Co to jest THC? Jakie działanie ma tetrahydrokannabinol?

THC jest substancją psychoaktywną znajdującą swoje źródło w różnego typu konopiach. Znana jest środowisku medycznemu ze swoich właściwości leczniczych, ale również i uzależniających. W jakich produktach i gdzie można znaleźć THC? Przeczytaj najpierw czym się charakteryzuje, jakie ma właściwości i działanie. W poniższym opracowaniu poznasz również jego zalety.

Czym jest związek THC – tetrahydrokannabinol?

Konopie, zarówno indyjskie jaki i siewne, bogate są w rozmaite składniki aktywne, którym przypisuje się wiele szkodliwych, ale też i terapeutycznych działań. Najbardziej poznane i przebadane związki to THC, czyli tetrahydrokannabinol (dokładniej delta-9-tetrahydrokannabinol występujący w marihuanie) oraz kannabidiol pozyskiwany głównie z konopi siewnych. THC należy do szerokiej grupy kannabinoidów, obecnych w dużych ilościach w konopiach indyjskich.

Wyselekcjonowano w konopiach ponad 60 różnych kannabinoidów, które stanowią o ich właściwościach i działaniu.

Czym zatem jest THC?

• THC to organiczny związek chemiczny z grupy kannabinoidów, odpowiadający za psychoaktywne działanie konopi (marihuany – suszu konopi Cannabis sativa indica).
• Nie rozpuszcza się w wodzie, natomiast jest rozpuszczalny w alkoholach i tłuszczach.
• THC w dużych ilościach znajduje się w konopiach indyjskich, natomiast w konopiach siewnych zawartość tetrahydrokannabinolu jest bardzo niska.
• Zawartość THC różni się w zależności od odmiany konopi indyjskich i waha się na poziomie 0,3%-20%.

W jakiej części rośliny znajduje się największe stężenie THC?

• Najwięcej THC znajduje się w żywicy wytwarzanej przez gruczoły, które zlokalizowane są w żeńskich kwiatach konopi. THC w konopiach występuje w postaci kwasów kannabinoidowych, ale w takiej formie nie wykazują one aktywnego działania. Swoją aktywną moc uzyskują dopiero w procesie podgrzania, czyli dekarboksylacji.

Związki w postaci kwasów kannabinoidowych to:

• CBGa – kwas kannabigerolowy; związek na drodze reakcji chemicznych przekształca się w THCa.
• THCa – kwasowa forma THC; ulega przekształceniu w THC

Czy wiesz, że:

• THC odkrył izraelski naukowiec – chemik, Raphael Mechoulam w 1964 roku? Historia mówi, że próbki do badań pozyskał nielegalnie od znajomych policjantów. Sam nigdy w życiu nie wypalił jointa.

Poniżej prezentujemy wzór chemiczny THC:

Efekty psychoaktywne czyli jak działa THC

Działanie THC polega na jego aktywnym wpływie na receptory kannabinoidowe CB1 i CB2. Receptory CB1 znajdują się m.in. w ośrodkowym układzie nerwowym OUN (w korze czołowej), w hipokampie (pamięć, zapamiętywanie i rozumienie) oraz w móżdżku (koordynacja i kontrola ruchów, odczuwanie strachu i przyjemności). THC oddziałuje także na receptory CB2, znajdujące się w komórkach układu odpornościowego, układzie pokarmowym i śledzionie. Układ kannabinoidowy odpowiada za funkcjonowanie całego organizmu oraz zachodzące w nim procesy fizjologiczne, takie jak np. sen, apetyt czy motywacja.

Jak działa tetrahydrokannabinol?

• THC wykazuje działanie odurzające na ludzki organizm, czego skutkiem jest m.in. pobudzenie, człowiek odczuwa euforię.
• Działa przez wspomniane receptory CB1 i CB2.
• Długotrwale zażywanie THC skutkuje wystąpieniem poważnych zaburzeń zdrowotnych, psychicznych i fizycznych.
• THC wydalane jest z organizmu z kałem (50%) i moczem (20%).
• THC wykazuje się podobną strukturą do naturalnego kannabinoidu występującego w ludzkim organizmie (anandamid), aktywuje więc podobne procesy (chociażby stymulowanie komórek mózgu do uwalniania dopaminy, co odpowiada np. za wywoływanie euforii).

THC naśladuje naturalnie występujący u człowieka anandamid (AEA) odpowiedzialny np. za uczucie przyjemności. 

„THC i anandamid posiadają podobną  strukturę chemiczną i należą do grupy kannabinoidów — ponieważ anandamid występuje wyłącznie w mózgu, został nazwany endokanabinoidem . THC może oddziaływać na CB1 dlatego, iż „udaje” działanie anandamidu, a zatem w praktyce „oszukuje” nasze receptory”

Jarosław Woroń, Jan Dobrogowski, Miejsce kannabinoidów w leczeniu bólu

Zastosowanie medyczne właściwości THC

Tetrahydrokannabinol wykazuje szerokie spektrum właściwości i choć zazwyczaj podkreśla się jego działanie psychoaktywne, THC wykazuje też, coraz częściej podkreślany przez środowisko medyczne, potencjał do leczenia niektórych schorzeń, gdzie w synergii z organicznym związkiem – kannabidiolem (CBD) tworzą udany terapeutyczny duet.

THC charakteryzuje się następującymi właściwościami (rekreacyjnego zażywania):

• relaksacyjne, powodujące euforię,
• powodujące zmiany nastroju i percepcji,
• wywołujące zaburzenia apetytu, np. wzmożony apetyt,
• pobudzenie lub wyciszenie,
• upośledzenie pamięci,
• wzmożona wrażliwość na bodźce, itp.

Więcej informacji na ten temat znajdziesz w opracowaniu – lecznicze właściwości i działanie marihuany.

Jak powstaje i jak wytwarzane jest THC?

THC w dużych ilościach występuje w konopiach indyjskich – Cannabis sativa indica. Konopie te są niższe od konopi przemysłowych (siewnych) i są bardziej rozłożyste. Roślina osiąga wysokość około 1,5 m. Prezentuje to poniższa grafika. Potocznie konopie indyjskie określa się mianem marihuany. Największa zawartość THC znajduje się w kwiatostanach żeńskich. Konopie indyjskie są bardziej wymagające, jeżeli chodzi o uprawę i rodzaj gleby, niż konopie siewne.

• Uprawa konopi indyjskich jest w Polsce nielegalna.

Same kannabinoidy zawarte w roślinie w formie kwasowej nie mają działania aktywnego. Potrzeba podgrzania (dekarboksylacji), by uzyskać z rośliny np. psychoaktywną postać czystego THC. Ale jak to się dzieje po kolei? Sprawdź.

• Konopie, na samym początku, wytwarzają kwas kannabigerolowy (CBGa) – nazywany matką kannabinoidów. Roślina może przekształcić ten związek w THCa i THC.
• W drugim etapie CBGa wytwarza THCa (kwas tetrahydrokannabinolowy), który nie ma właściwości psychoaktywnych.
• Dopiero poprzez podgrzanie THCa zamienia się w aktywne THC.

Dekarboksylacja najlepiej zachodzi w temperaturze powyżej 100 stopni, wyróżniamy kilka jej sposób:

• waporyzacja, czyli podgrzanie suszu konopi indyjskich,
• wystawienie konopi na światło słoneczne, jest to jednak powolny proces mający na celu przekształcenie się THCA w THC,
• konwersja z wykorzystaniem alkoholu lub CO2 – daje największe stężenie THC.

Proces powstania czystego THC to skomplikowane chemiczne reakcje dziejące się na poziome rośliny.

Wpływ THC na człowieka. Efekty uboczne i zagrożenia

THC wpływa na organizm w bardzo wielu zakresach, o czym wiadomo już od dawna. Jest to bowiem związek, który działa bezpośrednio na psychiczne i fizyczne funkcjonowanie całego organizmu. Długotrwale zażywanie marihuany (THC) niesie negatywne skutki dla organizmu, mówią o tym liczne badania. U młodych osób nadużywających THC, często dochodziło nawet do zaburzeń psychicznych i prób samobójczych.

Przykłady negatywnych skutków oddziaływania THC na ludzki organizm

Choć samo THC ma działanie psychoaktywne, to już w połączeniu z związkiem CBD (kannabidiolem) może wykazywać wiele obiecujących, terapeutycznych działań na organizm. Stany Zjednoczone z początkiem 2017 roku zalegalizowały tzw. medyczną marihuanę w celach wykorzystania jej do leczenia różnych schorzeń i chorób. W Polsce sytuacja legalizacji medycznej marihuany ma miejsce od listopada 2017 roku. Co należy podkreślić, marihuana medyczna zawiera umiarkowane ilości samego THC. O chorobach, które możemy leczyć czy wspomagać leczenie za pomocą THC napiszemy w następnych akapitach.

Czy THC uzależnia?

Czy stosowanie THC może prowadzić do uzależnienia? Potwierdzają to badania, które wykazały, że THC zawarte w marihuanie jest substancją psychoaktywną i uzależniającą – jest to faktem. Uzależnia mocniej na poziomie psychicznym niż fizycznym. Użytkownik chce nieustannie wprowadzać się stan euforii, haju, a także wzmacniać swoje doznania zmysłowe. Długotrwałe zażywanie marihuany powoduje skutki uboczne, które również mogą być niebezpieczne dla zdrowia i życia.

Przyczyn uzależnienia jest wiele, zazwyczaj jest to, na przykład: chęć ucieczki przed problemami rodzinnymi czy w grupie rówieśników. Uczucie tzw. fajnego odlotu, traktowane początkowo tylko jako zabawa, z czasem w wielu przypadkach, kończy się specjalistycznym leczeniem i terapią odwykową.

Z licznych badań nad szkodliwością marihuany wyłania się wniosek, że w ciągu ostatnich lat ponad 23 miliony Europejczyków zażywało konopie, co oznacza, że stanowi to prawie 7% wszystkich obywateli w przedziale wiekowym 15-64 lata. Najliczniejszą grupę użytkowników marihuany stanowią młodzi ludzie, czyli w wieku około 15-34 lata

Zobacz, jakie mogą być skutki uzależnienia od THC w marihuanie:

• astma,
• zapalenie oskrzeli,
• zaburzenia miesiączkowania,
• zwiększone ryzyko udarów,
• problemy w codziennym i społecznym funkcjonowaniu,
• problemy w nauce,
• zaniedbywanie więzi rodzinnych i społecznych,
• tzw. zespół amotywacyjny,
• obniżone funkcje poznawcze,
• zachowania agresywne,
• silny przymus palenia,
• nadpobudliwość,
• nadwrażliwość na światło,
• osłabienie koncentracji, itp.

Jak w przypadku każdego nałogu, tak i przy uzależnieniu od THC, podstawową kwestią wyjścia z niego jest uzmysłowienie sobie problemu i chęć zmiany, czyli zgłoszenie się po pomoc do profesjonalistów (lekarzy, psychoterapeutów, psychiatrów).

Zobacz również: Działanie THC na organizm sportowca

Skutki długotrwałego działania THC – poznaj badania

Przeczytaj, jakie są wyniki badań na temat następstw zażywania konopi indyjskich i zawartego w nich kannabinoidu THC. Jednym z nich jest tzw. zespół amotywacyjny, czyli zmniejszenie chęci do podejmowania jakichkolwiek działań.

„Jedna z głównych obaw co do psychologicznych następstw chronicznego używania konopi dotyczy ich niekorzystnego wpływu na motywację osób dorosłych. Dowody na istnienie „zespołu amotywacyjnego” u dorosłych są oparte na opisach przypadków i doniesieniach z obserwacji (Kolansky i Moore, 1971; Millman i Sbriglio, 1986). Wyniki badań kontrolowanych i laboratoryjnych są mniej jednoznaczne w tym względzie, niewielka liczba badań potwierdza jednak istnienie takiego zespołu (Mathew, 1993; Jones, 1984). Syndrom amotywacyjny u użytkowników marihuany objawia się głównie zanikiem woli do wykonywania prostych i codziennych czynności, apatią, poczuciem pustki i nudą oraz ogólnym spłyceniem doznań na poziomie emocjonalnym (Martin-Sanchez i in., 2009; Brook i in., 2011)”

Co mówią wyniki badań o szkodliwości zażywania marihuany? Przegląd badań. Katarzyna Dąbrowska Ewa Miturska Jacek Moskalewicz Łukasz Wieczorek, Zakład Badań nad Alkoholizmem i Toksykomaniami, Instytut Psychiatrii i Neurologii

Do czego wykorzystuje się tetrahydrokannabinbol?

THC, poza właściwościami psychotycznymi, przebadano także pod kątem jego działania w zakresie leczenia wielu schorzeń. I już dzisiaj wiadomo, że podawane w umiarkowanych dawkach, często wespół z CBD, wykazuje następujące działanie, wykorzystywane w zakresie medycyny (tzw. medyczna marihuana):

• przeciwbólowe,
• przeciwutleniające,
• przeciwzapalne,
• chroniące układ nerwowy,
• stymulujące komórki mózgowe (powstawanie nowych komórek),
• rozluźniające mięśnie,
• przeciwwymiotne, itp.

Powyższe właściwości THC dają możliwość wdrożenia tego związku, jako terapii wspomagającej, do leczenia następujących schorzeń:

• leczenia przewlekłego bólu, np. nowotworowego,
• leczenia bezsenności,
• niwelowania zaburzeń apetytu,
• leczenia nudności po chemioterapii,
• jaskry,
• padaczki,
• stwardnienia rozsianego,
• stanów lekowych,
• zespołu stresu pourazowego,
• chorób takich jak np. Alzheimera oraz Parkinsona
• autyzmu,
• spastyczności mięśni, itd.

THC zawarte w konopiach indyjskich stosuje się w leczeniu poprzez palenie lub waporyzację marihuany.

THC w przemyśle i medycynie

Wykazaliśmy już możliwości wykorzystania THC w medycynie (jako składnika medycznej marihuany), związek ten i jego działanie dają duże szanse na leczenie chorób, w przypadku których standardowe leczenie nie przynosi efektów. Cały czas prowadzone są badania naukowe, które z pewnością dostarczą nam nowych informacji na temat THC i jego właściwości. Obecnie na receptę może być sprzedany, oficjalnie uznany, lek o nazwie Sativex (zawiera CBD i THC), stosowany w leczeniu stwardnienia rozsianego. Warto jednak wiedzieć, że THC może wchodzić w interakcje z innymi lekami.

Poza obszarem medycznym THC wykorzystywane jest również w następujących dziedzinach i zakresach:

• przemysł spożywczy – wszelkiego rodzaju ciastka, czekolady, itp. (głównie dotyczy to konopi siewnych, w których stężenie THC jest bardzo niskie, poniżej 0,2%),
• przemysł kosmetyczny – kosmetyki do twarzy, ciała, włosów (THC poniżej 0,2%).

Ogólnie konopie (odporne m.in. na procesy gnicia) wykorzystywane były także do produkcji nici chirurgicznych czy filtrów do kawy. Używano ich też do produkcji papieru i oleju.

Czy posiadanie produktów z THC jest legalne?

Nie, uprawa konopi indyjskich, będących źródłem wysokiej ilości THC, w Polsce jest nielegalna. W innych krajach sytuacja ta wygląda różnie. Np. w Belgii można posiadać na własny użytek jedną roślinę. W Czechach można uprawiać pięć roślin na własny użytek, itd.

Zobacz również: Gdzie i jaka marihuana jest legalna?

Poniżej mapka obrazująca legalność/ nielegalność marihuany na świecie.

Kolor czerwony – nielegalne, różowy – nielegalne, ale często nieegzekwowane, kolor żółty – nielegalne, ale zdepenalizowane, niebieski – legalne, zasadniczo legalne. Kolor szary – brak danych.

W Szwajcarii sytuacja prawna jest różna w zależności od kantonu.

Zapamiętaj,

• W Polsce legalna jest wyłącznie uprawa konopi siewnych, które zawierają THC poniżej 0,3%;
• THC jest legalne jako element tzw. medycznej marihuany – wydawanej wyłącznie na receptę (stan obowiązujący w Polsce od listopada 2017);
• Od kwietnia 2022 dozwolona jest uprawa marihuany do celów medycznych, za zezwoleniem i jedynie przez uprawnione instytuty naukowe.

THC to związek wykazujący wiele działań, najbardziej znane są jego właściwości psychoaktywne, które odpowiadają za odurzające działanie samej marihuany. Ale THC to nie tylko samo zło. W synergii z CBD, czyli kannabidiolem może stać się alternatywą dla tradycyjnego leczenia poważnych schorzeń. Liczne badania naukowe dowodzą, że THC ma również wiele zalet w zakresie wykorzystania go w medycznym obszarze.