Stosowanie produktów z konopi w kontekście chorób skórnych jest w ostatnim czasie szeroko badanym zjawiskiem. Odkrycie skórnego układu endokannabinoidowego wzbudziło zainteresowanie wykorzystaniem konopi w kontekście leczenia wielu z nich, m.in. łuszczycy. Częściej jednak są to środki do stosowania miejscowego, na skórę. Te jednak obecnie w Polsce nie są dostępne, za wyjątkiem kosmetyków z CBD, które jednak często (nie zawsze!) pozostawiają wiele do życzenia pod względem jakości. Czy medyczna marihuana może więc pomóc także przy pęcherzowym oddzielaniu naskórka – a jeśli tak to w jakiej formie?

Pęcherzowe oddzielanie naskórka i jego objawy

Pęcherzowe oddzielanie się naskórka (łac. Epidermolysis bullosa) zalicza się do grupy przewlekłych chorób naskórka, które objawia się powstawaniem pęcherzy (samoistnie lub na skutek urazu mechanicznego). Jest to choroba uwarunkowana genetycznie (mutacje w genach).

Charakterystyka choroby

Skóra chorej osoby jest znacznie bardziej wrażliwa na urazy niż u zdrowego człowieka. Zmiany chorobowe mogą być obserwowane również na błonie śluzowej jamy ustnej, narządach płciowych i odbycie. Najczęściej są to bolesne nadżerki, po których wygojeniu tworzą się zrosty. Obecność takich zmian predysponuje również do zakażeń bakteryjnych, które wymagają dodatkowego leczenia. Oprócz tego, u pacjentów z pęcherzowym oddzielaniem naskórka częściej obserwuje się także próchnicę, zrastanie palców, dystrofie mięśniową czy zwężenie przełyku.

Przyczyny choroby

Choroba jest rzadko występująca. Powodują ją mutacje w 12 genach kodujących białka tworzące połączenia pomiędzy skórą właściwą, błoną podstawną a naskórkiem, a także pomiędzy komórkami naskórka.[1]

Diagnostyka

Pęcherzowe oddzielanie się naskórka zwykle rozpoznaje się już za dziecka. Na podstawie obserwacji objawów zleca się badania molekularne, polegające na wykrycie odpowiednich mutacji genów. Dostępność wysokiej jakości badań jest ograniczona, diagnoza bywa stawiana na podstawie obrazu klinicznego i wywiadu.

Konwencjonalne metody leczenia

Leczenie wymaga specjalistycznej wiedzy dermatologa. Pęcherzowe oddzielanie się naskórka to tak naprawdę nie jest jedna choroba, tylko grupa chorób, z których każda wymaga nieco innego leczenia, dostosowanego także do konkretnego przypadku. Choroba nie jest wyleczalna, lekarze dążą do zapewnienia pacjentowi najwyższego możliwego komfortu życia.

Leczenie pęcherzowego oddzielania naskórka medyczną marihuaną

Konwencjonalne metody leczenia bólu u znacznej części pacjentów z pęcherzowym oddzielaniem się naskórka nie są w stanie zapewnić odpowiedniego poziomu zniesienia bólu. Leki oparte na konopiach są więc najczęściej w badaniach rozpatrywane właśnie pod kątem działania przeciwbólowego i zmniejszania potrzebnych dawek opioidów. W tym kontekście okazują się skuteczne[2].

THC

W jednym z badań opisano przypadek trzech pacjentów z pęcherzowym oddzielaniem się na skórka, którym podawano olejek z medycznej marihuany (zawierający THC i CBD) pod język. Wszyscy zgłosili poprawę w zakresie oceny bólu, świądu, a do tego spadła ilość przyjmowanych przez nich leków przeciwbólowych.[3]

Większe badanie było przeprowadzone na 71 pacjentach, z których większość używała konopi zarówno na skórę, jak i wewnętrznie. Najczęściej zgłaszano poprawę w zakresie odczuwania bólu (94%, średnio spadek o 3 punkty na 10-punktowej skali bólu), świądu (91%) oraz gojenia ran (81%). 79% badanych zmniejszyło dawki przyjmowanych leków, a aż 95% stwierdziło ogólną poprawę objawów.[4]

CBD

W literaturze można znaleźć także opis 3 przypadków stosowania CBD miejscowego u pacjentów z pęcherzowym oddzielaniem się naskórka. Jeden pacjent został całkowicie odstawiony od doustnych opioidowych leków przeciwbólowych. Wszystkie trzy osoby zgłosiły szybsze gojenie się ran, mniejszą ilość pęcherzy i złagodzenie bólu po zastosowaniu kannabidiolu. Chociaż wyniki te są obiecujące, warto zwrócić uwagę na pewne wady badania – pacjenci włączyli CBD samodzielnie, bez kontroli lekarza, a próba badawcza jest dramatycznie niska. By uzyskać jednoznaczne, naukowe dowody na korzyści z zastosowania CBD w leczeniu tej choroby, konieczne są dalsze randomizowane badania kliniczne z podwójnie ślepą próbą[5].

Inne kannabinoidy

Wśród publikacji naukowych można znaleźć badania, według których CBG ma bardzo pozytywne działanie na skórę. Można wymienić m.in, hamowanie uwalniania cytokin prozapalnych, wywołuje także istotną poprawę w zakresie przeznaskórkowej utraty wody i zmniejsza zaczerwienienie skóry[6].

Badanie te nie były jednak prowadzone w kontekście pęcherzowego oddzielania się naskórka – nie ma danych na temat działania innych kannabinoidów w tej właśnie jednostce chorobowej. Co do zasady związki te wykazują działanie synergistyczne, co oznacza, że produkty konopne o pełnym spektrum działają lepiej niż pojedynczo[7].

Potencjalne skutki uboczne medycznej marihuany w pęcherzowym oddzielaniu naskórka

Skutki uboczne marihuany przy przyjmowaniu ogólnoustrojowym (przez wdychanie, olejki, jedzenie itp.) najczęściej obejmują suchość w ustach, suchość oczu, zawroty głowy, nudności i zaburzenia koordynacji. Nie są poważne i szybko mijają. W przypadku dłuższego używania i stosowania większych dawek mogą pojawiać się poważniejsze problemy, w tym zaburzenia nastroju. W przypadku używania samego CBD, bez psychoaktywnego THC, do efektów ubocznych najczęściej zalicza się nudności i wymioty. Co ważne w kontekście pęcherzowego oddzielania się naskórka, skórne działania niepożądane konopi indyjskich są rzadko zgłaszane.[8]

Interakcje medycznej marihuany z lekami na pęcherzowe oddzielanie naskórka

Ciężko pokrótce omówić wszystkie leki stosowane w pęcherzowym oddzielaniu naskórka, gdyż jest to schorzenie złożone i leczenie dobierane jest do konkretnego przypadku. Często używane są środki przeciwbólowe i antybiotyki (by zapobiegać infekcjom ran), które mogą wchodzić w interakcje z medyczną marihuaną. Marihuana może wspierać leczenie bólu, doprowadzając ostatecznie do zmniejszenia dawek silnych leków przeciwbólowych, co często jest korzystne dla organizmu. Ostateczną decyzję zawsze powinna zostać podjęta przy udziale lekarza, który ma pełny obraz sytuacji.

Źródła

  1. Wertheim-Tysarowska K, Gos M, Niepokój K, Kowalewski C. Genetycznie uwarunkowane choroby skóry – przegląd wybranych genodermatoz. Medycyna Wieku Rozwojowego. 2012;16:183-195.
  2. Sivesind, T. E., Maghfour, J., Rietcheck, H., Kamel, K., Malik, A. S., & Dellavalle, R. P. (2022). Cannabinoids for the Treatment of Dermatologic Conditions. JID innovations : skin science from molecules to population health, 2(2), 100095. https://doi.org/10.1016/j.xjidi.2022.100095
  3. Schräder, N. H. B., Duipmans, J. C., Molenbuur, B., Wolff, A. P., & Jonkman, M. F. (2019). Combined tetrahydrocannabinol and cannabidiol to treat pain in epidermolysis bullosa: a report of three cases. The British journal of dermatology, 180(4), 922–924. https://doi.org/10.1111/bjd.17341
  4. Schräder, N. H. B., Gorell, E. S., Stewart, R. E., Duipmans, J. C., Harris, N., Perez, V. A., Tang, J. Y., Wolff, A. P., & Bolling, M. C. (2021). Cannabinoid use and effects in patients with epidermolysis bullosa: an international cross-sectional survey study. Orphanet journal of rare diseases, 16(1), 377. https://doi.org/10.1186/s13023-021-02010-0
  5. Chelliah, M. P., Zinn, Z., Khuu, P., & Teng, J. M. C. (2018). Self-initiated use of topical cannabidiol oil for epidermolysis bullosa. Pediatric dermatology, 35(4), e224–e227. https://doi.org/10.1111/pde.13545
  6. Perez, E., Fernandez, J. R., Fitzgerald, C., Rouzard, K., Tamura, M., & Savile, C. (2022). In Vitro and Clinical Evaluation of Cannabigerol (CBG) Produced via Yeast Biosynthesis: A Cannabinoid with a Broad Range of Anti-Inflammatory and Skin Health-Boosting Properties. Molecules (Basel, Switzerland), 27(2), 491. https://doi.org/10.3390/molecules27020491
  7. Russo, E. B. (2011). Taming THC: Potential cannabis synergy and phytocannabinoid‐terpenoid entourage effects. British Journal of Pharmacology. https://bpspubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1476-5381.2011.01238.
  8. Shao, K., Stewart, C., & Grant-Kels, J. M. (2021). Cannabis and the skin. Clinics in dermatology, 39(5), 784–795. https://doi.org/10.1016/j.clindermatol.2021.05.006