Wykorzystanie konopi i zawartych w nich kannabinoidów do leczenia wielu schorzeń, w tym reumatyzmu, to temat, który coraz częściej podejmowany jest przez ośrodki badawcze. Naukowcy zauważyli, że również w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów kannabinoidy mogą wykazywać skuteczność. Jak konopne związki wpływają na organizm chorego na RZS i jak mogą pomóc w łagodzeniu objawów? Przeczytaj nasz artykuł.
Choroby reumatyczne i ich objawy
Choroby reumatyczne to grupa schorzeń obejmujących choroby układu ruchu przebiegające ze stanem zapalnym, bólem i np. zniekształceniem stawów. Do tej grupy chorób zalicza się RZS, czyli reumatoidalne zapalenie stawów. Warto nadmienić, że często choroby reumatyczne utożsamiane są w ogólnym odbiorze wyłącznie z osobami w podeszłym wieku, ale nie zawsze jest to prawidłowość. Na RZS chorują już 30-latkowie, a najczęściej choroba daje znać o sobie między 30-50 rokiem życia. Co ją charakteryzuje?
Charakterystyka choroby
Reumatoidalne Zapalenie Stawów (RZS) to przewlekła choroba o charakterze zapalnym, obejmująca stawy i inne narządy. Zmiany chorobowe (ból, sztywność) zlokalizowane są głównie w okolicy rąk, kolan, stóp.
Mechanizm powstawania RZS nie jest do końca poznany, wywołuje go proces zapalny, który rozpoczyna się wewnątrz konkretnego stawu – w błonie maziowej wewnątrz stawu rozwija się stan zapalny. W miarę postępowania procesu zapalnego dochodzi do zniszczenia ścięgien, więzadeł czy chrząstki. Proces zapalny obejmuje tkankę łączną całego organizmu.
JAK SIĘ OBJAWIA RZS?
Objawy charakteryzujące RZS to np.:
- ból,
- sztywność stawów,
- obrzęk,
- osłabienie,
- zmęczenie,
- gorączka,
- utrata apetytu,
- spadek wagi ciała.
Niestety, RZS to choroba wielonarządowa i dotyczy nie tylko obszaru stawów. Objawy i skutki choroby pojawiają się także w postaci: guzków reumatoidalnych, miażdżycy, anemii, zapalenia naczyń, problemów z sercem, płuc, oczu czy dolegliwości ze strony układu nerwowego (ból głowy, drętwienie kończyn itp.).
- Na RZS częściej chorują kobiety – statystyki podają, że choruje średnio 1 osoba na 100.
„Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą układową chorobą tkanki łącznej o podłożu
Stanowisko Zespołu Ekspertów Konsultanta Krajowego ds. Reumatologii w sprawie diagnostyki i terapii
immunologicznym, charakteryzującą się nieswoistym zapaleniem symetrycznych stawów, występowaniem zmian pozastawowych i powikłań układowych, prowadzącą do niepełnosprawności, inwalidztwa i przedwczesnej śmierci. Częstość występowania wynosi 0,3–1,5% populacji ogólnej. Kobiety chorują 3 razy częściej niż mężczyźni. Szczyt zachorowalności przypada na 4. i 5. dekadę życia”
reumatoidalnego zapalenia stawów -Witold Tłustochowicz, Marek Brzosko, Anna Filipowicz-Sosnowska, Piotr Głuszko, Eugeniusz J. Kucharz, Włodzimierz Maśliński, Włodzimierz Samborski, Jacek Szechiński, Piotr Wiland, Reumatologia 2008; 46, 3: 111–114
Przyczyny choroby
Przyczyny RZS nie są do końca poznane, wymienia się tutaj m.in. obciążenie dziedziczne, upośledzenie układu odpornościowego, wcześniej przebyte infekcje np. wirusowe, stres czy palenie papierosów. Jako możliwe przyczyny RZS wymienia się również zmiany hormonalne zachodzące u kobiet w okresie ciąży czy menopauzy.
Diagnostyka
Szybkie rozpoznanie choroby i podjęcie leczenia to szansa dla chorego na lepszą jakość życia i mniej powikłań. Diagnostyka jest złożona i obejmuje m.in. wywiad, badania fizykalne, badania obrazowe – rentgen, USG czy rezonans magnetyczny. Istotną kwestią jest odróżnienie RZS od innych chorób obejmujących stawy. W diagnostyce stosowane są kryteria ACR (American College of Rheumatology):
Diagnostykę poszerza się również o badania krwi, m.in. morfologia, OB, CRP, określenie stężenia mocznika. Wykonuje się także oznaczenie przeciwciał przeciw peptydom cytrulinowym. Postawienie prawidłowej diagnozy uwarunkowane jest zatem przeprowadzeniem wielu badań.
Konwencjonalne metody leczenia
W przypadku wykazania aktywnego zapalenia stawów stosowane są glikokortykosteroidy (prednizon). Dawki leku są modyfikowane w zależności od postępów leczenia i stanu chorego. Włącza się także leczenie modyfikujące przebieg choroby (metotreksat). W przypadku braku właściwej odpowiedzi na leczenie ww. związkami, stosuje się leczenie skojarzone kilkoma lekami. Szczególnie należy monitorować wystąpienie potencjalnych działań niepożądanych.
Ważnym elementem leczenia jest również fizjoterapia.
Leczenie RZS medyczną marihuaną
We wspomaganiu leczenia RZS upatruje się szansy w kannabidiolu, czyli CBD. Związek ten nie wykazuje działania psychoaktywnego, natomiast oferuje chorym wachlarz leczniczych właściwości – przeciwzapalnych, przeciwbólowych, przeciwlękowych, przeciwdrgawkowych.
CBD
Wymieniono powyżej przykładowe właściwości prezentowane przez kannabidiol. We wspomaganiu terapii RZS pomocne okazują się głównie dwa zakresy działania CBD:
- przeciwzapalny,
- przeciwbólowy.
Reumatoidalne zapalenie stawów ma charakter procesu zapalnego, który przebiega ze stanami bólowymi, zatem CBD może przynieść pacjentom ulgę w bólu, co znacząco podnosi komfort życia chorych.
Co jeszcze wiemy?
Pacjentom z RZS (które jest przewlekłą chorobą) mogą towarzyszyć również takie objawy, jak np. stany lękowe czy bezsenność. I w tym przypadku pomocny może okazać się kannabidiol (CBD) – ma udowodnione działanie przeciwlękowe (oddziałuje na receptor serotoninowy 5HT1A). Badania wykazały, że kannabidiol uczestniczy w przekaźnictwie serotoninergicznym (układ serotoninowy). Receptor ten odgrywa rolę w procesie powstawania stanów lękowych. CBD w wyższych stężeniach działa na receptor 5HT1A, zmniejszając np. stany lękowe, a także powodując poprawę nastroju.
Jedna z prac naukowych mówi o wykorzystaniu kannabinoidów w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów:
Przeprowadzona metaanaliza kilku dostępnych badań wskazuje, że terapia kanabinolami reumatoidalnego zapalenia stawów może korzystnie wpływać na odczucie bólu oraz obrzęk stawów, jak również zapobiegać niszczeniu stawów i postępowi choroby.
Marihuana i kanabinoidy jako leki -Marek TKACZYK, Ewa FLOREK, Wojciech PIEKOSZEWSKI
Uwaga:
Część badań przeprowadzano na zwierzętach, np. szczurach z zapaleniem stawów. Po podaniu kannabidiolu objawy bólowe zmniejszały się, a postęp choroby ulegał zablokowaniu.
CBD odpowiadało również za zmniejszenie produkcji cytokin (białka wydzielane przez leukocyty). Więcej na ten temat przeczytasz w pracy Cannabis and Cannabinoids in the Treatment of Rheumatic Diseases https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7000161/.
CBD działając przeciwzapalnie, przeciwbólowo i przeciwlękowo znacząco może poprawić komfort życia pacjentów z RZS. Choć wyniki przeprowadzonych do tej pory badań są obiecujące, potrzeba jeszcze czasu i kolejnych prób i analiz na potwierdzenie wszystkich teorii.
THC
CBD wykazuje przede wszystkim działanie przeciwbólowe, kannabidiol ma też zdolność współdziałania z układem odpornościowym (RZS to choroba autoimmunologiczna), a THC wykazuje również profil przeciwbólowy. Zatem synergia obu tych kannabinoidów może dawać dobre efekty w przypadku opisywanej jednostki chorobowej.
Potencjalne skutki uboczne medycznej marihuany w RZS
W przebiegu leczenia RZS z wykorzystaniem kannabinoidów mogą pojawić się działania niepożądane, np. ze strony układu pokarmowego. Ponadto możliwe są typowe skutki uboczne medycznej marihuany, które szerzej opisaliśmy w osobnym opracowaniu.
Interakcje medycznej marihuany z lekami na choroby reumatyczne
Związki konopne mogą wchodzić w reakcje z lekami stosowanymi w leczeniu RZS. Znane są interakcje m.in. z lekami stosowanymi właśnie w chorobach reumatycznych. Przykładowo CBD wpływa na metabolizm metotreksatu, czym może podnosić jego stężenie w surowicy, a tym samym nasilać i wydłużać jego działanie. Kannabidiol wykazuje także pewne interakcje z sulfasalazyną, a zarówno THC jak i CBD z leflunomidem. Należy zawsze informować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, by uniknąć groźnych interakcji.
Pamiętaj:
Jeżeli chorujesz na RZS może rozważyć terapię wspomagającą z użyciem kannabinoidów. Informacji na ten temat udzielą lekarze z kliniki zajmującej się leczeniem medyczną marihuaną. Zapisz się na konsultację i sprawdź, czy w Twoim przypadku możliwe jest leczenie z wykorzystaniem konopi.
Źródła
- https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/63732,reumatoidalne-zapalenie-stawow
- www.przegladreumatologiczny.pl/
- Stanowisko Zespołu Ekspertów Konsultanta Krajowego ds. Reumatologii w sprawie diagnostyki i terapii reumatoidalnego zapalenia stawów -Witold Tłustochowicz, Marek Brzosko, Anna Filipowicz-Sosnowska, Piotr Głuszko, Eugeniusz J. Kucharz, Włodzimierz Maśliński, Włodzimierz Samborski, Jacek Szechiński, Piotr Wiland, Reumatologia 2008; 46, 3: 111–114
- Cannabis and Cannabinoids in the Treatment of Rheumatic Diseases
- Marihuana i kanabinoidy jako leki -Marek TKACZYK, Ewa FLOREK, Wojciech PIEKOSZEWSKI
