Łuszczyca to choroba skóry, która – choć nie jest zakaźna – może znacząco obniżyć komfort i jakość życia pacjentów. Leczona zarówno miejscowo, jak i środkami o działaniu ogólnym, nie jest pierwszym skojarzeniem związanym z potencjalnym zastosowaniem medycznej marihuany. Sprawdzamy czy słusznie – czy marihuana może pomagać w leczeniu łuszczycy?

Łuszczyca i jej objawy

Charakterystyka choroby

Łuszczyca jest przewlekłą, autoimmunologiczną chorobą skóry, która objawia się nadmiernym rogowaceniem naskórka, a co za tym idzie powstawaniem łusek, zaczerwienień i uczuciem swędzenia skóry. Może ona dotyczyć różnych części ciała, ale najczęściej występuje na kolanach, łokciach i owłosionej skórze głowy. Warto pamiętać, że łuszczyca nie jest zaraźliwa, choć może być dziedziczona.

Chociaż łuszczyca jest chorobą przewlekłą, to przy odpowiedniej opiece medycznej i leczeniu, jej objawy mogą być skutecznie kontrolowane.

Wyróżnia się kilka rodzajów łuszczycy.

  • Łuszczyca krostkowa – skóra jest pokryta krostkami z wydzieliną ropną, może obejmować całe ciało lub jedynie dłonie i stopy. Jest to ciężka postać łuszczycy, może nawet utrudniać chodzenie lub trzymanie przedmiotów.
  • Łuszczyca kropelkowa – zmiany występują w postaci grudek, pojawia się najczęściej po infekcjach.
  • Łuszczyca stawowa, łuszczycowe zapalenie stawów – przewlekłe zapalenie jednego lub kilku stawów.
  • Łuszczyca wysiękowa – występuje pod pachami, w pachwinach i innych fałdach skórnych.
  • Łuszczyca paznokci – występująca sama lub wraz z innymi zmianami skórnymi.
  • Łuszczyca owłosionej skóry głowy – mylona z łupieżem związanym z grzybicą, z towarzyszącym świądem.

Przyczyny choroby

Występowanie łuszczycy w rodzinie znacznie zwiększa ryzyko zachorowania. Dla dziecka zdrowych rodziców szansa na rozwój tej choroby to jedynie 1-2%, podczas gdy w przypadku choroby jednego z rodziców to już 10–20%, a przy chorych obojgu rodzicach ryzyko rośnie do 50–70%.

Przyczyny łuszczycy wciąż nie są do końca jasne. Za ważne w kontekście rozwoju choroby uważa się kilka czynników:

  • czynniki genetyczne
  • czynniki immunologiczne
  • czynniki środowiskowe – przebyte infekcje, niektóre leki (m.in. beta-blokery, niesteroidowe leki przeciwzapalne), nadmierny stres, palenie tytoniu i picie alkoholu, a nawet ciążą

Diagnostyka

Diagnostyka łuszczycy polega w dużym stopniu na wywiadzie i ocenie wyglądu pacjenta. Czasami lekarz zleca dodatkowe badania, które mają na celu wykluczyć inne schorzenia o podobnych objawach. Najczęściej jest to badanie histopatologiczne wycinka skóry. Jego wynik daje pewność, że pacjent mierzy się właśnie z łuszczycą.

Konwencjonalne metody leczenia

Łuszczycy nie da się wyleczyć na stałe – występują regularne nawroty choroby. Leczenie polega więc na łagodzeniu objawów, przedłużaniu okresów bezobjawowych i zapobieganiu powikłaniom. Stosuje się leczenie miejscowe (maści, pasty itp.), ogólne (farmakoterapia, fototerapia) lub mieszane (łączące środki działające miejscowo z tymi działającymi ogólnie). Leczenie ogólne zwykle jest rozważane, gdy zmiany łuszczycowe zajmują powyżej 10% powierzchni ciała, a leczenie miejscowe nie daje zadowalających rezultatów.

Ważny jest także styl życia pacjenta, używanie kosmetyków o odpowiedniej jakości, rzucenie palenia, powstrzymanie się od picia alkoholu czy unikanie przewlekłego stresu.

Leczenie łuszczycy medyczną marihuaną

Dokładna patofizjologia łuszczycy nie jest do końca poznana. Uważa się, że u jej podstaw leży układ immunologiczny i jego interakcja z układem nerwowym. Ta zachodzi m.in. za pośrednictwem systemu endokannabinoidowego, co może sugerować działanie kannabinoidów w zakresie zwalczania objawów choroby.[1] Ponadto mogą być one pomocne w zakresie:

  • zmniejszania stanu zapalnego,
  • spowalniania wzrostu komórek skóry,
  • redukcji bólu i swędzenia,
  • poprawy kondycji psychicznej.

Działanie marihuany w zakresie leczenia łuszczycy wydaje się zależeć od rodzaju choroby i jej stopnia nasilenia. Obecne wyniki badań wskazują jednak na większą skuteczność środków miejscowych, a zażywanie medycznej marihuany w takiej formie, w jakiej dostępna jest w Polsce, może nie dawać zadowalających efektów. W dalszej części omawiamy temat nieco bardziej szczegółowo, przytaczając istniejące badania.

THC

Odkrycie skórnego układu endokannabinoidowego wzbudziło zainteresowanie wykorzystaniem konopi w kontekście leczenia chorób zapalnych skóry. Zauważa się, że w kontekście chorób skóry leczenie doustne jest skuteczne tylko w dużych dawkach, co z kolei przekłada się na wysokie ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Nacisk jest więc kładziony na badania nad włączaniem kannabinoidów (naturalnych lub syntetycznych) do produktów stosowanych miejscowo, na skórę. Są one zwykle dobrze tolerowane, a wstępne badania wskazują na potencjał w leczeniu szeregu chorób skórnych, w tym właśnie łuszczycy.[2]

Stwierdzono przypadki, w których miejscowe stosowanie kosmetyków z THC pomagało w leczeniu łuszczycy, zwłaszcza w kontekście owłosionej skóry głowy[3]. Inne badania, na syntetycznym analogu THC, wskazały na silną aktywność antyangiogenną i przeciwzapalną. Ich autorzy sugerują wykorzystanie tego kannabinoidu ze względu na jego potencjał w hamowaniu dwóch głównych etapów rozwoju łuszczycy. Jednak, co podkreślają sami naukowcy, nadal wymagane są dalsze badania na zwierzętach i próby na ludziach.[4]

CBD

Chociaż istnieją pewne teorie sugerujące, że CBD może nieść korzyści dla pacjentów z łuszczycą, nie ma obecnie rygorystycznych badań na ludziach, które udowadniają ich bezpieczeństwo i skuteczność. Pojedyncze badania, które istnieją, albo nie są przeprowadzone na ludziach, albo liczebność próby jest zbyt niska, albo coś jeszcze pozostaje do życzenia.[5]

W jednej z publikacji czytamy, że szampon o zawartości jedynie 0,075% CBD okazał się skuteczny w łagodzeniu łuszczycy skóry owłosionej głowy[3].

W innej, przy czym jest to jedno z lepszych badań w tym temacie – przeprowadzone na 136 pacjentach, randomizowane i kontrolowane – nie wykazało działania CBD przy leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów. Pacjenci otrzymywali syntetyczny CBD w dawce 20-30 mg lub placebo codziennie przez 12 tygodni. Nie stwierdzono w nim istotnego wpływu CBD na intensywność bólu, jakość snu, nastrój ani odczuwanie lęku u pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów, w porównaniu z placebo.[6]

Jeszcze inne wskazują, że szereg dowodów przedklinicznych mówi o skuteczności miejscowego stosowania CBD w przypadku m.in. łuszczycy, ale też egzemy, świądu i innych chorób zapalnych skóry, choć sam mechanizm takiego działania nie jest jeszcze do końca zrozumiany.[7]

Wniosek płynący z analizy przytoczonych badań jest przede wszystkim taki, że kannabinoidy mają rzeczywisty potencjał leczenia łuszczycy, jednak przy podaniu na skórę, niekoniecznie doustnie.

Inne kannabinoidy

Istnieją badania, które sugerują, że CBG również może mieć bardzo pozytywne działanie na skórę – nawet lepsze od CBD. CBG hamuje uwalnianie cytokin prozapalnych, a według istniejących badań serum z CBG wywołuje istotną poprawę w stosunku do placebo w zakresie przeznaskórkowej utraty wody i zmniejszania zaczerwienienia skóry.[8] CBG w tych badaniach również było analizowane pod kątem stosowania miejscowego, pod postacią serum.

Potencjalne skutki uboczne medycznej marihuany w łuszczycy

Medyczna marihuana w takiej formie, w jakiej jest dostępna w Polsce, raczej nie leczy łuszczycy samej w sobie, ale może pomóc z niektórymi jej objawami – bólem, swędzeniem czy trudnościami w zasypianiu. Jednak ryzyko stosowania konopi konkretnie w kontekście łuszczycy nie zostało do końca zbadane, dlatego zawsze należy skonsultować się w tej sprawie z lekarzem. Badania wskazują, że dawki pomocne w przypadku tej jednostki chorobowej zwykle są wysokie, a co za tym idzie, pacjenci narażeni są na wystąpienie skutków ubocznych.

Interakcje medycznej marihuany z lekami na łuszczycę

Medyczna marihuana może wchodzić w interakcje z lekami. By mieć pewność, że terapia jest bezpieczna, należy skonsultować się z lekarzem i/lub farmaceutą, przedstawiając listę stosowanych leków i suplementów. Stwierdzono interakcje m.in. z kortykosterydami, retinoidami, inhibitorami kalcyneuryny i innymi medykamentami stosowanymi w leczeniu łuszczycy.

Źródła

  1. Derakhshan, N., & Kazemi, M. (2016). Cannabis for Refractory Psoriasis-High Hopes for a Novel Treatment and a Literature Review. Current clinical pharmacology, 11(2), 146–147. https://doi.org/10.2174/1574884711666160511150126
  2. Martins, A. M., Gomes, A. L., Vilas Boas, I., Marto, J., & Ribeiro, H. M. (2022). Cannabis-Based Products for the Treatment of Skin Inflammatory Diseases: A Timely Review. Pharmaceuticals (Basel, Switzerland), 15(2), 210. https://doi.org/10.3390/ph15020210
  3. D. Rogowska-Szadkowska, Komu pomaga medyczna marihuana, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2022
  4. Norooznezhad, A. H., & Norooznezhad, F. (2017). Cannabinoids: Possible agents for treatment of psoriasis via suppression of angiogenesis and inflammation. Medical hypotheses, 99, 15–18. https://doi.org/10.1016/j.mehy.2016.12.003
  5. https://www.webmd.com/arthritis/psoriatic-arthritis/features/cbd-psoriasis-psoriatic-arthritis
  6. Vela, J., Dreyer, L., Petersen, K. K., Arendt-Nielsen, L., Duch, K. S., & Kristensen, S. (2022). Cannabidiol treatment in hand osteoarthritis and psoriatic arthritis: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Pain, 163(6), 1206–1214. https://doi.org/10.1097/j.pain.0000000000002466
  7. Baswan, S. M., Klosner, A. E., Glynn, K., Rajgopal, A., Malik, K., Yim, S., & Stern, N. (2020). Therapeutic Potential of Cannabidiol (CBD) for Skin Health and Disorders. Clinical, cosmetic and investigational dermatology, 13, 927–942. https://doi.org/10.2147/CCID.S286411
  8. Perez, E., Fernandez, J. R., Fitzgerald, C., Rouzard, K., Tamura, M., & Savile, C. (2022). In Vitro and Clinical Evaluation of Cannabigerol (CBG) Produced via Yeast Biosynthesis: A Cannabinoid with a Broad Range of Anti-Inflammatory and Skin Health-Boosting Properties. Molecules (Basel, Switzerland), 27(2), 491. https://doi.org/10.3390/molecules27020491