Leczenie bólu medyczną marihuaną i kannabinoidami

Czy wśród licznych zastosowań medycznej marihuany znajduje się także leczenie bólu? Dziś postaramy się udzielić odpowiedzi na nurtujące was pytania: czy, jak i kiedy dolegliwości bólowe można zwalczać zielonym suszem lub lekami na jego bazie.

Dolegliwości bólowe i ich objawy

Ból towarzyszy nam wszystkim, od bólu głowy, mięśni, po uciążliwy ból zęba. Czasami jednak mamy do czynienia z bardzo uciążliwym bólem przewlekłym lub bólem będącym objawem poważnej choroby. Ból odczuwamy różnie, definiowany jest jako kłujący, pulsujący, palący, czasami łączy się np. z nudnościami, wymiotami, wrażliwością na światło, odczuwaniem niepokoju, rozdrażnieniem, a nawet depresją. Z poniższych akapitów dowiesz się, jakie mamy rodzaje bólu, co może być ich przyczyną i kiedy, jeżeli w ogóle, można go leczyć medyczną marihuaną.

Każdy rodzaj bólu manifestuje się różnorodnymi objawami, ból migrenowy może być pulsujący i trwa nawet do 72 godzin. Ból neuropatyczny opisywany jest przez pacjentów jako silny, palący, przeszywający, z uczuciem mrowienia, drętwienia, zaburzonym odczuwaniem temperatury, osłabienia kończyn, nadwrażliwością skóry.

Charakterystyka choroby

Zanim przyjrzymy się przeciwbólowemu działaniu medycznej marihuany, kilka słów o samym bólu.

• Ból to według definicji Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu subiektywnie przykre i negatywne wrażenie zmysłowe i emocjonalne, powstające pod wpływem bodźców (tzw. nocyceptywnych) uszkadzających tkankę lub zagrażających jej uszkodzeniem.

Ból odczuwamy subiektywnie, dlatego wszystko to, co chory w ten sposób nazywa, może nim być, bez względu na obiektywne objawy z nim związane. Często jest sygnałem ostrzegawczym, że w organizmie toczy się proces chorobowy. Ból silny, przewlekły, uniemożliwia normalne, codzienne funkcjonowanie.

Jakie rodzaje bólu wyróżnia medycyna – najprostszy podział:

• ostry (np. kolka nerkowa, rwa kulszowa, zapalenie wyrostka robaczkowego),
• przewlekły (powyżej 3 miesięcy, np. migrenowy, nowotworowy, neuropatyczny).

Poniżej prezentujemy grafikę obrazującą, w jakich schorzeniach zastosowanie znajduje THC i CBD:

Ból to często objaw poważnej choroby. Dobry profil przeciwbólowego działania medycznej marihuany powoduje, że jej związki są dla pacjentów szansą na wspomaganie terapii bólu w wielu chorobach, takich jak np.:

• nowotwory,
• stwardnienie rozsiane,
• padaczka,
• cukrzyca,
• AIDS,
• RZS,
• migreny,
• półpasiec,
• fibromialgia (przewlekły i uciążliwy ból mięśni i stawów),
• dyskopatie i zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa.

Przyczyny choroby

Z powyższego zestawienia widać, że kannabidiol (CBD) i tetrahydrokannabinol (THC) prezentują korzystne wyniki w zakresie niwelowania bólu neuropatycznego (szerzej napiszemy o tym poniżej). Co to takiego?

• Ból neuropatyczny powstaje na skutek uszkodzenia obwodowego lub ośrodkowego układu nerwowego (uszkodzenie nerwów). Pacjent odczuwa nieprzyjemny, piekący, przeszywający ból. Publikacje mówią, że ból neuropatyczny to zespół objawów pojawiających się na skutek konkretnej choroby czy uszkodzenia.

Wśród przyczyn występowania bólu neuropatycznego wymienia się również uszkodzenia nerwów (np. w czasie zabiegów chirurgicznych), zatrucia toksycznymi substancjami, stosowanie niektórych leków (np. w leczeniu onkologicznym), zażywanie dużych ilości niektórych witamin (np. B6).

Diagnostyka

Diagnostyka bólu (w tym neuropatycznego) polega na ustaleniu czynnika wywołującego ból i wyeliminowane go, jeżeli jest to możliwe (np. odstawienie leków, leczenie zatrucia substancjami toksycznymi itp.).

Każdy rodzaj bólu wymaga od lekarza zebrania szczegółowego wywiadu od pacjenta – czas trwania bólu, jego natężenie, zmienność, objawy towarzyszące, rodzaj zażywanych leków, suplementów, współistniejące choroby itd.

Stworzono również specjalne skale przesiewowe do oceny bólu (w tym neuropatycznego) – pytania + badanie kliniczne.

Konwencjonalne metody leczenia

Ból neuropatyczny jest trudny w w leczeniu, ponieważ często nie działają w jego przebiegu tradycyjne leki przeciwbólowe czy przeciwzapalne. Lekarz może zadecydować o włączeniu np. leków znieczulających, opioidowych leków przeciwbólowych, leków przeciwdepresyjnych, przeciwdrgawkowych, fizykoterapię, laseroterapię, masaże, blokadę nerwu czy neurolizę (zniszczenie włókien nerwowych).

W przypadku innych, ww. chorób stosuje się standardowe metody leczenia dla danej jednostki chorobowej, w celu zmniejszanie objawów (m.in. leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, zmniejszające spastyczność itd.).

Leczenie bólu przewlekłego, neuropatycznego odbywa się w kilku krokach, jest to: ocena bólu i postawienie rozpoznania, leczenie przyczyny bólu – leczenie objawowe (leki pierwszego wyboru), ocena bólu i jakości życia pacjenta – kontynuowanie leczenia, jeżeli leki są skuteczne lub wdrażanie kolejnego leku w przypadku braku odpowiedzi na poprzednie (opcja wprowadzenia leków drugiego i trzeciego wyboru).

Leczenie bólu medyczną marihuaną

Rola kannabinoidów w uśmierzaniu bólu często podkreślana jest w medycznych publikacjach. Ten obszar działania kannabinoidów został dobrze przebadany i udokumentowany. Kluczowa jest w tym przypadku synergia związków występujących w konopiach: kannabinoidów, terpenów i flawonoidów.

THC w leczeniu bólu

Jak to się dzieje, że THC może zatrzymać reakcje bólowe? Odpowiedzią są receptory kannabinoidowe, w tym przypadku CB1, ich bardziej zagęszczone rozmieszczenie obserwuje się w okolicach układu nerwowego, który odpowiada za przewodnictwo bólu.

„Aktywacja receptorów CB1 prowadzi do hamowania pobudliwości neuronalnej, a zatem hamowania przewodnictwa bodźców bólowych”

ZIOŁO, KTÓRE LECZY – Jakub Mlost, Magdalena Kostrzewa, Katarzyna Starowicz

Co warto podkreślić, kannabinoidy (medyczna marihuana), w tym THC, wykazują w niektórych przypadkach bardziej zadowalające efekty terapeutyczne niż standardowe leki opioidowe, obserwuje się też mniej działań niepożądanych.

Wiele publikacji podkreśla przeciwbólowy profil THC:

Jak oceniana jest skuteczność THC w leczeniu bólu?

• Badania podają, że aktywność THC może być, w zakresie niwelowania bólu, porównana do słabych leków opioidowych.

• Skuteczną dawką jest podanie już 15-20 mg THC, efekt przeciwbólowy obserwuje się przez 6 godzin. (źródło: Kannabinoidy – możliwości zastosowania w medycynie paliatywnej).

Czy wiesz, że:

Już nawet niewielkie ilości THC mogą znacząco zmniejszyć ból neuropatyczny odczuwany przez pacjentów.

„W 2013 roku w podwójnie zaślepionym badaniu przeprowadzonym pod kontrolą placebo potwierdzono, że marihuana zawierająca niewielkie ilości THC (1,29% – dawka mała; 3,53% – dawka średnia), wdychana przy użyciu waporyzatora, zmniejsza znacząco ból neuropatyczny pacjentów, którym nie pomagały leki konwencjonalne”

Komu pomaga medyczna marihuana? – Dorota Rogowska-Szadkowska

Co jeszcze trzeba wiedzieć?

Poza medyczną marihuaną (surowcem – suszem) dostępne są również gotowe leki na bazie kannabinoidów. Jednym z nich, dostępnym w Polsce, jest Sativex.

Dedykowany jest leczeniu spastyczności w przebiegu stwardnienia rozsianego, ale wykazuje dużą aktywność również w zmniejszaniu bólu u pacjentów leczonych onkologicznie. Jest bardzo drogi i nie obejmuje go refundacja.

CBD w leczeniu bólu

Również niepsychoaktywne CBD wykazuje się skutecznością w leczeniu bólu. CBD działa również przeciwzapalnie, co w połączeniu z właściwościami przeciwbólowymi daje możliwości wykorzystania tego kannabinoidu w wielu jednostkach chorobowych. W tabeli umieszczonej na początku opracowania widzimy, że CBD wykazuje skuteczność w leczeniu bólu neuropatycznego i w przebiegu spastyczności mięśniowej w stwardnieniu rozsianym.

CBD, jako składnik leku Sativex (zawiera na każde 100 mililitrów 2,7 mg delta-9-tetrahydrokannabinolu, czyli THC oraz 2,5 mg kannabidiolu, czyli CBD) wpływa m.in. na przeciwbólowe działanie tego preparatu.

W jakich jeszcze chorobach można wykorzystać przeciwbólowe właściwości CBD? Opracowania naukowe wymieniają np.:

• migrenę,
• przewlekły ból (np. w chorobach nowotworowych),
• bóle reumatyczne.

Działanie przeciwbólowe CBD było również przedmiotem badań przedstawionych w analizie: Cannabidiol in Kidney Transplant Patients in Uruguay

Uwaga:

CBD możesz kupić również w postaci olejku (bez recepty) – jest w takim przypadku suplementem. Może być korzystny w leczeniu np. umiarkowanego bólu głowy.

Inne kannabinoidy

W zakresie działania przeciwbólowego najlepiej przebadane są opisywane dwa główne kannabinoidy, czyli THC i CBD. Analizowany jest w badaniach również przeciwbólowy profil CBG. Jak wspominaliśmy, szeroki efekt terapeutyczny medycznej marihuany to synergia wielu kannabinoidów, terpenów i flawonoidów obecnych w konopiach.

Potencjalne skutki uboczne medycznej marihuany w leczeniu bólu

Kannabinoidy, jak każdy inny lek czy suplement, mogą wywoływać działania niepożądane. Wpływa na to wiele czynników, ogólny stan zdrowia pacjenta, współistniejące choroby, rodzaj zażywanych leków itp. W zakresie leczenie bólu kannabinoidami wymienia się następujące możliwe działanie niepożądane (łagodne i umiarkowane), np.:

• zawroty głowy,
• suchość/pieczenie oczu,
• nudności i wymioty,
• kaszel,
• senność,
• dezorientacja.

Ale co warto zaznaczyć, np. we wspomaganiu leczenia przewlekłego, silnego bólu u pacjentów onkologicznych, działanie nasenne medycznej marihuany może mieć korzystny wymiar, pozwala bowiem pacjentowi zasnąć i odpocząć.

W kilku badaniach dotyczących przeciwbólowego działania kannabinoidów nie odnotowano żadnych znaczących działań niepożądanych, w kilku przypadkach pacjenci opisywali uczucie euforii ( w zależności od stężenia THC).

Interakcje medycznej marihuany z lekami przeciwbólowymi

Medyczna marihuana stosowana wedle zaleceń lekarza, w odpowiednich dawkach, jest bezpieczna. Medyczna marihuana może wpływać na metabolizm niektórych leków, a nawet działać do nich synergistycznie bądź antagonistycznie. Kannabinoidy mogą wchodzić w reakcję z lekami stosowanymi np. w leczeniu nowotworów, stanów lękowych, depresji, reumatyzmu, bezsenności. Choroby te przebiegają zazwyczaj z towarzyszącym im bólem, zatem łączenie kannabinoidów z tymi związkami może nasilać działanie samych leków lub objawów powodowanych np. przez psychoaktywne THC. Medyczna marihuana wykazuje działanie przeciwbólowe, zatem w trakcie leczenia możliwe jest zmniejszanie dawek tradycyjnie stosowanych leków o działaniu przeciwbólowym (np. opioidów). O tym jednak zawsze decyduje lekarz prowadzący.

W przypadku leków przeciwbólowych warto zwrócić na nasilenie działania opioidów – w połączeniu z morfiną lub oksykodonem obserwowano większą redukcję bólu, bez zwiększania stężenia opioidów w osoczu. W efekcie może przyczynić się do zmniejszenia potrzebnej ilości tych ostatnich, co może być korzystne, ze względu na uzależniający charakter opioidów.

Występują także interakcje negatywne. Łączenie opioidów i marihuany wymaga kontroli lekarza i nie zawsze jest bezpieczne. Stwierdzono także efekty uboczne jednoczesnego stosowania CBD i niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ).

Odczuwasz ból, który utrudnia Ci codzienne funkcjonowanie? Stosowałeś wiele terapii, które nie przyniosły pożądanego efektu? Chorujesz na nowotwór, choroby reumatyczne, migrenę i wiele innych, których objawem jest ból? Masz prawo do każdej dostępnej formy terapii, również tej z udziałem medycznej marihuany. Zgłoś się do kliniki konopnej. Lekarz przeanalizuje historię choroby, dotychczas stosowane leki i wdroży odpowiedni plan leczenia konopiami – dobierze najlepszy dla Ciebie wariant THC-CBD.

Źródła

1. instytutleczeniabolu.pl
2. Rozpoznanie i leczenie bólu neuropatycznego: przegląd piśmiennictwa i zalecenia Polskiego Towarzystwa Badania Bólu i Towarzystwa Neurologicznego – część pierwsza* – Andrzej Szczudlik, Jan Dobrogowski, Jerzy Wordliczek, Adam Stępień, Małgorzata Krajnik, Wojciech Leppert, Jarosław Woroń, Anna Przeklasa-Muszyńska, Magdalena Kocot-Kępska, Renata Zajączkowska, Marcin Janecki, Anna Adamczyk, Małgorzata Malec-Milewska
3. Potencjał terapeutyczny układu endokanabinoidowego w leczeniu bólu ostrego i przewlekłego – Magdalena Kostrzewa, Katarzyna Starowicz
4. Kannabinoidy – możliwości zastosowania w medycynie paliatywnej
5. Miejsce kannabinoidów w leczeniu bólu – Jarosław Woroń, Jan Dobrogowski
6. ZIOŁO, KTÓRE LECZY – Jakub Mlost, Magdalena Kostrzewa, Katarzyna Starowicz
7. Komu pomaga medyczna marihuana? – Dorota Rogowska-Szadkowska
8. https://e-dtp.pl/medyczna-marihuana-w-aptece-teoria-i-praktyka-cz-3/
9. Emig, M., Kafaie, J., Ong, S., & Li, X. (2020). Cannabidiol and Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drug Interactions: A Case of Drug-Induced Aseptic Meningitis. Journal Of Neurology Research, 10(4), 132-135.