W ostatnich latach dużo mówi się o rosnącej liczbie pacjentów cierpiących na choroby serca i nadciśnienie tętnicze. Wpływa na to nasz tryb życia, mało ruchu, dużo stresu, przetworzone jedzenie, a także otyłość, która jest prawdziwą plagą naszego społeczeństwa. Nieleczone choroby serca mogą prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji, takich jak zawały i udary, które mogą skończyć się nawet trwałą niepełnosprawnością lub śmiercią. Dziś dowiemy się, czy konopie mogą być pomocne w chorobach układu krążenia, czy wprost przeciwnie – czy są w ich przypadku szczególnie niebezpieczne.

Choroby układu krążenia i ich objawy

Choroby układu krążenia to grupa chorób, które dotyczą serca i naczyń krwionośnych. Do najczęstszych chorób układu krążenia należą:

  • nadciśnienie tętnicze,
  • choroba niedokrwienna serca,
  • zawał serca,
  • niewydolność serca,
  • choroba wieńcowa,
  • zakrzepica, niewydolność żył, żylaki,
  • zaburzenia lipidowe,
  • miażdżyca.

Objawy tych chorób mogą się różnić w zależności od choroby, ale można uogólnić, że najczęściej są to bóle w klatce piersiowej, duszności, omdlenia, szybkie bicie serca czy zawroty głowy.

Choroby układu krążenia są poważnym problemem zdrowotnym – potencjalnie mogącym prowadzić nawet do zgonu. Dlatego ważne jest, aby prowadzić zdrowy styl życia i regularnie poddawać się badaniom profilaktycznym. Warto także być ostrożnym w leczeniu „na własną rękę” – wszelkie błędy mogą być bardzo niebezpieczne.

Charakterystyka choroby

Choroby układu krążenia mogą wynikać z niepoprawnej budowy narządów, ale także z zaburzeń ich funkcjonowania. Część z nich, jak nadciśnienie czy zaburzenia lipidowe, rozwija się długo, przez co chory może latami nie wiedzieć o tym, że na nie cierpi. Z tego powodu warto badać się regularnie i podjąć leczenie zanim jeszcze wystąpią objawy – wówczas jest ono skuteczniejsze i minimalizuje szansę na wystąpienie poważnych konsekwencji, takich jak zawał serca.

Wśród objawów, które powinny zaniepokoić pacjenta, warto wymienić:

  • utrzymującą się duszność,
  • ból w klatce piersiowej,
  • niepokojące uczucie w sercu, „przeskakiwanie” uderzeń, kołatanie,
  • pogorszenie tolerancji wysiłku fizycznego,
  • bóle w klatce piersiowej,
  • przewlekły kaszel,
  • częste bóle głowy,
  • występujące obrzęki.

Przyczyny choroby

Przyczyn rozwoju chorób układu krążenia jest wiele i najczęściej jest to kombinacja kilku czynników. Są to:

  • nadciśnienie tętnicze, zwłaszcza niekontrolowane, nieleczone,
  • palenie – tak tytoniu, jak i marihuany – dym powstający w procesie spalania zawiera szkodliwe substancje, które mogą uszkadzać tętnice i zwiększać ryzyko zawału serca,
  • nieodpowiednia dieta, bogata w tłuszcze nasycone, sól i słodycze – prowadzi do otyłości i podwyższonego poziomu cholesterolu we krwi,
  • siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej, co również prowadzi do otyłości, podwyższonego ciśnienia krwi i cholesterolu,
  • cukrzyca,
  • stres,
  • otyłość,
  • genetyka – niektóre osoby są bardziej podatne na choroby układu krążenia – jeśli ktoś w rodzinie miał wcześniej zawał serca lub udar mózgu, istnieje większe prawdopodobieństwo, że ta osoba również będzie go mieć.

Większe ryzyko występuje u mężczyzn, a dodatkowo rośnie ono z wiekiem – u mężczyzn za czynnik ryzyka uznaje się wiek powyżej 45, a u kobiet powyżej 55 roku życia.

Diagnostyka

Podstawowymi badaniami diagnostycznymi w chorobach układu krążenia są:

  • Badania krwi.
  • EKG – krótkie, tanie badanie, często wykonywane nawet w placówkach POZ.
  • Badanie echokardiograficzne, potocznie echo serca – rodzaj USG serca, pozwalający m.in. na ocenę jego wymiarów czy funkcjonowania komór i zastawek.
  • USG dopplerowskie.
  • Holter EKG – EKG wykonywane przez dłuższy okres, np. 24, 48 godzin.
  • Holter ciśnieniowy – badanie polegające na zbieraniu pomiaru ciśnienia tętniczego przez całą dobę.
  • Próba wysiłkowa – polegające w dużym skrócie na wykonywaniu ćwiczeń fizycznych (najczęściej bieg na bieżni lub jazda na rowerku stacjonarnym) pod EKG.

Konwencjonalne metody leczenia

Metody leczenia różnią się od rodzaju choroby i jej przyczyny. Często kluczowa jest zmiana nawyków i trybu życia, utrata nadmiarowych kilogramów, poprawa diety, wdrożenie aktywności fizycznej i rzucenie palenia. Warto zadbać o te rzeczy zawczasu, by chorobie zapobiegać, a nie ją leczyć.

Oprócz tego pacjent przyjmuje leki – zależnie od rodzaju choroby – na obniżenie ciśnienia, leki przeciwkrzepliwe, beta-blokery, statyny czy fibraty. Ważne, by stosować się do zaleceń lekarzy i leki przyjmować regularnie, o stałych godzinach i w dawkach wskazanych przez lekarza.

Leczenie chorób układu krążenia medyczną marihuaną

Czy medyczna marihuana może być lekiem w przypadku chorób układu krążenia? Trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Biorąc po uwagę działanie THC i wzrost ciśnienia po zażyciu, marihuana może wydawać się niebezpieczna, zwłaszcza przy nadciśnieniu. Jednak w rzeczywistości nie jest to tak oczywiste i wymaga szerszych wyjaśnień. Synergia THC i CBD często powoduje, że CBD ma zdolność znoszenia niepożądanych działań THC. Tymczasem badania z zastosowaniem CBD pokazały potencjał tego kannabinoidu w obniżaniu wartości ciśnienia, a także działanie kardioprotekcyjnie i przciwarytmiczne.

THC

W przypadku nadciśnienia tętniczego, wpływ kannabinoidów należy rozpatrywać w dwóch ramach czasowych – od razu po zażyciu i w dłuższym okresie.

THC po przyjęciu powoduje wzrost wartości ciśnienia tętniczego. Niektóre publikacje podają, że ryzyko zawału serca w ciągu pierwszej godziny po wypaleniu marihuany jest nawet pięciokrotnie wyższe, niż przed zapaleniem.[1] Powodem takiego stanu rzeczy jest jednak, poza wzrostem ciśnienia krwi i tętna, spadek zdolności krwi do transportowania tlenu, która jest w dużej mierze efektem palenia.[1] W przypadku waporyzacji ryzyko może być więc nieco niższe, ale wciąż istnieje.

Jak wykazały badania, choć po zapaleniu ciśnienie rośnie, to długotrwałe stosowanie marihuany powoduje efekt odwrotny, czyli obniżenie wartości ciśnienia krwi.[2] Ma to związek z wytworzeniem się tolerancji na obecność w organizmie tego kannabinoidu.[3] Bez wątpienia marihuana wywiera istotny wpływ na funkcjonowanie układu krążenia.

Czy medyczna marihuana może być wobec tego stosowana w zakresie obniżania ciśnienia u pacjentów? Tutaj należy podchodzić bardzo ostrożnie do tematu, właśnie ze względu na działanie THC, które w początkowej fazie zwiększa akcję serca i podnosi ciśnienie.

U osób mających problemy z układem krążenia tego typu zastosowanie konopi jest ryzykowne. Przeciwwskazania często wydają się być silniejsze niż szansa, że marihuana będzie tu pomocnym środkiem.

CBD

Kilka badań omawia wpływ CBD, czyli niepsychoaktywnego kannabidiolu, na ciśnienie tętnicze. Tutaj wyniki okazały się bardziej obiecujące.

Pokazały, że podanie CBD zmniejsza spoczynkowe ciśnienie krwi, a także reakcję na stres – ciśnienie wzrastało, lecz wzrost był mniejszy niż w przypadku osób nieprzyjmujących CBD. Wnioski z badania skłaniają do tezy, że CBD może brać udział w leczeniu zaburzeń sercowo-naczyniowych. Trzeba jednak pamiętać, że to początkowe wyniki, wymagające potwierdzenia w kolejnych próbach.[4]

9 pacjentów przyjmowało 600 mg CBD lub placebo – wyniki pokazały, że u osób przyjmujących kannabidiol doszło do obniżenia ciśnienia krwi o 6 mm Hg. Zmniejszona była również wartość ciśnienia krwi w reakcji na sytuacje stresowe.

Ponadto liczne prace wskazują, że CBD może mieć znaczenie w przypadku spowalniania lub hamowania zawału mięśnia sercowego. Co prawda badania na ludziach tej tezy jeszcze nie potwierdziły, ale na zwierzętach wyniki doświadczenia dały obiecujące rezultaty (zmniejszenie obszaru zajętego zawałem). W trakcie prowadzonych badań zauważono również efekt przeciwarytmiczny po podaniu CBD, wynikający z możliwego pobudzenia receptorów adenozynowych.[5]

Inne kannabinoidy – CBG

W 2022 roku pojawiło się badanie, według którego kannabigerol (CBG) obniża ciśnienie krwi u myszy.[6] Daje to nadzieje na podobne działanie u ludzi, potrzebne są jednak dalsze badania, by móc to stwierdzić z całą pewnością.

Potencjalne skutki uboczne medycznej marihuany w chorobach układu krążenia

Wiemy, że medyczna marihuana może powodować szereg efektów ubocznych. Na szczęście dla większości pacjentów nie są one groźne i szybko mijają.

W przypadku chorób układu krążenia nie jest to takie oczywiste. Marihuana po zapaleniu powoduje wzrost ciśnienia krwi i wzrost częstotliwości skurczu serca. To może być bardzo niebezpieczne m.in. dla osób z nadciśnieniem i ryzykiem zawału. Używanie marihuany powiązywane jest także z kardiomiopatiami, udarem i zapaleniem tętnic.[7]

Z tego powodu warto przypomnieć, że nikt – a pacjenci cierpiący na choroby układu krążenia szczególnie – nie powinien stosować medycznej marihuany na własną rękę, bez konsultacji z lekarzem.

Interakcje medycznej marihuany z lekami na choroby układu krążenia

Kwestia interakcji medycznej marihuany z lekami jest indywidualna – zależy od stosowanych leków i zawartości kannabinoidów w suszu.

Wiemy, że przynajmniej część z nich wchodzi w interakcje. Wymienić tu można m.in. antagonistów kanału wapniowego (np. diltiazem), betablokery (betaksolol, propranolol i inne), leki na nadciśnienie (np. indapamid i peryndopryl – istotna interakcja z CBD) czy leki zmniejszające krzepliwość krwi (np. warfaryna, a nawet popularny kwas acetylosalicylowy).

Inne, niewymienione wyżej leki, również mogą wchodzić w interakcję z THC i/lub CBD. Z tego względu nigdy nie należy włączać leczenia marihuaną „na własną rękę” – powinno być to robione tylko pod kontrolą lekarza, który dysponuje pełną wiedzą na temat przebiegu naszej choroby i przyjmowanych leków.

Źródła

  1. Anna Klimkiewicz, Agata Jasińska, Zdrowotne następstwa rekreacyjnego używania kannabinoidów, „Psychiatria”, Tom 15, Nr 2 (2018), s. 88-92
  2. Abuhasira, R., Haviv, Y. S., Leiba, M., Leiba, A., Ryvo, L., & Novack, V. (2021). Cannabis is associated with blood pressure reduction in older adults – A 24-hours ambulatory blood pressure monitoring study. European journal of internal medicine, 86, 79–85. https://doi.org/10.1016/j.ejim.2021.01.005
  3. Kwolek G., Zakrzewska A., Kozłowska H., et al.: Wpływ anandamidu, endogennego agonisty receptorów kannabinoidowych na układ krążenia. Postępy Hig Med Dośw 2005; 59: 208–218.
  4. Jadoon, K. A., Tan, G. D., & O’Sullivan, S. E. (2017). A single dose of cannabidiol reduces blood pressure in healthy volunteers in a randomized crossover study. JCI insight, 2(12), e93760. https://doi.org/10.1172/jci.insight.93760
  5. Rafał Kossakowski, Wpływ kannabidiolu na układ krążenia uśpionych szczurów normotensyjnych i ze spontanicznym nadciśnieniem, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (UMB), praca doktorska, dostęp: https://ppm.umb.edu.pl/docstore/download/UMBa25d826e550f4c759127f88384849844/000005151.pdf?entityType=phd
  6. Vernail, V. L., Bingaman, S. S., Silberman, Y., Raup-Konsavage, W. M., Vrana, K. E., & Arnold, A. C. (2022). Acute Cannabigerol Administration Lowers Blood Pressure in Mice. Frontiers in physiology, 13, 871962. https://doi.org/10.3389/fphys.2022.871962
  7. Latif, Z., & Garg, N. (2020). The Impact of Marijuana on the Cardiovascular System: A Review of the Most Common Cardiovascular Events Associated with Marijuana Use. Journal of clinical medicine, 9(6), 1925. https://doi.org/10.3390/jcm9061925