Konopie siewne mają szereg zastosowań: od włókiennictwa, przez przemysł budowlany, motoryzacyjny, celulozowo-papierniczy, kosmetyczny i spożywczy, aż po medyczny i farmaceutyczny. Uprawa rolna konopi siewnych może być więc stosunkowo opłacalna, a wraz ze wzrostem świadomości społecznej na temat zarówno jej zalet, jak i ekologii, zapotrzebowanie na konopie może rosnąć. Wiele osób planując pierwszą uprawę może zadać sobie pytanie: jak duże pole trzeba obsiać, żeby zebrać zaplanowaną ilość plonów? Wyjaśniamy ile biomasy zbiera się z hektara uprawy konopi i jak dużo nasion można przy tym uzyskać.
Jaki wysiew do uprawy?
Żeby zebrać, trzeba najpierw zasiać. Do obliczenia opłacalności uprawy potrzebna jest nie tylko wiedza na temat plonów i ceny ich sprzedaży. To odpowie za przychód, ale do prognozy zysku potrzebujemy także kosztów. Wśród nich jest materiał siewny.
Zapotrzebowanie jest zależne od celu uprawy. Można ją prowadzić z myślą o biomasą lub nasionach. Hektar uprawy na biomasę wymaga 25-30 kg nasion, w rozstawie rzędów 50 cm.[1] Niektóre źródła proponują w tym przypadku wysiew nawet 50 kg/ha w rozstawie 20-30 cm.[2] Na nasiona wysiewa się nieco mniej i rzadziej: 10-15 kg/ha.[1][3] Robi się tak dlatego, że korzystne jest w tym przypadku powstawanie rozgałęzień bocznych, czego w uprawie na biomasę i kwiaty chce się uniknąć.
Ile biomasy można zebrać z hektara konopi?
Według różnych opracować z hektara konopi można zebrać od 15-22 t/ha biomasy. Rozmiar potencjalnych plonów zależy w dużej mierze od uprawianej odmiany. Poniżej zamieszczamy dwie tabele plonów poszczególnych polskich odmian.
1 dt (decytona) = 0,1 t = 100 kg
Ile nasion powstaje z hektara konopi?
Konopie dają znacznie mniejsze plony nasion niż biomasy. Z 1 hektara uprawy możemy uzyskać 600-1200 kg nasion. Produkcja na te cele wymaga jednak dość skomplikowanego systemu kontroli.
Po pierwsze konopie muszą być izolowane przestrzennie od innych odmian, odległością co najmniej 5 km. Konopie są bowiem obcopylne.
W uprawach na nasiona przeprowadzana jest tzw. kwalifikacja polowa. Odbywa się ona w okresie wegetacyjnym i ma w zamiarze stwierdzenie stopnia jednopienności i czystości odmianowej. Jest dwustopniowa, przeprowadza ją Inspektor Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Pierwsza w okresie tworzenia zawiązków kwiatowych, druga do trzech tygodni później – w celu sprawdzenia usunięcia osobników męskich.
Na koniec w oparciu o wyniki wspomnianej kwalifikacji oraz ocenę laboratoryjną wydawane są świadectwa kwalifikacyjne, na podstawie których można dokonać sprzedaży materiału siewnego.
Po zbiorach nasion wciąż można dokonać zbiorów reszty słomy odziarnionej, której plony w tym przypadku wyniosą 6–22 t/ha, a potencjał wydobycia z niej włókna wynosi 20–25%. Może ona również zostać przeznaczona na cele energetyczne w formie pelletu lub brykietów, czym zajmuje się m.in. Program Konopny IWNiRZ.
Czas zbioru konopi
Cel uprawy determinuje termin zbioru.
Jakość włókna jest tym lepsza, im wcześniej dokona się zbiorów. Co za tym idzie, w przypadku uprawy konopi na cele tekstylne, zbiera się je przed wykształceniem kwiatostanów. W przypadku produkcji płyt izolacyjnych można nieco opóźnić zbiory.
Optymalny termin zbioru nasion to ich dojrzewanie w środkowej części kwiatostanu, kiedy ważą około 12–15 g/1000 nasion. Powinny być w pełni twarde.
Inaczej wygląda sytuacja zbioru na olejki, susz i inne produkty, gdzie pierwsze skrzypce gra CBD. Wówczas zbiera się całkowicie dojrzałe kwiatostany osobno, za pomocą przystosowanego do tego celu kombajnu. Pozostałe części konopi wciąż można później wykorzystać, jakość włókna będzie jednak odpowiednio niższa.
Warunki w uprawie konopi
Odpowiednie warunki klimatyczne występują w całej Polsce, w związku z czym plony powinny być jednakowo duże niezależnie od regionu. Ograniczeniem pozostaje jednak gleba. Do konopi nie nadają się gleby bielicowe. Podłoża podmokłe i kwaśne zdecydowanie się nie sprawdzają.
Dobre plony można uzyskać natomiast na glebach pszenno-buraczanych, czyli klasy IV według botanicznej klasyfikacji gruntów ornych w Polsce – lub lepszych. Gleby muszą zawierać duże ilości składników pokarmowych i cechować się neutralnym pH – minimum 6.
Jak wpłynąć na zwiększenie plonów?
Podstawą jest utrzymanie jedynie żeńskich kwiatów. Osobniki męskie obniżają plony, dlatego należy usunąć je przed pyleniem. Męskie kwiatostany tworzą się wcześniej od żeńskich, przez co zadanie to nie jest trudne do wykonania. Takie działanie ma jednak sens wyłącznie w przypadku odmian dwupiennych lub w na kwalifikowany materiał siewny.[4]
Pozytywnie działa stosowanie przedplonów (rośliny okopowe, strączkowe, zboża), głębokiej orki zimowej, a także wzbogacanie gleby.[1] Ważne, by nasiona umieścić w niej na równej głębokości (ok. 2-3 cm). Najlepiej dokonać tego pod koniec kwietnia, bez obaw o wiosenne przymrozki, na które konopie są odporne (do -6°C)[2]. Niezbędne będzie także nawożenie, w dawkach:
- 80-100 kg/ha nawozów azotowych,
- 50-90 kg/ha nawozów fosforowych,
- 90-140 kg/ha nawozów potasowych.
W przypadku suszu konopnego trzeba mieć na uwadze, że ze względu na utratę wody masa konopi zmniejsza się o około 80%.
Źródła
- https://www.tygodnik-rolniczy.pl/articles/uprawa/konopie-wlokniste-siew-ochrona-zbior-i-oplacalnosc-produkcji/
- https://portalkomunalny.pl/plus/artykul/konopie-wlokniste-jako-rosliny-energetyczne/
- https://www.cdr.gov.pl/images/Brwinow/aktualnosci/2019/Uprawa%20konopi%20w%C5%82%C3%B3knistych%20polskich%20odmian.pdf
- https://kombinatkonopny.pl/samiec-twoj-wrog-o-meskich-konopiach/
