Limonen – czym jest? Jego rola, działanie i właściwości

Terpeny to aromatyczne substancje, dzięki którym rośliny – w tym również konopie – odznaczają się określonym smakiem i zapachem. Bez terpenów konopie nie pachniałyby tak charakterystycznie. Poznaj limonen – jeden z terpenów. Z tekstu dowiesz się, jakie ma właściwości i działanie.

Czym jest limonen?

• Limonen – jest organicznym związkiem chemicznym zaliczanym do grupy terpenów. Odpowiada za charakterystyczny zapach cytryny, a najwięcej znajduje się go w skórce cytryny. Zalicza się do monoterpenów, czyli związków zawierających dwie jednostki izoprenu.
• Ma postać bezbarwnej cieczy.
• Pozyskiwany jest zazwyczaj na drodze ekstrakcji – w przemyśle na drodze tłoczenia.
• To najbardziej rozpowszechniony w przyrodzie terpen, znajduje się w ponad 300 roślinach.
• Występuje szczególnie w owocach cytrusowych, ale także w mięcie, rozmarynie, jałowcu, pistacjach czy w selerze.
• Jego funkcja w zakresie roślin polega na odstraszaniu szkodników.
• Stosowany jest jako środek aromatyczny w żywności.
• Limonen wykorzystywany jest także w przemyśle perfumiarskim, kosmetycznym oraz farmaceutycznym.

Gdzie występuje limonen?

Limonen jest powszechnie stosowanym związkiem, największe jego ilości znajdziemy w m.in.:

• cytrynie,
• pozostałych owocach cytrusowych.

Stosuje się go w:

• olejkach – cytrynowym, pomarańczowym, kminkowym,
• kosmetyki i perfumy,
• rozpuszczalniki i farby,
• wykorzystuje się go również w przemyśle spożywczym, jako aromatyczny dodatek do produktów i dań.

Działanie i właściwości limonenu

Jak wspominaliśmy powyżej, limonen jest szeroko stosownym terpenem. Wykazuje wiele korzystnych właściwości, które doceniane są w rozmaitych branżach – jak wspomniana kosmetyczna czy perfumiarska.

Limonen posiada szerokie spektrum działania, a tym samym wykazuje następujące właściwości:

• przeciwzapalne,
• przeciwbólowe,
• przeciwbakteryjne,
• przeciwnowotworowe,
• przeciwlękowe,
• przeciwgrzybicze,
• przeciwskurczowe.

Tak szerokie biologiczne spektrum daje możliwości wykorzystania tego związku do leczenia wielu schorzeń. Zwłaszcza w zakresie działania przeciwzapalnego i onkologicznego.

Limonen w medycynie – co mówią badania?

„W przemyśle farmaceutycznym z terpenoidowych prekursorów produkowane są leki steroidowe.Prowadzone są także badania nad antykancerogennym działaniem monoterpenów (alkoholu perillilowego, limonenu). Wielu autorów wskazuje,że ha­mują one rozwój nowotworów piersi, wątroby, jelit, płuc ,indukowanego promie­niowaniem ultrafioletowym raka skóry,a także sutka i trzustki,nawet w zaawansowanych stadiach choroby”

Występowanie,rola biologiczna oraz biotransformacja limonenu – Mariusz Trytek, Patryk Kowalski,Jan Fiedurek, Zakład Mikrobiologii Przemysłowej Uniwersytet Marii-Curie Skłodowskiej, Lublin.

Badania prowadzi się zarówno na ludziach, jak i na zwierzętach – ich wyniki potwierdzają dużą skuteczność i aktywność limonenu oraz jego profil bezpieczeństwa.

„Badania dowodzą, że R-limonen zarówno zapobiega rozwojowi nowotworów, jak i działa terapeutycznie, przy czym nie wykazuje toksyczności. W badaniach na zwierzętach wykazano, że limonen hamuje rozwój raka wątroby, płuc, a także gruczolaka przedżołądka. Ponadto R-limonen hamuje rozwój raka sutka u szczurów, wywołanego przez czynnik rakotwórczy działający pośrednio (dimetylobenzantracen – DMBA) oraz kancerogen działający bezpośrednio (N-metylo-N-nitrozomocznik– MNU), który jest środkiem alkilującym oddziałującym z DNA”

Lecznicze zastosowania limonenu – Monika Retajczyk, Agnieszka Wróblewska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Instytut Technologii Chemicznej Organicznej.

Tak, badania potwierdzają skuteczność tego związku w takich dolegliwościach, jak np. zgaga czy kamica.

„R-limonen ma mniejszą gęstość niż woda, dlatego po spożyciu utrzymuje się na powierzchni soków żołądkowych. Badania wykazały, że limonen łagodzi objawy uosób, u których sporadycznie występuje zgaga, oraz uosób cierpiących na chorobę refluksową przełyku (…)Badania in vivo sugerują, że limonen blokuje działania kwasu żołądkowego poprzez pokrywanie ścian żołądka, a tym samym chroni błonę śluzową żołądka przed niekorzystnym działaniem nadmiaru kwasów żołądkowych.

„Limonen powoduje rozpuszczanie kamieni żółciowych, dając podobny efekt do rozpuszczalników organicznych, takie jak eter czy chloroform”

Lecznicze zastosowania limonenu – Monika Retajczyk, Agnieszka Wróblewska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Instytut Technologii Chemicznej Organicznej.

Czy limonen wykazuje skutki uboczne?

Badania wskazujące na jego toksyczność są ograniczone. Niemniej jednak wiadomo, że:

• Limonen może wywoływać podrażnienie oczu i skóry, czego efektem są odczyny alergiczne skóry.
• Szczególną ostrożność muszą zachować osoby o wrażliwej skórze – w przypadku stosowania kosmetyków z limonenem.

Podsumowanie

Choć samo hasło „limonen” większości nie jest znane, okazuje się, że ten terpen pełni ważną rolę w naszym pożywieniu czy stosowanych kosmetykach. Stykamy się z tym związkiem na co dzień. Znajdujemy go również w popularnych preparatach konopnych, którym nadaje specyficzny aromat.