Alkohol – jedna z wielu używek. Niezmiernie popularny, a przy tym legalny, dostępny w każdym sklepie czy stacji benzynowej. Niesie wiele zagrożeń zdrowotnych. Czy codziennie jedno piwo to już uzależnienie? Jakie szkody alkohol może spowodować w organizmie? O tym przeczytasz w artykule.

Alkohol – kilka słów o tym czym jest

  • Alkohol to najprościej napój mający w składzie etanol – czyli substancję psychoaktywną. W dokładnej klasyfikacji uznaje się go za substancję narkotyczną należącą do kategorii depresantów. Zgodnie z definicją ustawową, każdy produkt zawierający 0,5% alkoholu etylowego to napój alkoholowy.

Ale hasło alkohol jest bardzo pojemne, zaliczymy do niego: spirytus, wódki, nalewki, likiery, piwa, wina, koktajle alkoholowe (połączenie alkoholu z sokami).

Alkohol uznany jest za używkę, czyli co?

Używka to każda substancja, która nie jest konieczna do funkcjonowania, a ludzie sięgają po nią w celu uzyskania określonego efektu (rozluźnienia, przyjemności). Używka to produkt nie mający wartości odżywczej, działający pobudzająco na organizm.

Każda używka oddziałuje na układ nerwowy, wywołując określone objawy. Każdy z nas ma do czynienia z używkami na co dzień – są nimi kawa czy mocna herbata. Papierosy i narkotyki (w tym marihuana) zasilają szeregi używek.

Działanie alkoholu na organizm człowieka

Alkohol wpływa na fizyczne i psychiczne funkcjonowanie organizmu. Oczywiście nie zachęcamy nikogo do picia, ale należy rozgraniczyć fakt, czy dana osoba pije kieliszek likieru podczas urodzin najbliższych z rodziny, czy wypija codziennie butelkę wina.

Jak podają dane, na rozmiar szkód wyrządzonych w organizmie wpływa częstotliwość picia oraz rodzaj alkoholu.

Zobacz, ile alkoholu zawierają najpopularniejsze napoje:

rodzaje alkoholu - zawartość etanolu
źródło: https://zpe.gov.pl

Zapamiętaj:

Wchłanianie alkoholu następuje tak naprawdę natychmiast po spożyciu. Alkohol wchłaniany jest już w jamie ustnej, przewodzie pokarmowym i jelicie cienkim. Zastanawiasz się, dlaczego ktoś raz upija się szybciej, a innym razem później? Picie na pusty żołądek przyspiesza wchłanianie alkoholu. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku napojów gazowanych (piwo, szampan itp.), dwutlenek węgla również ma wpływ na szybsze wchłanianie się alkoholu.

Poniższa tabela prezentuje reakcje organizmu na określoną ilość alkoholu:

alkohol - działanie na organizm tabela
tabela z: https://www.wspolczesnadietetyka.pl/psychodietetyka/wplyw-alkoholu-na-organizm

Wyróżniamy następujący podział, zgodnie z polskim kodeksem karnym (po zażyciu alkoholu – ilość alkoholu we krwi), jest to:

  • stan po spożyciu – 0,2 do 0,5‰ alkoholu,
  • stan nietrzeźwości – powyżej 0,5‰ alkoholu.

Zanim omówimy działanie alkoholu na konkretne układy, trochę danych statystycznych:

„W Polsce żyje ok. 800 tys. nałogowych alkoholików, a około 2 miliony osób nadużywa alkoholu. Około 4 milionów Polaków żyje w rodzinach, w których z powodu alkoholu dochodzi do przemocy, zaniedbań, ubóstwa i demoralizacji. Około 2 milionów dzieci cierpi z powodu alkoholizmu rodziców. Większość rozwodów (70%) ma podłoże alkoholowe. Picie pogłębia ubóstwo rodzin, stając się istotną przeszkodą np. w znalezieniu pracy.

Śmierć zależna od alkoholu to 10% wszystkich zgonów. Alkohol to najczęstsza przyczyna nagłej śmierci w wypadku komunikacyjnym, upadku, utonięciu, pożarze czy poparzeniu, 80% prób samobójczych popełniana jest pod wpływem alkoholu, a połowa skutecznych samobójców to alkoholicy”

Objawy i skutki nadużywania alkoholu – A Ryszkowski, A Wojciechowska, Z Kopański , I Brukwicka, Y Lishchynskyy , M Mazurek

Długość życia alkoholika jest o 15 lat krótsza, a śmiertelność 2,5 razy większa niż osoby wolnej od nałogu.

Objawy i skutki nadużywania alkoholu – A Ryszkowski, A Wojciechowska, Z Kopański , I Brukwicka, Y Lishchynskyy , M Mazurek

Wpływ alkoholu na poszczególne układy i narządy

Przyjrzyjmy się teraz, jaki wpływ ma alkohol na poszczególne układy i organy.

WPŁYW ALKOHOLU NA UKŁAD KRĄŻENIA

Spożywanie alkoholu wiążę się z ryzykiem rozwoju nadciśnienia tętniczego, a co za tym idzie wzrasta ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Spożywanie alkoholu, zwłaszcza w nadmiernych ilościach, to ryzyko występowania takich stanów, jak np. migotanie i trzepotanie przedsionków oraz częstoskurczu komorowego.

WPŁYW ALKOHOLU NA UKŁAD POKARMOWY ORAZ WĄTROBĘ I TRZUSTKĘ

Alkohol również negatywnie wpływa na funkcjonowanie układu pokarmowego – przede wszystkim wykazuje działanie silnie drażniące na jamę ustną, przełyk czy żołądek. W wyniku tego działania możliwe są stany zapalne błony śluzowej żołądka, co objawia się silnymi bólami brzucha. Na skutek alkoholu wzmaga się wydzielanie kwasu żołądkowego – obserwuje się chorobę wrzodową i nieżyt żołądka. Osoby uzależnione od alkoholu są narażone na rozwój przewlekłego zapalenia trzustki. Uszkodzeniu ulega również wątroba, odpowiedzialna za wchłanianie alkoholu. Dane podają, że nawet 90% uzależnionych od alkoholu ma stłuszczenie wątroby, na skutek gromadzenia się tłuszczu w komórkach wątroby (zaburzony jest transport tłuszczu.) U 15-30% używających alkoholu dochodzi do marskości wątroby.

WPŁYW ALKOHOLU NA UKŁAD NERWOWY

Wpływ alkoholu obserwuje się na obwodowy i ośrodkowy układ nerwowy – objawia się to m.in. uszkodzeniem osłonek w nerwach obwodowych (tzw. polineuropatia: zaburzenia czucia, nerwobóle, skurcze mięśni). Wiadomo nie od dziś, że alkohol ma działanie toksyczne na mózg, powoduje zanik komórek nerwowych. Sprzyja rozwojowi zaburzeń o podłożu psychicznym – psychoza i otępienie alkoholowe. Nadmierne spożywanie alkoholu zaburza też procesy pamięciowe.

WPŁYW ALKOHOLU NA UKŁAD ODDECHOWY

Układ oddechowy to kolejny obszar narażony na negatywne skutki picia alkoholu. Alkohol niekorzystnie wpływa na leukocyty, powodując obniżenie odporności. To z kolei jest przyczyną częstych infekcji bakteryjnych i wirusowych (np. zapalenia płuc, gruźlicy).

WPŁYW ALKOHOLU NA UKŁAD HORMONALNY

Zauważono również w toku badań, że alkohol niekorzystnie wpływa na funkcjonowanie układu hormonalnego – przejawia się to zaburzeniami cyklu miesiączkowego u kobiet czy nawet przedwczesną menopauzą. U mężczyzn natomiast obserwuje się np. mniejszą ilość testosteronu.

WPŁYW ALKOHOLU NA UKŁAD MOCZOWY

Ponieważ alkohol swoim działaniem obejmuje cały organizm, także w obrębie układu moczowego możemy zaobserwować negatywne skutki picia. Odnotowuje się tutaj niewydolność nerek oraz podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi (dna moczanowa).

Co jeszcze musisz wiedzieć:

Alkohol wpływa na rozwój otyłości – picie alkoholu powoduje większe spożycie/zapotrzebowanie na pokarmy. Sam alkohol też jest kaloryczny! Półlitrowa butelka wódki to ponad 1100 kcal!

Spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów. Związane jest to z obniżeniem funkcji układu odpornościowego organizmu. Alkohol zwiększa ryzyko raka krtani, jamy ustnej, raka piersi oraz nowotworu odbytu.

Alkohol znacząco przyspiesza proces starzenia się. Powoduje powstawanie większej ilości zmarszczek, skóra traci elastyczność, jędrność, staje się sucha. Dzieje się tak ponieważ alkohol powoduje stan odwodnienia. Dodatkowo pojawiają się rozszerzone naczynka, rumień, zaczerwienie twarzy. Spożywanie alkoholu wiąże się z niedoborem wielu ważnych witamin i minerałów, które mają znaczący wpływ na wygląd i kondycję skóry.

U osób pijących długo i dużo rozwija się uzależnienie, które wymaga wielkiej samodyscypliny i chęci do wyjścia z tego stanu.

Skutki zażywania alkoholu

Temat picia alkoholu jest po części kontrowersyjny, alkohol jest używką (jak np. marihuana), ale jest legalny, więc w świadomości wielu osób mniej szkodliwy. Czy faktycznie alkohol szkodzi mniej? Przeczytaj nasz artykuł Marihuana vs Alkohol. Co ma większą szkodliwość? Co bardziej uzależnia? Do tego mamy informację o korzystnym wpływie np. czerwonego wina na organizm. Owszem, niektóre publikacje potwierdzają kardioprotekcyjne działanie alkoholu, ale w bardzo umiarkowanych ilościach. Dwie butelki wina dziennie to nie jest umiarkowana ilość.

Wracając do kwestii alkoholu, picie go jest niejako zakorzenione w świadomości i mamy na to przyzwolenie, czyż nie?

Powyższe akapity jasno pokazały, że pijąc alkohol (zwłaszcza regularnie i dużo) narażasz się np. na:

  • zaburzenia odporności,
  • częste infekcje,
  • nadciśnienie,
  • niewydolność nerek,
  • marskość wątroby,
  • zapalenie trzustki,
  • zanik komórek mózgowych,
  • zaburzenia hormonalne,
  • rozwój FAS – Alkoholowego Zespołu Płodowego u dzieci matek pijących w ciąży,
  • zwiększone ryzyko rozwoju nowotworu,
  • szybszy zgon,
  • zniszczony wygląd twarzy.
  • uzależnienie.

Oto cytat jednej z wielu prac, mówiący o wpływie alkoholu m.in. na układ odpornościowy:

„Przewlekłe spożywanie alkoholu działa niekorzystnie na elementy tego układu, a obrona immunologiczna może ulec uszkodzeniu. W rezultacie odpowiedź immunologiczna na czynniki zakaźne może być ogólnie obniżona. Alkohol zaburza normalne dojrzewanie oraz kinetykę limfocytów w centralnych i obwodowych narządach limfoidalnych. Ponieważ przy długotrwałym nadużywaniu alkoholu dochodzi również do bezpośredniego uszkodzenia narządów oraz tkanek uczestniczących w procesie odpowiedzi immunologicznej, takich jak wątroba, szpik kostny, śledziona, węzły chłonne, klinicznie może się rozwijać autoagresja na podłożu właśnie autoimmunologicznej reakcji komórek limfoidalnych, co prowadzi do dalszego uszkodzenia tkanek i narządów”

Wpływ alkoholu na układ odpornościowy – przegląd badań – M.M. Jankowski, B. Ignatowska-Jankowska, K. Kumański, B. Witek, A.H. Świergiel

Do powyższej listy należy dopisać: problemy w sferze zawodowej i rodzinnej (ryzyko rozwodu z powodu alkoholizmu, przemoc domowa, utrata pracy). Ze statystyk policyjnych wynika, że blisko 70% sprawców przemocy domowej znajduje się pod wpływem alkoholu. Wszystko to składa się na spójny obraz, który jasno mówi, że alkohol to wysoce szkodliwa i ryzykowna używka.


ŹRÓDŁA

  1. Objawy i skutki nadużywania alkoholu – A Ryszkowski, A Wojciechowska, Z Kopański , I Brukwicka, Y Lishchynskyy , M Mazurek
  2. https://zpe.gov.pl/a/alkohole—wplyw-na-organizm-czlowieka/D15FOrOqp
  3. https://www.wspolczesnadietetyka.pl/psychodietetyka/wplyw-alkoholu-na-organizm
  4. Wpływ alkoholu na wybrane jednostki chorobowe. Wino czerwone – fakty i mity. Przegląd badań klinicznych (według EBM – dr n. med. Michał Wiciński , Agnieszka Soroko, Piotr Niedzwiecki, Katarzyna Ciemna, mgr Bartosz Malinowski, dr n. med. Elżbieta Grześk, dr n. med. Katarzyna Szadujkis-Szadurska
  5. Wpływ alkoholu na układ odpornościowy – przegląd badań – M.M. Jankowski, B. Ignatowska-Jankowska, K. Kumański, B. Witek, A.H. Świergiel
  6. https://www.biziel.umk.pl/assets/files/CZY_PICIE_ALKOHOLU_MA_WPLYW_NA_ORGANIZM.pdf