Sativex – lek z marihuany z THC. Czy jest refundowany?

Sativex to lek przepisywany na receptę, zawierający ekstrakt z kwiatów, liści i łodyg konopi indyjskiej. Lek przeznaczony jest do łagodzenia spastyczności mięśni w przebiegu stwardnienia rozsianego. Preparat pomaga zmniejszyć nadmierne napięcie mięśni. Lek zawiera dwa związki aktywne pozyskiwane z konopi – kannabidiol CBD oraz tetrahydrokannabinol THC. Lek powinien być stosowany zgodnie z zaleceniami lekarza, a dawkowanie jest ustalane indywidualnie dla każdego pacjenta.

Sativex – lek na bazie marihuany

W ostatnich latach coraz więcej mówi się o potencjale leczniczym konopi, pojawił się nawet termin „medyczna marihuana”. Należy od razu podkreślić, że pod tym pojęciem nie kryje się wcale odrębny gatunek konopi. W terapii wykorzystywane są znane ludzkości od lat konopie indyjskie, które są spreparowane w odpowiedni sposób. Kiedyś chorzy na niektóre nowotwory czy schorzenia neurologiczne, musieli podejmować desperackie kroki i na własną rękę zdobywać konopie indyjskie, które nie są legalnie uprawianym gatunkiem. Wszystko zmieniło się w 2018 roku, gdy na świecie dopuszczono do użytku pierwszy lek na receptę na bazie suszu konopi – indica. W Polsce dostępne są susze konopne o określonej zawartości kannabinoidów THC i CBD, a także leki na bazie marihuany – o czym poniżej. Jednym z nich jest Sativex – preparat w postaci aerozolu stosowanego do jamy ustnej.

Lek stosowany jest w schorzeniach przebiegających ze spastycznością mięśni, takich jak stwardnienie rozsiane. Preparat dostępny jest w postaci aerozolu aplikowanego do jamy ustnej, zawierającego aktywne związki konopne. Jednym z nich jest THC, czyli kannabinoid o właściwościach halucynogennych. W leku Sativex jest THC występuje razem z innym związkiem – CBD. Ten związek znosi psychogenne działanie THC i działa komplementarnie z tym związkiem, wzmacniając jego lecznicze działanie.

Skład i zawartość preparatu Sativex

Sativex to preparat zawierający związki aktywne pozyskiwane z kwiatostanów i liści konopi Cannabis sativa. Mowa o najaktywniejszych kannabinoidach konopnych – kannabidiolu CBD oraz tetrahydrokannabinolu THC. Są to związki aktywne oddziałujące na zlokalizowane w ciele człowieka – receptory endokannabinoidowe – CB1 oraz CB2.

Każdy ml preparatu Sativex zawiera dwa wyciągi z Cannabis sativa (z liści i kwiatów) w ilości 38 – 44 mg oraz 35 – 42 mg. Odpowiada to następującej zawartości endokannabinoidów:

• CBD w ilości 25 mg
• THC w ilości 27 mg

Ponadto lek zawiera substancje pomocnicze – miętowy olejek eteryczny, glikol propylenowy oraz etanol bezwodny. Opakowanie leku Sativex zawiera 3 pojemniczki o objętości 10 ml.

Działanie i właściwości leku Sativex

Sativex, podobnie jak inne leki na bazie marihuany oddziaływują na ludzki układ nerwowy. Włókna nerwowe w mózgu i rdzeniu kręgowym przenoszą wiadomości elektryczne (impulsy) między mózgiem, a mięśniami, umożliwiające poruszanie się. Włókna nerwowe są chronione przez specjalny „płaszcz” białkowy znany jako mielina. Pomaga on impulsom elektrycznym szybko się przemieszczać. W niektórych schorzeniach neurologicznych, takich jak stwardnienie rozsiane, obszary tego płaszcza ochronnego ulegają uszkodzeniu, co oznacza, że włókna nerwowe nie mogą prawidłowo kontrolować mięśni. Może to prowadzić do objawów, takich jak drżenie mięśniowe lub skurcze niektórych mięśni.

Niektóre mięśnie mogą również mocno się skracać i kurczyć, a następnie mogą stać się sztywne i trudniejsze w użyciu. Nazywa się to spastycznością. Ekstrakt z konopi indyjskich w postaci sprayu Sativex stosuje się w celu złagodzenia objawów spastyczności. Może to pomóc w poruszaniu mięśniami łatwiej i zredukować dolegliwości bólowe.

Ekstrakt z konopi indyjskich nie może naprawić uszkodzenia płaszcza mielinowego. Działa poprzez wpływ na pewne naturalne substancje chemiczne (zwane neuroprzekaźnikami) w mózgu, które kontrolują impulsy nerwowe do mięśni.

Sativex stosuje się razem z innymi lekami, w celu złagodzenia spastyczności, gdy leki te nie są już tak skuteczne. Sativex może być przepisywany wyłącznie przez lekarza specjalizującego się w leczeniu objawów spastyczności mięśni. Ten spray na błonę śluzową to specjalnie przygotowany lek, który zawiera składniki wyekstrahowane z rośliny konopi indyjskich. W przeciwieństwie marihuany, Sativex nie powinien wywołać efektu halucynogennego podczas stosowania w przepisanych dawkach. Wynika to z zastosowania optymalnych proporcji pomiędzy potencjalnie halucynogennym THC, a kannabidiolem CBD, który znosi niepożądane oddziaływanie THC na organizm. Lekarz prowadzący musi znać listę leków wchodzących w interakcje z marihuaną w celu dobrania prawidłowej terapii.

Przy jakich chorobach stosuje się Sativex?

Wskazaniem do stosowania leku Sativex jest występowanie schorzeń przebiegających ze spastycznością mięśni. Lek łagodzi nadmierne napięcie mięśni w przebiegu takich schorzeń jak stwardnienie rozsiane. Lek stosowany jest u tych pacjentów, u których standardowe leczenie innymi preparatami znoszącymi spastyczność mięśni nie przynosi pożądanych efektów.

Jak wygląda leczenie Sativexem?

W przypadku leków na bazie konopi, zawierających THC i CBD, dawkowanie ustalane jest indywidualnie dla każdego pacjenta. Należy rozpocząć od stosowania niewielkiej dawki i stopniowo ją zwiększać tak, aby ustalić dawkę optymalną. Zazwyczaj okres normalizowania dawki leku Sativex zazwyczaj trwa około dwóch tygodni. Zalecane jest rozpoczęcie terapii od wykonania jednego rozpylenia leku w 1 i 2 dniu terapii, w kolejnych dwóch dniach stosowane są po dwa rozpylenia dziennie. Dalej terapia realizowana jest w schemacie zwiększania od piątego dnia ilości rozpyleń o jedno dziennie – aż do momentu ustalenia dawki, która łagodzi w zadowalającym stopniu objawy choroby. Nie zaleca się przekraczać ilości 12 rozpyleń na dobę. Podając kolejne dawki leku należy zachować co najmniej 15 – minutowe odstępy. Dawki poranne można przyjmować w dowolnym momencie między przebudzeniem a południem. Dawki wieczorne należy przyjmować w dowolnym momencie między godziną 16, a snem.

Lek Sativex należy rozpylać w ustach, kierując aplikator pod język lub na wewnętrzną stronę policzka. Za każdym razem należy używać go na innym obszarze jamy ustnej, aby uniknąć podrażnienia. Nie należy jeść ani pić bezpośrednio przed lub po podaniu dawek. Jeśli pacjent zapomni przyjąć dawkę, należy przyjąć ją tak szybko, jak to możliwe lub gdy uzna, że jest potrzebna. Nie należy przyjmować dwóch dawek razem, aby nadrobić pominiętą.

Kto może przepisać Sativex?

Lek Sativex, podobnie jak medyczną marihuanę dostać można wyłącznie na receptę od lekarza. Lek może być przepisany przez dowolnego lekarza. Receptę można teoretycznie zrealizować w każdej aptece, jednak w praktyce okazuje się, że preparaty na bazie konopi nie są dostępne w każdej placówce tego typu.

Czy Sativex jest refundowany?

Sativex jest lekiem pełnopłatnym, co oznacza, że nie podlega refundacji. Biorąc pod uwagę wysoką cenę leku, jego zakup za pełną kwotę może być problematyczny dla wielu pacjentów.

Inne leki na bazie konopi dostępne w Polsce

Epidiolex, produkt CBD pochodzenia roślinnego wolny od zawartości THC, znalazł zastosowanie w przypadku dwóch opornych na leczenie postaci padaczki. Mowa o zespole Lennoxa – Gastauta oraz zespole Draveta. Zgodnie z danymi podanymi na stronie producenta leku Epidiolex, preparat ten stosowany jest z powodzeniem już u kilkunastu tysięcy pacjentów, pozwalając na zredukowanie częstości napadów padaczkowych. Lek może być stosowany u dzieci powyżej 1 roku życia. Jest to lek w postaci roztworu doustnego, który zawiera 100 mg kannabinoidów w 1 ml preparatu.

Zalecane dawkowanie leku Epidiolex jest następujące: należy rozpocząć od dawki 2,5 mg/ kg m. c. dwa razy na dobę i takie dawkowanie należy kontynuować przez tydzień. Po upływie 7 dni dawkę należy podwoić do 5 mg/ kg m. c., przyjmowanej dwa razy na dobę. W kolejnych tygodniach można zwiększać dawkę jednorazową o kolejne 2,5 mg/ kg m. c., nie przekraczając dawki dobowej dwa razy po 10 mg/ kg m. c. ostateczny dobór dawki jest kwestią indywidualną – należy stosować lek w takiej dawce, która przynosi pożądany efekt terapeutyczny.

Czym Epidiolex różni się od powszechnie stosowanego olejku CBD?

Poza odmiennymi regulacjami prawnymi, którymi podlega lek Epidiolex oraz olejek CBD traktowany jako środek spożywczy, na pierwszy plan wysuwa się standaryzacja składu. Lek Epidiolex ma ściśle określoną zawartość kannabidiolu CBD i pozbawiony jest THC. Z kolei powszechnie dostępne olejki CBD mogą zawierać śladową ilość THC, a zawartość THC oraz CBD może różnić się w zależności od warunków uprawy roślin czy metody pozyskiwania olejku. Epidiolex to nie jedyny lek na bazie konopi, który jest obecnie dostępny na receptę. Jest to natomiast jedyny lek konopny stosowany aktualnie u dzieci.

Ponadto w wielu aptekach w Polsce można kupić medyczną marihuanę, ale tylko na receptę. Jest to susz wykonany z kwiatów, liści i łodyg konopi indyjskich. Do sprzedaży dopuszczonych jest kilka rodzajów suszu konopnego, różniących się zawartością składników aktywnych – CBD i THC. Taka marihuana lecznicza może być stosowana w przebiegu takich schorzeń jak:

• padaczka lekooporna
• stwardnienie rozsiane
• przewlekłe zespoły bólowe
• stany lękowe
• bezsenność
• choroby neurodegeneracyjne ( choroba Alzheimera, choroba Parkinsona)
• nowotwory.

Podsumowanie

W ostatnich latach rośnie zainteresowanie medycznym zastosowaniem konopi i znajduje to odzwierciedlenie w farmakoterapii niektórych schorzeń. Od kilku lat w wielu krajach na świecie – w tym także w Polsce – dostępne są leki na bazie konopi. Preparaty te zawierają aktywne związki konopne, kannabinoidy, które oddziałują na receptory występujące fizjologicznie w organizmie i wykazują szereg zastosowań terapeutycznych. Obecnie lekarz może wypisać receptę na lek Epidiolex lub Sativex, dostępne są także susze marihuany przeznaczone do palenia. Dostępność preparatów leczniczych na bazie marihuany jest coraz lepsza, choć nie ma możliwości zakupu tych leków w każdej aptece. Problematyczny może być także brak refundacji. Nie zmniejsza to jednak zainteresowania pacjentów tego typu terapią wielu schorzeń.