Borelioza (choroba z Lyme) to choroba bakteryjna wywołane przez krętki Borrelia burgdorferi. Nieleczona może być bardzo groźna, gdyż rozprzestrzenia się na stawy, serce i układ nerwowy. Antybiotyki są skutecznym sposobem leczenia choroby z Lyme. Czy wobec tego medyczna marihuana jest w ogóle potrzebna pacjentom? W artykule omawiamy potencjalne korzyści wynikające z zastosowania medycznej marihuany w leczeniu boreliozy oraz przegląd aktualnych badań na ten temat.

Borelioza i jej objawy

Borelioza to choroba, o której mówi się dużo co wiosnę, gdy pojawiają się pierwsze kleszcze – to one są odpowiedzialne za rozprzestrzenianie bakterii, które wywołują to schorzenie. Nie zawsze diagnoza jest oczywista, jako że objawy są różne, a czasami pojawiają się dopiero po latach – może wówczas atakować układ nerwowy, stawy czy serce.

Charakterystyka choroby

Borelioza, zwana także chorobą z Lyme, jest chorobą bakteryjną przenoszoną na człowieka przez kleszcze. Jej objawy nie tylko są zróżnicowane, ale często przypominają inne schorzenia, przez co nie zawsze jest ona pierwszą stawianą diagnozą. Najpopularniejszym objawem jest rumień wędrujący, czyli rozszerzające się zaczerwienienie dookoła miejsca wkłucia.

rumień wędrujący w przebiegu Boreliozy
Rumień wędrujący w przebiegu boreliozy
fot. Hannah Garrison, Bullseye Lyme Disease Rash, CC BY-SA 2.5

Warto jednak pamiętać, że rumień nie występuje zawsze, a jedynie w około 40-60% przypadków.

Inne objawy boreliozy obejmują:

  • gorączka,
  • zmęczenie,
  • zawroty głowy,
  • bóle głowy,
  • bóle mięśni,
  • porażenie nerwu twarzowego,
  • bóle serca, problemy z sercem,
  • zapalenia stawów,
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Nieleczona przechodzi w boreliozę przewlekłą, która może trwać przez lata, a ujawnić się nawet po kilkunastu latach od zakażenia. U chorego w fazie przewlekłej pojawiają się stany zapalne, zawroty głowy, częste infekcje dróg oddechowych, problemy z oddychaniem, sztywność, ból ciała, problemy z sercem, lęki, halucynacje, nowe alergie pokarmowe, napady padaczkowe, a nawet zmiana głosu. Chorobę może wyzwolić m.in. silny stres, ciąża lub antybiotykoterapia.

Borelioza prowadzić może także do różnych komplikacji – boreliozowego zapalenia mięśnia sercowego, boreliozy stawowej czy neuroboreliozy.

Przyczyny choroby

Krętki z rodziny Borrelia dostają się do ludzkiego organizmu ze śliną kleszcza, a następnie przez krew transportowane są do różnych narządów. Aby doszło do zakażenia, kleszcz musi być nosicielem bakterii. W Polsce tylko kilka procent kleszczy jest zakażonych tą bakterią, jednak odsetek ten stale rośnie, do czego przyczyniają się między innymi ocieplenie klimatu i krótkie zimy.

Według raportu Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego do 15 maja 2022 roku wykryto w Polsce 2609 przypadków boreliozy – rok wcześniej liczba ta wynosiła 2227 zachorowań, a więc odnotowano wzrost o 17,2% rokrocznie.

Diagnostyka

Borelioza jest diagnozowana na podstawie objawów, wyników badań fizykalnych (np. zaobserwowania rumienia wędrującego) oraz deklarowanej możliwości ekspozycji na kleszcze. Pomocne mogą być także badania laboratoryjne krwi w kierunku specyficznych przeciwciał anty-Borrelia w klasie borelioza IgM oraz borelioza IgG.

Konwencjonalne metody leczenia

W wielu przypadkach ludzki organizm potrafi sam zwalczyć infekcję, jedynym śladem jej przebycia będą przeciwciała. Większość przypadków można skutecznie leczyć za pomocą kilkutygodniowych antybiotyków.

Leczenie boreliozy medyczną marihuaną

Skoro większość przypadków daje się bezproblemowo wyleczyć, pojawia się pytanie, czy leczenie boreliozy medyczną marihuaną jest w ogóle potrzebne? Może tak być zwłaszcza w przypadku postaci przewlekłej. Marihuana może także pomóc w zwalczaniu nieprzyjemnych objawów, zanim konwencjonalne leczenie zacznie działać. Leczenie antybiotykami jest długotrwałe i wymagające dla organizmu, który może wymagać dodatkowego wsparcia w trakcie i po skończeniu leczenia.

Nie będzie to jednak korzystne w każdym przypadku, gdyż marihuana może wchodzić w interakcje z niektórymi antybiotykami – dlatego o jej użyciu zawsze powinien zadecydować lekarz. Może natomiast być bardziej pomocna już po leczeniu, gdyż niektórzy pacjenci odczuwają objawy nawet do pół roku po wyleczeniu choroby, zwłaszcza jeżeli była w postaci przewlekłej. Nazywa się to Post-Treatment Lyme Disease Syndrome, po polsku zespół poboreliozowy – w skrócie PTLDS.

Tacy pacjenci doświadczają m.in. bólu, zmęczenia i trudności w myśleniu. Objawy te są tym bardziej nasilone, im dłużej trwała choroba[1]. Nie ma sprawdzonego sposobu leczenia PTLDS, ale podejrzewa się, że pomagać może medyczna marihuana – ze względu na jej znane właściwości.

THC

Ewentualne stosowanie medycznej marihuany w leczeniu boreliozy ma charakter wspomagający, a przy zespole poboreliozowym ma na celu przynieść ulgę w objawach, do czasu ich całkowitego ustąpienia. Większość pożądanych właściwości oferuje w tym przypadku CBD (opisane w dalszej części artykułu), jednak THC może potęgować jego działanie. Konopie zawierające podobną zawartość CBD i THC wykazują bowiem skuteczniejsze działanie przeciwbólowe niż samo THC[2]. Szczepy, które zawierają także THC również działają silniej od samego CBD w zakresie zwalczania bezsenności i lęku[2].

CBD

We wspieraniu leczenia boreliozy wykorzystywane mogą być przeciwbólowe i przeciwbakteryjne właściwości kannabidiolu. Na uwagę zasługuje również neuroprotekcyjne działanie CBD i wsparcie układu odpornościowego. Najważniejsze w tym kontekście jest jednak działanie przeciwzapalne[2].

CBD może pomóc pacjentom w walce z objawami boreliozy w zakresie:

  • niwelowania bólu głowy, mięśni, stawów,
  • zmniejszaniu stanów lękowych,
  • poprawiając jakość snu,
  • wzmacniając odporność,
  • korzystnie wpływając na pracę serca,
  • działając przeciwbakteryjnie,
  • działając neuroprotekcyjnie.

Inne kannabinoidy

Choć nie ma przeprowadzonych badań na temat innych kannabinoidów w leczeniu boreliozy, synergistyczne działanie poszczególnych składników konopi jest znane od dawna. Inne kannabinoidy, takie jak kannabigerol (CBG) czy kannabichromen (CBC), jako dodatek do tych najbardziej znanych, przekładają się na dodatkowe efekty terapeutyczne. Należy założyć, że produkty konopne o pełnym spektrum kannabinoidów są znacznie bardziej skuteczne niż poszczególne kannabinoidy z osobna.[3]

Potencjalne skutki uboczne medycznej marihuany w boreliozie

Medyczna marihuana może powodować skutki uboczne. Przy stosowaniu większych dawek THC należy oczekiwać pojawienia się zwiększonego apetytu, senności, przekrwionych oczu, pogorszenia koncentracji, zaburzenia percepcji czasu, koordynacji ruchowej czy obniżonego czasu reakcji. Są to łagodne działania niepożądane i zazwyczaj mijają dość szybko, najpóźniej gdy marihuana przestaje działać. W przypadku boreliozy i zespołu poboreliozowego szczególnie niekorzystna może być wzmożona senność, zmęczenie, problemy z pamięcią, obniżenie czasu reakcji, a w przypadku większych dawek także paranoja – gdyż są to objawy, z którymi pacjenci cierpiący na te schorzenia już walczą, a dodatkowe ich wzmożenie jest zaprzeczeniem sensu leczenia.

Interakcje medycznej marihuany z lekami na boreliozę

W leczeniu boreliozy stosowane są antybiotyki, najczęściej amoksycylina, cefuroksym i doksycyklina. Nie stwierdzono interakcji pomiędzy nimi, a medyczną marihuaną.

Nie można jednak wykluczyć, że stanie się tak w przypadku innych antybiotyków lub leczenia wspomagającego – np. leków przeciwbólowych, nasennych, pobudzających, wspomagających pamięć lub przeciwdepresyjnych. Wszystkie te grupy leków bywają stosowane u pacjentów z boreliozą i PTLDS.[4]

Konopie często wchodzą w interakcje z lekami. Z tego powodu zawsze należy ujawnić wszystkie stosowane leki i suplementy diety podczas porady lekarskiej. Internet zawiera niekompletne, często nieaktualizowane dane, które dodatkowo są trudne w interpretacji dla osób niezwiązanych z branżą medyczną. Leczenie na własną rękę może wyrządzić więcej szkody niż pożytku.

Źródła

  1. Post-treatment Lyme Disease Syndrome. https://www.cdc.gov/lyme/postlds/index.html
  2. Kinderlehrer, D. A. Can medical marijuana help treat lyme disease? A doctor’s perspective. (2018) https://www.lymedisease.org/med-marijuana-lyme-kinderlehrer/
  3. Russo, E. B. (2011). Taming THC: Potential cannabis synergy and phytocannabinoid‐terpenoid entourage effects. British Journal of Pharmacology. https://bpspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1476-5381.2011.01238.
  4. Columbia University Irving Medical Center, Lyme and Tick-Borne Diseases Research Center, Treatment Options, https://www.columbia-lyme.org/treatment-options