Zimowe Igrzyska Olimpijskie 2022 dobiegły końca. Trwające od 4 do 20 lutego przyniosły wiele emocji fanom sportów zimowych. Media głównego nurtu ominęła jednak ciekawa informacja konstrukcyjna – wiele z elementów wybudowanych na potrzeby wydarzeń sportowych powstało z użyciem włókien konopi.
Włókna konopne na Igrzyskach w Pekinie
Konopny materiał budowlany w ostatnich dniach mieli okazje wypróbować bobsleiści i saneczkarze biorący udział w tym najwyższym rangą światowym wydarzeniu sportowym. Tory zjazdowe zostały bowiem wybudowane przy użyciu betonu wzmocnionego włóknami konopnymi. Materiał ten dostarczyła do Pekinu kanadyjska firma Canadian Greenfield Technologies. A dostarczyła go niebagatelną ilość, bo ponad 27 ton.
Jej produkt nazywa się NForce-Fiber i stanowi dodatek do betonu. Zastępuje on tradycyjnie wykorzystywane syntetyczne włókna z plastiku. I okazuje się, że wdzięczność środowiska naturalnego, które nie będzie musiało dzięki temu rozkładać przez setki lat dodatkowego plastiku, to nie jedyny jego plus.
Dużą zaletą jest także mniejsza podatność na pękanie przy schnięciu nowo wylanej powierzchni.
Korzyść więc odnoszą wszyscy – pracownicy budowlani, inwestorzy, sportowcy i ogół społeczeństwa Ziemi.
Jak twierdzi sam wiceprezes przedsiębiorstwa – stal, którą również niekiedy dodaje się do betonu, jest droga, szkło ma zastosowanie głównie w produktach dekoracyjnych, a najczęściej używany plastik jest trudny w obróbce.
Włókna konopne dodatkowo można stosować w tzw. betonie natryskowym, co jest metodą wygodną do stosowania m.in. na dużych budowach. Jest to jedyny rodzaj włókna pochodzenia roślinnego, który się do tego nadaje.
Pozostałe zalety dzielą wprawdzie z innymi naturalnymi włóknami, ale są spośród nich najbardziej wytrzymałe.
Podobnie wzmocniony beton był już wcześniej wykorzystywany w basenach, instalacjach dekoracyjnych czy w skateparkach. Tory bobslejowe z reguły nie wykorzystują żadnych włókien, ze względu na ich wysoki poziom wykończenia – muszą być idealnie gładkie. Włókna plastikowe wystają ponad powierzchnie, utrudniając obróbkę i osiągnięcie tego rodzaju powierzchni. Zanim zastosowano produkt Kanadyjczyków, kilka alternatyw zdążyło okazać się niewystarczająco dobrymi. Włókna konopne nie powodowały za to żadnych problemów konstrukcyjnych.
Jak donosił wiceprezes Stephen Christensen już w 2018 roku, kiedy pomysł został ogłoszony, sukces przyciąga teraz międzynarodowe zainteresowanie i uznanie.
Olimpiada w Pekinie to pierwszy przypadek, kiedy materiał konopny wykorzystano przy organizacji jakichkolwiek igrzysk olimpijskich.
Konopie na poprzednich igrzyskach
Mimo to konopie trafiły do nagłówków już przy okazji poprzedniej olimpiady – i to zarówno w pozytywnym, jak i negatywnym kontekście. Dosłownie poprzedniej, bo tym razem letniej – Tokio 2020, która przez COVID-owe zamieszanie odbyła się w 2021 roku. Wówczas po raz pierwszy dopuszczono stosowanie przez sportowców środków pochodzących z tych roślin – konkretnie CBD.
Wskazywano wtedy na zalety działania uspokajającego i poprawiającego jakość snu. Okazuje się, że są to istotne problemy dla części sportowców biorących udział w wydarzeniu tych rozmiarów. Nie bez znaczenia pozostaje także działanie przeciwbólowe, jako że jest to dolegliwość często doskwierająca przy uprawianiu sportu na najwyższym poziomie. Przy tej okazji wiele postaci, takich jak złota medalistka olimpijska Megan Rapinoe, podzieliło się publicznie swoimi doświadczeniami z CBD.
Nagłówki o bardziej negatywnym wydźwięku pojawiły się, kiedy na tę samą olimpiadę amerykańska biegaczka Sha’Carri Richardson nie pojechała, ze względu na wykrycie w jej organizmie marihuany.[1]
O ile więc konopie wciąż pozostają tematem kontrowersyjnym, o tyle ich znaczenie i użycie w przestrzeni publicznej stale rośnie.
Konopie jako materiał budowlany
Materiały kompozytowe z konopi poza przemysłem budowlanym znajdują zastosowanie także w przemyśle samochodowym, lotnictwie, transporcie kolejowym czy produkcji wyrobów odzieżowych. Sznurki na bazie włókien łykowych używane są przy okazji produkcji wędlin czy zbioru płodów rolnych. Nie powodują problemów z zanieczyszczeniem gleby materiałami sztucznymi, które rozkładają się przez lata, jak dzieje się w przypadku sznurków syntetycznych.[2]
Konopie przemysłowe znane są w budownictwie od lat. Uprawa ich do takich celów nie wymaga używania pestycydów lub nawozów – pozyskuje się więc materiał przy relatywnie niskiej szkodliwości dla środowiska. Przykładowo, do ocieplenie budynku o powierzchni 40 metrów kwadratowych potrzeba zbiorów z około dwóch hektarów upraw. Według szacunków, uprawa takich rozmiarów pochłonie przeciętnie 5 ton dwutlenku węgla. W tym samym czasie produkcja plastiku do analogicznych zastosowań tylko go emituje. Jest to więc kolejny argument ekologiczny, przemawiający za konopiami.
Dodatkowo, w przeciwieństwie do konwencjonalnego betonu, powstające w nim mikropęknięcia sklejają się ponownie przy kontakcie z wilgocią. Choć samo w sobie brzmi to imponująco, dla nas w Polsce może nie mieć obecnie wielkiego znaczenia – jest to jednak kluczowe dla osób żyjących na terenach dotykanych trzęsieniami ziemi.
Wszystkich natomiast zainteresuje fakt, że włókna konopne są też bardzo wydajne w aspekcie izolacji termicznej oraz akustycznej. Statystycznie domy izolowane tzw. włóknami konopnymi hempcrete – betonem konopnym – utrzymują o dwa stopnie Celsjusza wyższą temperaturę niż analogicznie ogrzewane domy w konwencjonalnej technologii. Mniejsze zapotrzebowanie na ogrzewanie to kolejny plus w aspekcie ekologii – zwłaszcza w kraju, który pozyskuje energię głównie z paliw kopalnych.
Podsumowanie
Przykład Chińskiej olimpiady pokazuje, że włókna konopne są wyjątkowo wysokiej jakości i w przemyśle budowlanym ciężko znaleźć dorównującą im alternatywę. Oferują „najlepsze z obu światów” – jednocześnie są świetnym materiałem i pozostają w zgodzie z polityką zrównoważonego rozwoju, będąc znacznie bardziej ekologicznymi niż plastik. Adwokaci konopni zwracali uwagę na ich liczne zalety już od dłuższego czasu, wskazując na potrzebę ułatwiania prowadzenia upraw.
Teraz jednak dowiedziono zalet empirycznie, a doświadczenia budowniczych z Pekinu mogą skłonić resztę świata do zamiany szkodliwego plastiku na zielone. Dosłownie.
Źródła
https://canadiangreenfield.com/nforce-fiber/
https://calgaryherald.com/news/local-news/alberta-cannabis-to-undergird-beijing-winter-olympics
[1]https://www.polsatsport.pl/wiadomosc/2021-07-02/tokio-2020-shacarri-richardson-nie-pobiegnie-na-100-m-w-japonii/
[2]https://www.modr.mazowsze.pl/sir/2839-zastosowanie-wlokien-konopnych
