Zespół jelita drażliwego jest uciążliwą, przewlekłą chorobą, której przyczyny nie są do końca znane. Jednocześnie leczenie polega przede wszystkim na poprawie komfortu pacjenta, a w takich właśnie chorobach konopie najczęściej sprawdzają się najlepiej. Czy tak jest i tym razem? Przedstawiamy potencjalne zastosowanie medycznej marihuany w leczeniu zespołu jelita drażliwego (IBS).

Zespół jelita drażliwego i jego objawy

Charakterystyka choroby

IBS (z angielskiego Irritable Bowel Syndrome) to przewlekła choroba przewodu pokarmowego. Objawia się bólem brzucha, skurczami, biegunkami lub zaparciami. Częściej chorują kobiety (przedział wiekowy 20-40 lat).

Objawy, które odczuwają pacjenci cierpiący na IBS to np.:

  • bóle brzucha,
  • nudności,
  • wymioty,
  • zgaga,
  • wzdęcia,
  • zmiana częstości wypróżnień,
  • zmiana wyglądu stolca,
  • zmęczenie,
  • bóle mięśniowo-stawowe.

Przyczyny choroby

Przyczyny występowania IBS nie są do końca poznane. Uważa się, że wpływ na rozwój choroby mają:

  • genetyka,
  • infekcje żołądkowo-jelitowe wywoływane przez wirusy, bakterie, pasożyty i pierwotniaki,
  • stany zapalne jelit,
  • niewłaściwa motoryka przewodu pokarmowego i nadwrażliwość trzewna,
  • zaburzenia mikrobioty jelitowej,
  • stres,
  • niewłaściwa dieta,
  • czynniki psychologiczne.

Ustalenie przyczyn tej choroby jest trudne, ponieważ jej objawy mogą sygnalizować kilka innych jednostek chorobowych. Diagnoza najczęściej stawiana jest na podstawie wykluczenia innych potencjalnych chorób.

Diagnostyka

IBS diagnozuje się, jeśli ból brzucha pojawia się minimum 3 dni w miesiącu przez co najmniej 3 miesiące. Nie odnotowuje się w przebiegu tej choroby zmian organicznych czy biochemicznych u pacjenta.

IBS kryteria rzymskie z diagnozą jelita drażliwego
Nowości i modyfikacje w Kryteriach Rzymskich IV – Agata Mulak, Adam Smereka, Leszek Paradowski
Katedra i Klinika Gastroenterologii i Hepatologii, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich, Wrocław

*Kryteria Rzymskie IV – kryteria diagnostyczne zaburzeń czynnościowych układu pokarmowego, określanych zgodnie z nową definicją zaburzeniami interakcji jelitowo-mózgowych.

Konwencjonalne metody leczenia

IBS nie zagraża życiu pacjenta, jest jednak uciążliwy i nawraca, towarzysząc pacjentom przez długie lata.

Leczenie zespołu jelita drażliwego ma charakter wspomagający. Stosuje się także leki rozkurczowe, przeciwwzdęciowe, regulujące motorykę jelit lub przeczyszczające. Czasami używane są także antybiotyki i chemioterapeutyki. Istotną kwestię odgrywa dieta i probiotyki, umiarkowana aktywność fizyczna oraz stan psychiczny pacjenta. Z tego powodu często w leczeniu stosuje się również leki przeciwdepresyjne i psychoterapię.

Leczenie zespołu jelita drażliwego medyczną marihuaną

Leczenie zazwyczaj ma więc charakter łagodzenia objawów i zwiększania komfortu życia. W tych dziedzinach THC i CBD pomaga przy wielu chorobach, potencjalnie może także sprawdzić się przy IBS.

CBD

CBD dzięki swoim szerokim prozdrowotnym właściwościom może być wsparciem w terapii IBS.[1] Pomocne tu są niemal wszystkie jego właściwości:

  • przeciwbólowe,
  • przeciwzapalne,
  • przeciwlękowe,
  • uspokajające,
  • przeciwwymiotne,
  • przeciwbakteryjne,
  • poprawiające odporność.

Dzięki temu, że CBD wykazuje profil przeciwbólowy, może pomagać zmniejszyć u pacjenta dyskomfort związany z uporczywymi bólami brzucha. Ponadto w przebiegu IBS często odczuwa się lęk i niepokój, które nasilają objawy. CBD ma udowodnione działanie przeciwlękowe, zatem w takim zakresie może pomóc pacjentowi z IBS. Również warte podkreślenia jest działanie CBD polegające na ułatwianiu zaśnięcia i zapewnieniu spokojnego przebiegu snu.

Receptory kannabinoidowe znajdują się również w przewodzie pokarmowym (żołądek, jelita), a CBD ma zdolność wchodzenia w interakcję z receptorami, czego rezultatem jest efekt terapeutyczny, np. złagodzenie skurczów żołądka, bólu. Kannabidiol działa również przeciwzapalnie.

CBD ma również zdolność oddziaływania na receptor serotoninowy 5HT1A (kannabidiol uczestniczy w przekaźnictwie serotoninergicznym – układ serotoninowy). Receptor ten odgrywa ważną rolę w procesie powstawania stanów lękowych. Podanie CBD w wyższych stężeniach działa właśnie na receptor 5HT1A i zmniejsza stany lękowe, powodując tym samym poprawę nastroju.

THC

Za pomoc w leczeniu IBS najczęściej odpowiada CBD, jednak synergia wszystkich kannabinoidów poprawia działanie. Samo THC zaś może być szczególnie pomocne w przypadku IBS-D (zespół jelita drażliwego z dominującą biegunką) i IBS-M (typ mieszany). Istnieją badania, które wykazały pozytywny wpływ dronabinolu (syntetyczne THC) na pacjentów leczonych z powodu tych rodzajów IBS.[2] Efekty lecznicze stosowania THC w kontekście motoryki przewodu pokarmowego są różne, w zależności od przypadku i pacjenta. Nie osiągnięto natomiast pozytywnych rezultatu w badaniu jego wpływu na ból brzucha i czucie trzewne.[2]

Potencjalne skutki uboczne medycznej marihuany w zespole jelita drażliwego

Medyczna marihuana może powodować efekty niepożądane, jednak zdarza się to rzadko i zazwyczaj są one nieznaczne. Z możliwych skutków ubocznych medycznej marihuany, dla pacjentów z IBS bardziej niebezpieczna jest potencjalna biegunka, którą może wywoływać CBD. Dla wielu będzie to oznaczać zaostrzenie objawów i pogorszenie samopoczucia. Warto w tym miejscu wspomnieć o badaniach, które wskazują, że spożycie tłustego posiłku przy przyjmowaniu kannabinoidów może zmniejszać ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych.[3]

Interakcje medycznej marihuany z lekami na zespół jelita drażliwego

W leczeniu IBS stosuje się różnego rodzaju leki: rozkurczowe, przeciwwzdęciowe, regulujące motorykę jelit, przeczyszczające, a także antybiotyki i chemioterapeutyki. Leki te przepisywane są w różnych konfiguracjach, w zależności od potrzeb pacjenta – jedni mają problem z zaparciami, inni z biegunkami, innym szczególnie doskwiera ból brzucha itp. Ciężko więc jednoznacznie podać interakcje medycznej marihuany z lekami na zespół jelita drażliwego, gdyż nie ma jednego uniwersalnego zestawu leków.

Warto pamiętać, że marihuana może wchodzić w reakcje z lekami przeciwbólowymi i antybiotykami, ale także wieloma innymi farmaceutykami. Zawsze należy informować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, aby tego uniknąć. Listę interakcji CBD z lekami można sprawdzić w internecie, ale każdy przypadek powinien mimo wszystko zostać indywidualnie oceniony przez lekarza.

Źródła

  1. Martínez, V., Iriondo De-Hond, A., Borrelli, F., Capasso, R., Del Castillo, M. D., & Abalo, R. (2020). Cannabidiol and Other Non-Psychoactive Cannabinoids for Prevention and Treatment of Gastrointestinal Disorders: Useful Nutraceuticals?. International journal of molecular sciences, 21(9), 3067. https://doi.org/10.3390/ijms21093067
  2. Bashashati M, McCallum R. Cannabis in gastrointestinal disorders. Practical Gastroenterology. 2014;38(12).
  3. Crockett, J., Critchley, D., Tayo, B., Berwaerts, J., & Morrison, G. (2020). A phase 1, randomized, pharmacokinetic trial of the effect of different meal compositions, whole milk, and alcohol on cannabidiol exposure and safety in healthy subjects. Epilepsia, 61(2), 267–277. https://doi.org/10.1111/epi.16419