Gastrofaza jest znana każdemu entuzjaście marihuany, a także szerokiemu gronu osób, które z konopiami indyjskimi nie mieli do czynienia, ale słuchają muzyki i oglądają filmy. Wilczy głód po trawce stał się jej popkulturowym symbolem. Zjawisko to jest tak popularne, że… wykracza poza gatunek ludzki. Jak się okazuje, gastrofazę mają także robaki!
Caenorhabditis elegans okazał się fanem konopi
Jak wynika z badania opublikowanego w czasopiśmie Current Biology[1], robaki po ekspozycji na kannabinoidy dostają czegoś na wzór gastrofazy.
Badanie miało na celu odkrycie, czy zjawisko zwiększonego apetytu po zażyciu marihuany można zaobserwować także poza królestwem ssaków. Naukowcy zdecydowali się na gatunek niemal tak odległy od człowieka, jak to tylko możliwe: C. elegans, mikroskopijne nicienie, niewiele większe od ludzkiej rzęsy.
W doświadczeniu użyto ich w wersji nieco genetycznie zmodyfikowanej – receptory kannabinoidowe świeciły na zielono, kiedy były aktywowane przez anandamid. Ze względu na charakterystykę naszych dzisiejszych bohaterów ciężko stwierdzić, czy były „zjarane”, ale z całą pewnością były ponadprzeciętnie głodne. Po kąpieli w rzeczonym anandamidzie spożywały większe ilości bakterii. Co więcej, gdy postawiono je przed wyborem różnych mieszanek bakterii, te szukały tych o najwyższej kaloryczności, podobnie jak człowiek po wiadrze szukający fastfoodów i czipsów. Badacze nazywali to jedzeniem hedonistycznym.
Zaobserwowano, że kannabinoid uwrażliwiał „neurony węchowe” robaków na preferowane jedzenie. Behawioralne efekty anandamidu wymagają neuronów chemosensorycznych AWC, a anandamid sprawia, że te neurony są bardziej wrażliwe na lepsze jedzenie i mniej wrażliwe na gorsze.
Badacze wysunęli wniosek, że obserwowany efekt anandamidu na jedzenie wymaga receptorów kannabinoidowych C. elegans NPR-19, ale może zachodzić także za sprawą ludzkiego receptora kannabinoidowego CB1, co wskazuje na istnienie pewnych podobieństw pomiędzy nicieniowym a ssaczym systemem endokannabinoidowym, przynajmniej we wpływie tych substancji na regulację preferencji żywieniowych.
Po co badać gastrofazę robaków?
Badanie przyczynia się do lepszego zrozumienia układu endokannabinoidowego – sieci receptorów, które regulują głód, lęk, nastrój, pamięć i wiele innych kluczowych funkcji organizmu. Wcześniejsze badania dowodziły, że kannabinoidy wyzwalają specyficzne hormony głodu u ssaków, w tym ludzi. Omawiane badanie jest pierwszym, które odkryło, że zjawisko może wystąpić także poza ssakami.
Autorzy badania są pełni nadziei, że ich odkrycia pomogą innym naukowcom lepiej zrozumieć, jak system endokannabinoidowy może wpływać na farmakologię zaburzeń odżywiania. Obecność takiego rodzaju receptora w omawianym nicieniu pozwala bowiem na szybkie i tanie badania przesiewowe leków. To z kolei ma potencjał pomóc naukowcom w opracowywaniu nowych leków, które mogłyby leczyć otyłość i inne zaburzenia metaboliczne.
Źródła
- Levichev, A., Faumont, S., Berner, R. Z., Purcell, Z., White, A. M., Chicas-Cruz, K., & Lockery, S. R. (2023). The conserved endocannabinoid anandamide modulates olfactory sensitivity to induce hedonic feeding in C. elegans. Current biology : CB, 33(9), 1625–1639.e4. https://doi.org/10.1016/j.cub.2023.03.013
