Leczenie zespołu stresu pourazowego (PTSD) medyczną marihuaną i kannabinoidami

Czy każda sytuacja stresowa ma niekorzystny wpływ na ludzki organizm? Niekoniecznie. Ale co zrobić, kiedy trauma z przeszłości uniemożliwia normalne funkcjonowanie? Szukamy leków, terapii, lekarzy. Słyszałeś o zespole stresu pourazowego? Czy kannabinoidy mogą łagodzić jego objawy? Jak można wykorzystać medyczną marihuanę w tym zakresie i do kogo zwrócić się o pomoc? Odpowiedź znajdziesz w naszym opracowaniu.

Zespół stresu pourazowego i jego objawy

Stresu doświadczamy wszyscy, każdego dnia. Pośpiech, praca, dom, dzieci itd. Sytuacji, kiedy nerwy biorą górę jest wiele. Czasami jednak trauma sprzed tygodni, miesięcy czy lat nie pozwala nam normalnie funkcjonować. Mówimy wtedy o zespole stresu pourazowego.

Charakterystyka choroby

• Zespół Stresu Pourazowego, zwany w skrócie PTSD (ang. Post Traumatic Stress Disorder) to zaburzenie będące następstwem traumatycznego, stresującego zdarzenia – zagrażającego życiu lub zdrowiu. Przykładem takiego zdarzenia może być wypadek samochodowy, przemoc fizyczna, śmierć bliskiej osoby, atak terrorystyczny, wojna czy klęska żywiołowa. PTSD dotyczy zarówno osoby, która doświadczyła zdarzenia, jak i tej, która była obserwatorem, świadkiem danego zajścia.

Jakie objawy obserwuje się u osób ze zdiagnozowanym zespołem stresu pourazowego?

Co jeszcze trzeba wiedzieć?

Oczywiście nie każdy lęk nazwiemy zespołem stresu pourazowego, diagnostyka jest skomplikowana i musi być prowadzona przez lekarza (najlepiej psychiatrę) i/lub psychologa. Objawy muszą się utrzymywać przez kilka tygodni i być na tyle silne, że uniemożliwiają normalne funkcjonowanie społeczne czy zawodowe.

„Jako typowe opisywane są objawy obejmujące epizody powtarzającego się przeżywania urazu na nowo w natrętnych wspomnieniach (reminiscencje) lub w snach. Objawy te występują na tle uporczywie utrzymującego się poczucia odrętwienia i otępienia uczuciowego, odizolowania od innych ludzi, niereagowaniu na otoczenie, anhedonii oraz unikaniu działań i sytuacji, które mogłyby przypominać przeżyty uraz. Częste są obawy przed wspomnieniami przypominającymi pacjentowi uraz, prowadzące do ich unikania. Niekiedy mogą pojawiać się dramatyczne, ostre wybuchy strachu, paniki lub agresji, wyzwalane przez bodźce powodujące nagłe przypomnienie sobie lub przeżycie na nowo sytuacji urazowej lub początkowej reakcji na tę sytuację. Zazwyczaj występuje stan nadmiernego pobudzenia układu autonomicznego ze wzmożonym stanem czuwania, wzmożonym odruchem orientacyjnym oraz bezsennością. Z powyższymi objawami i oznakami często współwystępują lęk i depresja, a nierzadko towarzyszą temu myśli samobójcze. Dodatkowym czynnikiem wikłającym obraz bywa nadużywanie alkoholu lub leków”

Zespół stresu pourazowego — rozumienie i leczenie – Aleksandra Cebella, Izabela Łucka, www.psychiatria.viamedica.pl, Psychiatria 2007, tom 4, nr 3

Przyczyny choroby

Przyczyną choroby jest doznanie traumy – może być to uczestnictwo w wypadku samochodowym, śmierć kogoś bliskiego, ciężka choroba, udział w tragicznym wydarzeniu, wojnie itp. Każdy człowiek inaczej zareaguje na zastaną sytuację, ale w większości przypadków ww. zdarzenia trwale odciskają ślad na naszej psychice. Objawy PTSD nie muszą pojawić się od razu po zdarzeniu, może minąć nawet kilka miesięcy.

Diagnostyka

Diagnostyka polega na zebraniu szczegółowego wywiadu przez lekarza psychiatrę. Postawienie diagnozy musi być oparte na występowaniu konkretnych objawów w reakcji na sytuację stresową, traumatyczną. Co najistotniejsze, należy odróżnić inne schorzenia przebiegające z podobnymi objawami od typowego PTSD. I pamiętać, że objawy u pacjenta mogą pojawić się po kilku tygodniach czy miesiącach od zdarzenia.

Konwencjonalne metody leczenia

Bardzo istotną formą terapii jest psychoterapia – terapia poznawczo-behawioralna (np.trening opanowania lęku, technika kierowania odczuwanym lękiem, jak i techniki relaksacyjne). Stosowana jest również farmakoterapia – podaje się pacjentom m.in. preparaty zaliczane do selektywnych inhibitorów
wychwytu zwrotnego serotoniny (paroksetyna, citalopram, fluoksetyna i inne). Ponadto do terapii mogą być włączone również trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, leki przeciwdrgawkowe, benzodiazepiny.

Leczenie zespołu stresu pourazowego medyczną marihuaną

Czy konopie mogą wspierać leczenie zespołu stresu pourazowego? W świetle prowadzonych badań wyniki pokazały, że jest to możliwe.

Przeanalizujmy, w jakim zakresie konopie mogą wspomagać terapię PTSD.

THC i CBD

Przypomnijmy, że dwa główne kannabinoidy, czyli CBD (kannabidiol) i THC (tetrahydrokannabinol) wykazują szerokie działanie. CBD prezentuje przede wszystkim właściwości przeciwlękowe, uspokajające, ułatwiające zasypianie, przeciwzapalne, a THC przeciwbólowe.

Najistotniejszym zakresem działania w PTSD jest obniżenie poziomu lęku i niektóre prace wskazują na to, że kannabinoidy rzeczywiście korzystnie działają w tym obszarze – zwłaszcza CBD. Istotny jest czas podania tego kannabinoidu w odniesieniu do stresującego zdarzenia.

„Zdaniem niektórych badaczy CBD może wpływać na pamięć o traumatycznych przeżyciach i hamować reakcje obronne u osób z zespołem stresu pourazowego. Kannabidiol musi jednak zostać podany natychmiast po wydarzeniu powodującym traumę; uprzednie zaaplikowanie nie przynosi pożądanego efektu. Inne badania wskazują natomiast na brak poprawy – a wręcz na pogorszenie – w zakresie poziomu stresu (Lee et al., 2017; Premoli et al., 2019)”

Zastosowanie kannabinoidów w terapii dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu – Małgorzata Stachoń , Milena Sierocka, Piotr Poniewierski, Anna Kostiukow, Włodzimierz Samborski

Według niektórych publikacji, za PTSD odpowiadają zaburzenia wydzielania endokannabinoidów (naturalnie wytwarzanych przez organizm).

„Zaburzenia uwalniania endokannabinoidów mogą być przyczyną zespołu stresu pourazowego, fobii i różnych form przewlekłego bólu. Kliniczne interwencje, które poprawiają działanie układu kannabinoidowego polegają na podawaniu środków wpływających na aktywność receptorów CB1, CB2, zwiększających syntezę ligandów lub hamujących ich rozkład”

Konopie i kannabinoidy – Paweł Siudem, Iwona Wawer, Katarzyna Paradowska

Kannabinoidy mają zdolność oddziaływania na wspomniany układ endokannabinoidowy.

Ponadto, dowiedziono, że podawanie w dużych ilościach CBD może znacząco poprawiać stan pacjenta – CBD ma oddziaływać również na receptor serotoninowy 5HT1A, zmniejszając tym samym stan niepokoju, stając się zamiennikiem serotoniny.

Co jeszcze zaobserwowano?

Medyczna marihuana może być skuteczna w niwelowaniu objawów stresu pourazowego, takie wnioski wysnuto po obserwacji żołnierzy palących marihuanę.

Zaznaczyć trzeba, że wiele analiz dotyczących wpływu kannabinoidów na receptory i układ endokannabinoidowy przeprowadzono na modelach zwierzęcych.

„Zespól stresu pourazowego to poważne konsekwencje psychologiczne wystawienia na stresujące, bardzo traumatyczne przeżycia. Uważa się, że kanabinoidy są korzystne w takich przypadkach. Wskazywały na to badania na zwierzętach, sugerujące, że system endokanabinoidowy ułatwia wygaszanie nieprzyjemnych wspomnień, ale działanie bezpośrednio na receptory CB1 nie było szczególnie skuteczne. W badaniach na weteranach wojennych okazuje się jednak, że ci, którzy zgłaszali się z takimi problemami zazwyczaj używali marihuanę, a to sugeruje, że pobudzenie systemu endokanabinoidowego poprawia uczenie emocjonalne. Sądzi się więc, że marihuana może być użyteczna jako lek wspomagający psychoterapię zespołu stresu pourazowego i innych zaburzeń lękowych”

Jerzy Vetulani – Lecznicze zastosowania marihuany, Wszechświat, t. 115, nr 1–3/2014

Potrzeba więcej badań.

Obecnie na świecie prowadzonych jest kilka badań mających potwierdzić korzystne działanie medycznej marihuany w leczeniu objawów zespołu stresu pourazowego. Dotychczas przedstawione analizy i opisywane historie np. weteranów wojennych dają nadzieję, że medyczna marihuana może być pomocna w leczeniu tej jednostki chorobowej.

W publikacji z 2022 roku Komu pomaga medyczna marihuana? – Dorota Rogowska-Szadkowska czytamy o badaniu przeprowadzonym na grupie 80 weteranów wojennych (72 to mężczyźni, 8 kobiety). Podawano im różne kombinacje THC-CBD (12%:<0,05% | 0,5%:11% | 7,9%:8,1%), w badaniu porównano wyniki z grupą palącą placebo (<0,02% THC, <0,01% CBD).

Jakie były wyniki?

„Badanie to trwało jednak tylko 3 tygodnie. Potwierdzono dobrą tolerancję wszystkich preparatów, zmniejszenie nasilenia objawów PTSD, ale żadne aktywne leczenie nie okazało się lepsze od placebo. Autorzy sugerują przeprowadzenie dobrze kontrolowanego badania z większą liczbą uczestników, szczególnie kobiet i cywilów, by możliwe było sprawdzenie, czy palona marihuana łagodzi objawy PTSD”

Powyższe przedstawione badanie, jaki i wspomniane wcześniej prace wskazują na możliwy potencjał medycznej marihuany w leczeniu objawów zespołu stresu pourazowego. Ale dotychczasowe obserwacje wymagają jeszcze potwierdzenia w postaci kolejnych badań i to na zdecydowanie większej grupie osób.

I jeszcze wymowny cytat na koniec:

Potencjalne skutki uboczne medycznej marihuany w PTSD

Możliwe skutki uboczne u pacjentów z PTSD stosujących medyczną marihuaną są takie same, jak u każdego użytkownika marihuany. Jednak ze względu na charakter tej choroby, konopie mogą zaostrzać objawy i utrudniać leczenie. Nadmierne dawki THC powodują stany lękowe, które są jednym z głównych objawów PTSD.

Interakcje medycznej marihuany z lekami na zespół stresu pourazowego

Medyczna marihuana może wchodzić w reakcję z lekami przeciwdepresyjnymi. Warto przytoczyć chociażby przykład CBD, które może nasilać działanie selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny, w skrajnych przypadkach prowadząc do zespołu serotoninowego, który jest stanem zagrożenia życia. Zawsze informuj lekarza o przyjmowanych lekach i nie używaj marihuany „na własną rękę”.

Masz zdiagnozowany zespół stresu pourazowego lub podejrzewasz, że zmagasz się z PTSD? Jeżeli chcesz uzyskać informację na temat możliwości wsparcia leczenia medyczną marihuaną, skontaktuj się z kliniką konopną. Wykwalifikowani lekarze przeprowadzą szczegółowy wywiad i zdecydują, czy można włączyć do leczenia kannabinoidy.

Źródła

1. Komu pomaga medyczna marihuana? – Dorota Rogowska-Szadkowska
2. Jerzy Vetulani – Lecznicze zastosowania marihuany, Wszechświat, t. 115, nr 1–3/2014
3. Konopie i kannabinoidy – Paweł Siudem, Iwona Wawer, Katarzyna Paradowska
4. Zastosowanie kannabinoidów w terapii dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu – Małgorzata Stachoń , Milena Sierocka, Piotr Poniewierski, Anna Kostiukow ,Włodzimierz Samborski
5. https://www.wapteka.pl/blog/artykul/zespol-stresu-pourazowego-ptsd-jakie-sa-przyczyny-objawy-i-jak-leczyc#entry-text-content
6. Zespół stresu pourazowego — rozumienie i leczenie – Aleksandra Cebella, Izabela Łucka