W kwestii chorób wątroby jednym z pierwszych skojarzeń jest szkodliwy wpływ alkoholu właśnie na ten narząd. Z kolei z ust niektórych entuzjastów marihuany często można usłyszeć stwierdzenie, że „konopie są dobre na wszystko”. Czy tak rzeczywiście jest i czy mogą pomóc z chorą wątrobą? Konopie i pozyskiwane z nich związki, w tym medyczna marihuana, z reguły rzeczywiście mają dobry profil bezpieczeństwa i w wielu przypadkach udokumentowane działanie lecznicze. Sprawdzamy więc, czy konopie mogę wesprzeć terapię także w przypadku chorób wątroby.

Choroby wątroby i ich objawy

Kiedy myślimy o chorobach wątroby często pierwszym skojarzenie jest żółtaczka, czyli wirusowe zapalenie wątroby. Ale nadmienić należy, że żółte zabarwienie skóry i białek oczu jest objawem wielu chorób. W przypadku żółtaczki obserwuje się podwyższony poziom bilirubiny, której nadmiar odkłada się w tkankach.

Innym poważnym schorzeniem w obszarze wątroby jest zwłóknienie wątroby (może prowadzić do marskości wątroby). Zwłóknienie obserwuje się w przebiegu wielu schorzeń tego organu i działania wielu czynników, np. chorób, wirusów (np. wyżej wspomnianych wywołujących wirusowe zapalenie wątroby B, C), leków czy alkoholu. Często mówi się o regeneracji wątroby. Jest ona rzeczywiście możliwa, ale jeżeli proces chorobowy jest bardzo zaawansowany, dochodzi do marskości tego organu. Zmiana diety, unikanie alkoholu, wyeliminowanie czynnika, który odpowiada za włóknienie wątroby dają większą szansę na regenerację.

choroby wątroby infografika
OPRACOWANIE HEMPLO

Charakterystyka choroby

Wątroba pełni w organizmie wiele ważnych funkcji. Bierze w udział w oczyszczaniu krwi z substancji toksycznych, bierze udział w metabolizmie wielu substancji, produkuje żółć. Produkuje enegię, przekształcając węglowodany w glukozę i tłuszcze. Produkuje białka – ok. 85% białek znajdujących się w osoczu krwi jest wytwarzanych w wątrobie. Pełni także ważną rolę w kwestii odporności organizmu. To oczywiście tylko kilka funkcji, omówionych bardzo skrótowo – jest ich tyle, że mógłby powstać z tego osobny, całkiem rozbudowany artykuł.

Niestety, przez przewlekły stan zapalny, niszczenie i częstą konieczność regeneracji, dochodzi do zwłóknienia i marskości wątroby. Chora wątroba nie jest w stanie dobrze pełnić swoich funkcji, a w efekcie pacjent odczuwa szereg przykrych dolegliwości.

Przyczyny choroby

Do przyczyn rozwoju chorób wątroby można zaliczyć:

  • nadużywanie alkoholu,
  • otyłość, hiperlipidemia, cukrzyca,
  • przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby,
  • przyczyny autoimmunologiczne,
  • nadużywanie leków.

W około 15% ciężko jest wskazać przyczynę rozwoju przewlekłych chorób wątroby.[1]

Diagnostyka

Do diagnozowania chorób wątroby najczęściej wykorzystuje się badania wykonywane z krwi, m.in. tzw. próby wątrobowe, które oceniają jej pracę i aktywność enzymów. Zlecane bywają także badania obrazowe (USG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny). W niektórych przypadkach może być potrzebna biopsja wątroby, czyli pobranie małego fragmentu narządu, celem poddania go dokładnym badaniom.

Konwencjonalne metody leczenia

Jako, że choroby wątroby to cała grupa różnych schorzeń, a nie jedna choroba, ciężko jest wskazać jedną metodę leczenia, która jest stosowana we wszystkich przypadkach. Na pewno konieczne jest dostosowanie stylu życia, zaprzestanie spożywania alkoholu, utrata zbędnych kilogramów i poprawa diety. W mniej poważnych przypadkach samo to wystarcza, w bardziej poważnych konieczna jest farmakoterapia, a w skrajnych nawet przeszczep wątroby.

Leczenie chorób wątroby medyczną marihuaną

Kannabinoidy są doceniane i wykorzystywane przez medycynę głównie z powodu ich właściwości przeciwbólowych, przeciwzapalnych, przeciwdrgawkowych, pobudzających apetyt, przeciwwymiotnych, łagodzących stany lęku i niepokoju oraz ułatwiających zasypianie. Jak zatem wykorzystać konopie we wspieraniu terapii w chorobach wątroby?

THC

Istnieją jednocześnie badania, które stwierdzają pozytywny wpływ THC na przebieg chorób wątroby, jak i takie, z których płynące wnioski są wprost przeciwne.

W jednym z badań wykazano na przykład, że wśród osób spożywających alkohol, osoby używające dodatkowo marihuany wykazywały znacząco niższe prawdopodobieństwo rozwoju alkoholowego stłuszczenia wątroby, stłuszczeniowego zapalenia wątroby, zwłóknienia i marskości wątroby, a nawet raka wątrobowokomórkowego[2].

Autorzy innego badania sugerują, że za sprawą działania przeciwzapalnego, antyoksydacyjnego i hepatoprotekcyjnego – które wykazano zarówno w badaniach in vitro, jak i klinicznych – konopie mają potencjał w leczeniu różnych chorób wątroby[3].

Jednocześnie w innych badaniach, choć dużo starszych od tych cytowanych powyżej (z 2004 roku), stwierdzono, że marihuana może być hepatotoksyczna, a przewlekłe jej stosowanie powiązano ze zmianami morfologicznymi i enzymatycznymi w wątrobie[4].

CBD

Działanie zapobiegające stłuszczeniu wątroby na skutek spożywania alkoholu wykazuje w badaniach także sam kannabidiol (CBD).[5]

CBD (kannabidiol) nie ma działania psychoaktywnego, wykazuje natomiast dużą skuteczność przeciwbólową czy przeciwzapalną. Jedno ze wstępnych badań pokazało, że CBD jest skuteczne w walce z wirusem HCV (wirus zapalenia wątroby typu C). Nie wykazuje natomiast aktywności przeciwwirusowej wobec wirusowego zapalenia wątroby typu B.[6]

CBD wykazuje również profil przeciwzapalny, może zatem potencjalnie łagodzić zapalne procesy zachodzące również w wątrobie. Wpływa korzystnie na odporność organizmu.

W publikacji Arkadiusza Kazuli „Zastosowanie naturalnych kannabinoidów i endokannabinoidów w terapii” czytamy, że kannabinoidy mogą stać się skutecznym narzędziem w hamowaniu procesu zwłóknienia wątroby. CBD jest antagonistą receptorów CB1. Receptory te są częścią bardzo ważnego układu endokannabinoidowego, a ten konkretny stymuluje postęp procesu zwłóknienia komórek wątroby – stosowanie jego antagonistów hamuje proces zwłóknienia.

W zagranicznych opracowaniach również pojawia się pogląd, że antagoniści receptorów CB1 i agoniści receptorów CB2 mogą stać się potencjalnymi związkami terapeutycznymi w leczeniu zwłóknienia wątroby. Badania w tym obszarze wymagają potwierdzenia, ale pokazują możliwy potencjał kannabinoidów we wspomaganiu leczenia schorzeń wątroby.[7]

Potencjalne skutki uboczne medycznej marihuany w chorobach wątroby

Skutki uboczne medycznej marihuany zwykle są nieznaczne i szybko mijają. W większości przypadków korzyści z jej stosowania przewyższają pewną niedogodność związaną z efektami niepożądanymi. W przypadku chorób wątroby należy mieć jednak na uwadze, że niektóre badania sugerują negatywny wpływ marihuany na ten organ. Kannabinoidy są metabolizowane przez wątrobę – podobnie jak większość leków stosowanych we współczesnej medycynie. Stosowanie marihuany z pewnością nie jest dla wątroby obojętne – leczenie musi odbywać się pod kontrolą lekarza.

Uwaga: W publikacjach często podkreśla się, że przeciwwskazaniem do stosowania kannabinoidów jest ciężka niewydolność wątroby.

Interakcje medycznej marihuany z lekami na wątrobę

Jak już zostało powiedziane, kannabinoidy – podobnie jak większość leków – metabolizowane są przez wątrobę. To oznacza, że często odnotowywane są interakcje pomiędzy różnymi substancjami a marihuaną – także tymi stosowanymi w chorobach wątroby.

Lista leków, o których wiadomo, że marihuana wpływa na ich działanie lub wydalanie, liczy kilka tysięcy pozycji – o tym, czy w przypadku danego pacjenta można bezpiecznie włączyć marihuanę zadecyduje lekarz na wizycie.

Źródła

  1. Sharma A, Nagalli S. Chronic Liver Disease. StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554597/
  2. Adejumo, A. C., Ajayi, T. O., Adegbala, O. M., Adejumo, K. L., Alliu, S., Akinjero, A. M., Onyeakusi, N. E., Ojelabi, O., & Bukong, T. N. (2018). Cannabis use is associated with reduced prevalence of progressive stages of alcoholic liver disease. Liver international : official journal of the International Association for the Study of the Liver, 38(8), 1475–1486. https://doi.org/10.1111/liv.13696
  3. Goyal, H., Rahman, M. R., Perisetti, A., Shah, N., & Chhabra, R. (2018). Cannabis in liver disorders: a friend or a foe?. European journal of gastroenterology & hepatology, 30(11), 1283–1290. https://doi.org/10.1097/MEG.0000000000001256
  4. Borini, P., Guimarães, R. C., & Borini, S. B. (2004). Possible hepatotoxicity of chronic marijuana usage. Sao Paulo medical journal = Revista paulista de medicina, 122(3), 110–116. https://doi.org/10.1590/s1516-31802004000300007
  5. Yang, L., Rozenfeld, R., Wu, D., Devi, L. A., Zhang, Z., & Cederbaum, A. (2014). Cannabidiol protects liver from binge alcohol-induced steatosis by mechanisms including inhibition of oxidative stress and increase in autophagy. Free radical biology & medicine, 68, 260–267. https://doi.org/10.1016/j.freeradbiomed.2013.12.026
  6. Lowe, H. I., Toyang, N. J., & McLaughlin, W. (2017). Potential of Cannabidiol for the Treatment of Viral Hepatitis. Pharmacognosy research, 9(1), 116–118. https://doi.org/10.4103/0974-8490.199780
  7. Lotersztajn, S., Teixeira-Clerc, F., Julien, B., Deveaux, V., Ichigotani, Y., Manin, S., Tran-Van-Nhieu, J., Karsak, M., Zimmer, A., & Mallat, A. (2008). CB2 receptors as new therapeutic targets for liver diseases. British journal of pharmacology, 153(2), 286–289. https://doi.org/10.1038/sj.bjp.0707511