Konopie obecnie zyskują coraz większą popularność w różnych gałęziach przemysłu. Zaobserwować można ich rosnące zapotrzebowanie w przemyśle papierniczym, spożywczym, opakowaniowym oraz materiałów budowlanych. Po zbiorze kwiatów do spożytkowania pozostaje biomasa konopna, na którą składają się liście oraz łodygi. Co z nich powstaje i jak można je wykorzystać?
Czym jest biomasa z konopi?
Konopie to jedne z niewielu roślin, które można wykorzystać w całości. Zwyczajowo konopie sieje się w celu zbioru kwiatów oraz nasion. Po zbiorze kwiatów pozostałe części przeznacza się na potrzeby różnych gałęzi przemysłu.
Definicja biomasy mówi o tym, iż są to odpady i pozostałości biologiczne pochodzenia rolniczego. Zgodnie z tą definicją do biomasy zalicza się praktycznie całą konopie tj. kwiaty, łodygi oraz liście i korzenie.
Zwyczajowo nie przeznacza się całych konopi ze względu na różną wartość poszczególnych części rośliny. Do najcenniejszych części zaliczyć można kwiaty konopi, nasiona oraz łodygi. Na biomasę przeznacza się liście oraz korzenie. Resztę konopi wykorzystuje się na potrzeby przemysłu papierniczego oraz do produkcji suplementów CBD.
Jakie konopie uprawia się w celach przemysłowych?
Na cele przemysłowe uprawia się jeden gatunek konopi i jest to odmiana włóknista (konopie siewne). Ich uprawa jest dozwolona po złożeniu dokumentów i uzyskaniu stosownego pozwolenia. Konopie przemysłowe nie posiadają w swoim składzie substancji psychoaktywnych, które znaleźć można natomiast w konopiach indyjskich. To te drugie są uznane przez prawo jako nielegalne, zarówno w uprawie jak i handlu oraz spożyciu.
Uprawa konopi włóknistych jest stosunkowo prosta i mało wymagająca ze względu na glebę oraz warunki klimatyczne. Uprawiać je można w niemalże w każdych warunkach, a plony są obfite. Całe zbiory konopi muszą być jednak kontraktowane z odbiorcami posiadającymi stosowne zezwolenia na ich dalsze przetwórstwo. Ostatecznie przerabiane są na liny, tkaniny, ubrania, papier, beton konopny czy biopaliwa.
Jak pozyskuje się łodygi i biomasę?
Konopie osiągają pełną dojrzałość już w ciągu trzech do czterech miesięcy i po tym okresie dobiera się konkretny sposób zbioru plonów (w zależności od dalszego ich wykorzystania). Pozostałości po zbiorze zazwyczaj przeznacza się na biomasę.
W zależności od wielkości plantacji prowadzi się zbiór ręczny bądź w przypadku większych plantacji, stosuje się kosiarki wielopoziomowe i kombajny.
W przypadku małych plantacji konopi, zbiór prowadzony jest ręcznie i roślina rozdzielana jest przez ludzi. Konopie dzieli się zazwyczaj na kwiaty, łodygę i liście. Korzenie zazwyczaj zostawia się na polu w celu użyźnienia gleby.
Duże plantacje stosują kosiarki wielopoziomowe pozwalające na zebranie kwiatów, liści i łodyg oddzielnie. Pozwala to na sortowanie zbieranego plonu. Korzenie wydobywa się przy wykorzystaniu orki.
Gdzie znajduje zastosowanie biomasa z konopi?
Konopie i wytwarzana z nich biomasa stanowią cenny surowiec w wielu gałęziach przemysłu. Dzięki swoim unikalnym właściwością możliwe jest wykorzystanie tej rośliny w całości.
Biomasa znalazła zastosowanie między innymi w:
- Produkcji papieru – łodygi ze względu na wysoką zawartość celulozy stanowią idealny surowiec do jego produkcji. Papier taki charakteryzuje się wysoką wytrzymałością oraz odpornością na żółknięcie pod wpływem czasu.
- Ubrania, tkaniny i tekstylia konopne – łodygi konopi bogate są w wytrzymałe włókna idealnie nadające się do przetwórstwa. Z włókien tych produkuje się materiały, tkaniny oraz liny. Materiały te są lekkie i wytrzymałe.
- Materiały budowlane – z biomasy z powodzeniem tworzy wytwarza się beton i cement konopny. Materiał ten wykorzystywany jest do budowy domów, ale i również do termomodernizacji oraz ocieplenia.
- Biopaliwa konopne – biomasa wykorzystywana jest przy produkcji biogazu oraz biodiesla.
- Nawozy – korzenie i liście konopi wykorzystywane są w produkcji wysokiej jakości nawozów naturalnych
Biomasa jako produkt uboczny w uprawie suszu i ekstraktów CBD
Konopie siewne w dużej mierze wykorzystywane są do produkcji preparatów CBD (produkty medyczne) oraz w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. Do ich produkcji potrzebne są nasiona oraz kwiaty konopi. Całą resztę rośliny traktuje się jako produkt uboczny – biomasę.
W przetwórstwie konopi na ekstrakty CBD stosuje się ekstrakcje nadkrytyczną przy wykorzystaniu dwutlenku węgla. Zaletą tej metody jest to że nie zanieczyszcza ona surowca, a rozpuszczalnik jest łatwo usuwalny po produkcji. Wytłoki z nasion konopnych mogą być przeznaczone do wytwarzania nawozów i biopaliw. W przypadku stosowania innych rozpuszczalników niż CO2, wytłoki stanowić będą odpad. Dzieje się tak ponieważ nie wszystkie rozpuszczalniki można usunąć w całości z danego surowca.
Czy opłacalna jest uprawa biomasy konopnej?
Przemysłowa uprawa konopi to wciąż prężnie rozwijająca się gałąź rolnictwa. Coraz większa ilość rolników decyduje się na uprawę tych właśnie roślin. Konopie są stosunkowo łatwe w uprawie i nie wymagają szczególnej opieki, a sprzedaż plonów może przynieść pokaźne przychody.
Zwyczajowo konopie hoduje się w celu pozyskania nasion i kwiatów. To właśnie z nich osiągnąć można największy przychód. Cena skupu nasion może sięgać 4000 zł/t, a kwiatów 2000 – 5000 zł/t. Cena zależy od jakości surowca oraz skupu. W skupach zagranicznych oferuje się wyższe ceny niż w naszych polskich.
Słoma pozostająca po zbiorze w zależności od dalszego przeznaczenia może zostać odkupiona za 340-380 zł za tonę w skupie polskim lub 400-420 zł w skupie zagranicznym.
Średnio z jednego hektara można uzyskać przychód rzędu 5- 6 tys. złotych. Warto pamiętać, że wcześniej należy zdobyć odpowiednie zezwolenie oraz posiąść wiedzę o tym jak prawidłowo uprawiać konopie by plony były wydajne i miały wysoką jakość.
Gdzie można sprzedać biomasę?
Hodowcy decydujący się na szeroką uprawę konopi siewnych w Polsce, muszą posiadać umowy kontrakcyjne. Umowy takie podpisywane są przed rozpoczęciem uprawy, w momencie starania się o pozwolenie na uprawę konopi w urzędzie. Umowa ta uprawnia do sprzedaży plonów.
Na mocy umowy kontrakcyjnej plony sprzedawane są do przedsiębiorstw, z którymi umowa była podpisana. Możliwe jest sprzedanie biomasy do przedsiębiorstwa, z którym podpisana była umowa bądź innego certyfikowanego zakładu zajmującego się skupem konopi.
Należy pamiętać o tym, iż nie można handlować plonami kopnymi bez posiadania kontraktu Możliwe jest jednak wykorzystanie biomasy do własnych celów np. kompost.
Wydajność produkcyjna i koszty uprawy
Uprawa konopi jest jedną z bardziej ekologicznych działalności rolniczej i przemysłowej. Rośliny te przerabiają kilkukrotnie więcej dwutlenku węgla na tlen, niż kilkudziesięcioletni las. Z jednego hektara można zebrać kilkukrotnie więcej upraw niż w przypadku pszenicy.
Rośliny te nie wymagają szczególnej opieki podczas wzrostu. Pełną dojrzałość osiągają już po 100-150 dniach od wysiewu. Dorastają do 1.5-2 m, ale zdarzają się odmiany osiągające nawet 3 m wysokości.
Do siewu konopi należy przygotować odpowiednio ziemię co wiąże się z kosztami. Należy zakupić nawóz, włókno kokosowe, lub perlit. Cena takiego nawozu może wynosić 27 zł/l, a włókna kokosowego 3 zł/kg. Do siewu używa się certyfikowanych nasion. Cena tych nasion to koszt około 1300 zł/25kg. Do obsiania jednego hektara używa się zazwyczaj 10-15 kg nasion.
Do kosztów uprawy należy doliczyć koszty związane z pielęgnacją i podlewaniem upraw.
Teoretycznie przychód z jednego hektara uprawy może wynieść nawet 15 000zł jednak po odliczeniu kosztów, zysk oscyluje w granicach 8000 zł/ha.
Uprawa konopi włóknistych może być przyszłościowym sposobem pozyskania surowca w wielu gałęziach przemysłu. Uprawa tych roślin jest bardzo ekologiczna i pozwala na odciążenie środowiska naturalnego. Można wykorzystać je przy produkcji wielu wyrobów zmniejszając tym samym wykorzystanie plastiku. Biomasa powstająca przy produkcji ekstraktów CBD może posłużyć do produkcji biopaliw czy nawozów naturalnych.
