W świetle dotychczasowych badań i potwierdzonych prozdrowotnych właściwości kannabinoidów pojawiła się perspektywa na wykorzystanie tych związków w leczeniu (wspomaganiu terapii) endometriozy. Jak działają dwa główne kannabinoidy – CBD i THC (będące najpopularniejszymi składnikami medycznej marihuany) – i jak mogą łagodzić objawy endometriozy? Odpowiedź znajdziesz w naszym opracowaniu.
Endomertioza i jej objawy
Zdiagnozowanie endometriozy może trwać lata. Kobiety borykające się latami z objawami bólowymi opowiadają, że często ich dolegliwości są bagatelizowane przez lekarzy ginekologów. W ostatnim czasie problem endometriozy nagłośniono, co daje wielu pacjentkom szansę na szybsze i skuteczne leczenie.
Charakterystyka choroby
- Endometrioza jest przewlekłą chorobą, której jednym z objawów jest silny ból, czasami uniemożliwiający normalne, codzienne funkcjonowanie. Choroba ta polega na obecności komórek błony śluzowej wyścielającej macicę poza jej obszarem. Zmiany te mogą być zlokalizowane w obrębie otrzewnej macicy, jajników, jelicie grubym, pęcherzu moczowym, a nawet płucach. Rozsiane komórki błony reagują na zachodzące w organizmie kobiety procesy hormonalne (miesiączka), wywołując ból, stan zapalny, krwawienia, powstawanie blizn i zrostów itp. Endometrioza może być przyczyną niepłodności.
Przyczyny choroby
Przyczyna endometriozy nie jest do końca jasna. Podaje się tu kilka możliwych czynników – np. genetyczny, wczesna pierwsza miesiączka czy przemieszczanie się krwi miesiączkowej (wsteczna miesiączka).
„Mechanizm powstawania tego schorzenia nie jest dotychczas wyjaśniony. Obecnie za najbardziej prawdopodobną uznaje się teorię wstecznego odpływu krwi miesiączkowej, z następowym wszczepianiem się komórek endometrialnych w otrzewną”
Statyny – nadzieja na skuteczne leczenie endometriozy? – Krzysztof Szyłło, Jarosław Górski, Bartosz Kulig
Publikacje wspominają o rozwoju miejscowego stanu zapalnego i udziału prozapalnych cytokin w procesie tworzenia się blizn, zrostów czy odczuwania bólu.
Diagnostyka
Zmiany chorobowe mogą zostać rozpoznane już podczas badania ginekologicznego i USG, na podstawie wyników badań hormonów oraz objawów zgłaszanych przez pacjentkę. Za złoty standard uważa się pobranie wycinka podczas laparoskopii i przekazanie go do badania histopatologicznego. Wynik potwierdzający obecność tkanek endometrium poza obszarem macicy jest podstawą do potwierdzenia endometriozy. Czasami konieczne jest również wykonanie rezonansu magnetycznego oraz oznaczenia markera nowotworowego CA-125 (podwyższony wynik wskazuje na endometriozę, ale również i inne schorzenia).
Konwencjonalne metody leczenia
W leczeniu endometriozy stosuje się leczenie farmakologiczne, np. tabletki antykoncepcyjne, progestageny czy danazol. W celu łagodzenia dolegliwości bólowych u pacjentek zastosowanie mają również niesteroidowe leki przeciwzapalne. Leczenie chirurgiczne zachowawcze obejmuje usunięcie (laparoskopia) ognisk chorobowych, co ma na celu uwolnienie pacjentki od bólu i poprawę płodności. W skrajnych przypadków (brak poprawy w wyniku ww. metod leczenia) usuwa się macicę i jajniki. Dotyczy to pań, które nie planują już potomstwa. Możliwy jest nawrót choroby w przypadku stosowania farmakoterapii, dlatego cykl leczenia może być powtarzany. Wciąż poszukuje się nowych, skutecznych związków w leczeniu endometriozy.
Leczenie endometriozy medyczną marihuaną
Czy kannabinoidy mogą okazać się skuteczne w leczeniu endometriozy? Wyniki przeprowadzonych do tej pory badań i obserwacji mówią, że tak. Receptory kannabinoidowe (CB1 i CB2) zlokalizowane są również w układzie rozrodczym. Publikacje i przeprowadzone badania wskazują, że to właśnie niedobór czy mała ilość receptorów CB1 ma być możliwą przyczyną endometriozy.
THC
Kannabinoidy mogą być szczególnie przydatne we wspomaganiu leczenia endometriozy w zakresie właściwości przeciwbólowych oraz przeciwzapalnych. THC i CBD hamują stan zapalny, który toczy się w organizmie. Związki te mają również hamować przenoszenie się endometrium do innych obszarów i narządów.
Co mówią przeprowadzone obserwacje na pacjentkach?
W najnowszej publikacji Komu pomaga medyczna marihuana?[1] czytamy o odczuciach kobiet z różnych krajów (USA, Australia, Nowa Zelandia), które stosowały marihuanę (nawet tam, gdzie była nielegalna) w zmniejszaniu objawów endometriozy. Większość pacjentek podkreślała znaczące zmniejszenie się dolegliwości bólowych, niwelowanie stanów lękowych, zmniejszenie ilości przyjmowanych leków, poprawę jakości snu. Wskazywano na pojawiające się skutki uboczne zażywania marihuany, ale były one łagodne lub pacjentki akceptowały je, bo pozytywne efekty marihuany przewyższały w ich opinii działania niepożądane (np. zawroty głowy, suchość w ustach). Podkreślono także konieczność przeprowadzenia badań klinicznych i wskazania marihuany jako potencjalnego środka do walki z endometriozą.
„W niedawno przeprowadzonych badaniach na zwierzętach, u których wywoływano objawy endometriozy, wykazano, że roślinny THC łagodził dolegliwości bólowe, hamował także tworzenie się endometriozowych cyst. Badacze sugerują, że te wyniki powinny skłonić do przeprowadzenia badań klinicznych, które pomogłyby zbadać możliwe korzyści dla kobiet z endometriozą. Może badania na zwierzętach skłonią badaczy do poszukiwania sposobów skutecznego leczenia kobiet?”
D. Rogowska-Szadkowska, Komu pomaga medyczna marihuana, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2022
Powyższa publikacja opisuje m.in. australijskie badanie, w którym kobiety oceniały skuteczność marihuany w niwelowaniu objawów endometriozy. Panie wskazały na znaczne ograniczenie dolegliwości bólowych (7,6 na 10), lęku, zaparć i nudności (również obecnych w przebiegu choroby) oraz poprawę jakości snu[2].
Rola kannabinoidów (medycznej marihuany) może być znacząca w leczeniu endometriozy. Wiemy, że chorobie tej towarzyszy silny ból, zatem kannabinoidy ze swoim przeciwbólowym profilem doskonale mogą wpisać się we wspomaganie terapii. Pamiętać należy, że nie możemy traktować marihuany jako środka dobrego na wszystkie dolegliwości. Ale bezsprzecznie jej działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne jest udokumentowane.
CBD
Odnośnie samego CBD, istnieją badania in vivo, według których CBD zmniejsza rozmiar zmian chorobowych. CBD wykazało działanie antyoksydacyjne, antyfibrotyczne i było w stanie zmniejszyć stan zapalny. W opinii autorów wyniki wskazują, że CBD może być skuteczne w powstrzymywaniu endometriozy.[3]
W większości badań, podobnie jak w tym przytoczonym, dowody pochodzą z badań laboratoryjnych, nie są przeprowadzone na ludziach. Niektóre z pozostałych również wykazują korzyści ze stosowania CBD w leczeniu, jednak nie wszystkie, a na podstawie samych badań in vivo niekoniecznie można formułować wiarygodne wnioski na temat działania w organizmie żywego człowieka.[4]
Inne kannabinoidy
Poza najszerzej opisywanymi THC i CBD również pozostałe kannabinoidy (także o prozdrowotnym działaniu) są częścią medycznej marihuany i mogą być pomocne w łagodzeniu objawów endometriozy – np. CBG i CBC czy THCV wykazują również działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne.
Potencjalne skutki uboczne medycznej marihuany w leczeniu endometriozy
Medyczna marihuana, jak każdy lek czy suplement, może wywoływać działania niepożądane. Pacjentki z endometriozą, zażywające marihuanę, wskazywały następujące działania (jako rzadkie): bóle i zawroty głowy, nasilenie lęku, suchość w ustach czy senność.
Interakcje medycznej marihuany z lekami na endometriozę
Możliwe są interakcje medycznej marihuany z lekami stosowanymi w leczeniu endometriozy. Stwierdzono takie działanie m.in. w przypadku leków hormonalnych (najczęściej polegające na osłabieniu działania) czy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (zwiększenie działania oraz skutków ubocznych NLPZ). Wolne od ryzyka nie są także leki antykoncepcyjne. Zawsze podawaj lekarzom pełną listę stosowanych substancji.
Zmagasz się z endometriozą? Pomocne mogą okazać się kannabinoidy. Skonsultuj się z lekarzem kliniki medycznej marihuany. Uzyskasz tam poradę i w przypadku wskazań lekarskich również receptę na medyczną marihuanę.
Źródła
- D. Rogowska-Szadkowska, Komu pomaga medyczna marihuana, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2022
- Sinclair, J., Smith, C. A., Abbott, J., Chalmers, K. J., Pate, D. W., & Armour, M. (2020). Cannabis Use, a Self-Management Strategy Among Australian Women With Endometriosis: Results From a National Online Survey. Journal of obstetrics and gynaecology Canada : JOGC = Journal d’obstetrique et gynecologie du Canada : JOGC, 42(3), 256–261. https://doi.org/10.1016/j.jogc.2019.08.033
- Genovese, T., Cordaro, M., Siracusa, R., Impellizzeri, D., Caudullo, S., Raffone, E., Macrí, F., Interdonato, L., Gugliandolo, E., Interlandi, C., Crupi, R., D’Amico, R., Fusco, R., Cuzzocrea, S., & Di Paola, R. (2022). Molecular and Biochemical Mechanism of Cannabidiol in the Management of the Inflammatory and Oxidative Processes Associated with Endometriosis. International journal of molecular sciences, 23(10), 5427. https://doi.org/10.3390/ijms23105427
- Mistry, M., Simpson, P., Morris, E., Fritz, A. K., Karavadra, B., Lennox, C., & Prosser-Snelling, E. (2022). Cannabidiol for the Management of Endometriosis and Chronic Pelvic Pain. Journal of minimally invasive gynecology, 29(2), 169–176. https://doi.org/10.1016/j.jmig.2021.11.017
- https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/choroby/88290,endometrioza
- Statyny – nadzieja na skuteczne leczenie endometriozy? – Krzysztof Szyłło, Jarosław Górski, Bartosz Kulig
