Flaga Stanów Zjednoczonych jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli na świecie. Jej historia sięga czasów kolonialnych i walki o niepodległość USA. Wśród różnych wersji, które pojawiły się w tamtym okresie, flaga Betsy Ross zajmuje szczególne miejsce w sercach Amerykanów. Legenda głosi, że krawcowa z Filadelfii zaprojektowała flagę z 13 gwiazdami ułożonymi w okrąg, symbolizującymi jedność i równość 13 pierwotnych kolonii. Chociaż brakuje jednoznacznych dowodów na to, że Ross faktycznie stworzyła ten konkretny wzór, jej historia jest nierozerwalnie związana z amerykańską tradycją i duchem patriotyzmu. Flaga ta jest ważna także dla nas. Istnieją bowiem podania, które twierdzą, że była ona wykonana z konopi!
Krótka historia flagi USA
Ameryka została odkryte pod koniec XV wieku, co rozpoczęło nową erę w historii świata. Europejskie mocarstwa szybko zaczęły się prześcigać w eksploracji i kolonizacji kontynentu. Pierwsza stała osada angielska powstała już w 1607 roku, a ich liczba rosła przez cały XVII wiek.
Wraz z rozwojem kolonii, mieszkańcy zaczęli pragnąć coraz większej autonomii – niezależności od korony brytyjskiej. To przełożyło się na napięcia pomiędzy nimi a Wielką Brytanią. Sytuacje zaostrzyły uciążliwe podatki i regulacje: Ustawa o cukrze z 1764 czy Ustawa stemplowa z 1765. Efektem było organizowanie się kolonistów przeciwko brytyjskim rządom.
Do pierwszych starć zbrojnych doszło 13 kwietnia 1775 roku, w bitwach pod Lexington i Concord. Dziś traktujemy to jako początek amerykańskiej rewolucji. Rok później powstała Deklaracja Niepodległości Thomasa Jeffersona, w której ogłosił 13 kolonii jako „wolne i niepodległe Stany”, a także ustalił zasady, na których miała opierać się nowopowstała republika. Kongres Kontynentalny przyjął Deklarację Niepodległości 4 lipca 1776, co jest uważane za moment powstania USA i świętowane do dziś jako dzień niepodległości. Wojna o niepodległość trwała jeszcze do 1783 roku. Zakończyła się uznaniem suwerenności Stanów Zjednoczonych przez Wielką Brytanię.
W trakcie całego procesu intensywnie kształtowała się tożsamość i kultura USA. Kolonie używały wówczas różnych flag. Jedną z pierwszych, która miała dotyczyć całej republiki, była Betsy Ross.
Betsy Ross i legenda o fladze
Flaga Betsy Ross, z 13 gwiazdami ułożonymi w okrąg (podobnie do flagi Unii Europejskiej), pojawiła się po raz pierwszy w 1777 roku. 14 czerwca tego samego roku Kongres Kontynentalny ustanowił ją jako oficjalną flagę Stanów Zjednoczonych, mówiąc: „Flaga Stanów Zjednoczonych będzie składać się z trzynastu pasów, na przemian czerwonych i białych, oraz z niebieskiego pola w górnym lewym rogu z trzynastoma białymi gwiazdami ułożonymi w okrąg.”
Według legendy, w czerwcu 1776 roku, Betsy Ross, szwaczka z Filadelfii, spotkała się z trzema członkami Kongresu Kontynentalnego: Georgem Washingtonem, Robertem Morrisem i Georgem Rossem. Washington, który wówczas był generałem wojsk kontynentalnych, miał przedstawić Betsy szkic flagi z 13 pasami na przemian czerwonymi i białymi oraz z 13 sześcioramiennymi gwiazdami na niebieskim polu. Gwiazdy miały być umieszczone w okrąg, symbolizując jedność 13 kolonii. Betsy zasugerowała jednak drobną modyfikację: zamiast sześcioramiennych gwiazd, które były trudniejsze do uszycia, zaproponowała gwiazdy pięcioramienne.
Betsy Ross, będąc utalentowaną krawcową, szybko wykonała flagę zgodnie z tym projektem. Następnie flaga została przedstawiona Kongresowi Kontynentalnemu, który przyjął ją jako oficjalny symbol narodowy 14 czerwca 1777 roku.
Legenda ta jest jednak otoczona kontrowersjami, ponieważ brakuje historycznych dowodów na to, że Betsy Ross rzeczywiście zaprojektowała flagę. Opowieść o Betsy Ross i jej fladze po raz pierwszy pojawiła się w 1870 roku, kiedy wnuk Betsy, William Canby, przedstawił ją w wykładzie dla Stowarzyszenia Historycznego Pensylwanii. Nie ma jednak żadnych współczesnych dokumentów ani zeznań świadków potwierdzających tę historię. Niemniej sama Betsy stała się symbolem amerykańskiej kultury i historii, i pozostaje nim do dzisiaj, jako ikona walki o wolność i niezależność.
Inne wczesne wersje flagi USA
Wśród ważnych przodków flagi USA warto wymienić także kilka innych.
- Flaga Grand Union (1775-1777) – była pierwszą oficjalną flagą używaną przez siły kontynentalne podczas rewolucji amerykańskiej. Składała się z 13 czerwonych i białych pasów symbolizujących 13 kolonii, ale w lewym górnym rogu znajdowała się brytyjska Union Jack, co świadczyło o związkach z Wielką Brytanią.
- Flaga Gadsdena (1775) – zaprojektowana przez Christophera Gadsdena, przedstawiała żółte pole z wizerunkiem grzechotnika oraz napisem „Don’t Tread on Me”. Flaga Gadsdena była symbolem amerykańskiego oporu przeciwko brytyjskim rządom i jest często kojarzona z Ruchem Synów Wolności.
- Flaga z bitwy o Bennington (1777) – Flaga ta zawierała 13 pasów, na przemian czerwonych i białych, oraz niebieskie pole z białymi gwiazdami ułożonymi w kształcie liczby „76”, co symbolizowało rok ogłoszenia niepodległości. Flaga została użyta podczas bitwy pod Bennington w 1777 roku.
Włókna konopne jako tworzywo
W tamtych czasach materiały używane do produkcji flag różniły się od tych, które znamy dziś. Włókna konopne były powszechnie stosowane w Ameryce kolonialnej do produkcji różnych przedmiotów, w tym lin, żagli i odzieży. Konopie były cenione ze względu na swoją wytrzymałość, odporność na warunki atmosferyczne oraz łatwość uprawy. W związku z tym można podejrzewać, że flaga Betsy Ross mogła być wykonana z włókien konopnych. Potwierdzają to niektóre doniesienia z tego okresu, choć nie można tego stwierdzić z całą pewnością.
Włókna konopne mają wiele zalet jako materiał do produkcji flag. Są niezwykle wytrzymałe i odporne na warunki atmosferyczne, co sprawia, że flagi z konopi są trwalsze niż te wykonane z innych materiałów. Ponadto włókna konopi są biodegradowalne i przyjazne dla środowiska, co czyni je ekologicznym wyborem w porównaniu z syntetycznymi materiałami.
W XX wieku rozwój technologii i pojawienie się syntetyków, takich jak nylon i poliester, spowodował spadek popularności konopi jako materiału do produkcji flag. Jednak tradycja i wartości ekologiczne włókien konopnych przyciągają uwagę współczesnych producentów, zwłaszcza w kontekście rosnącej świadomości środowiskowej.
Współcześnie niektóre firmy i organizacje przywracają produkcję flag z włókien konopnych jako alternatywę dla syntetycznych materiałów. W niektórych parkach narodowych w Stanach Zjednoczonych można znaleźć flagi wykonane z konopi, które są używane zarówno ze względów ekologicznych, jak i historycznych. W 2013 z okazji Święta Niepodległości konopna flaga USA zawisła nawet na samym budynku Kapitolu.
