Stany Zjednoczone są bardzo dużym krajem o zróżnicowanej kulturze i prawie. Choć na poziomie federalnym marihuana wciąż jest tam nielegalna, coraz więcej stanów decyduje się zalegalizować ją w większym bądź mniejszym stopniu. Ze względu na ich liczbę i różnice w podejściach, stanowi to bardzo rozbudowany temat, który jest ciekawy do dokładniejszego zgłębienia.
Artykuł jest aktualny na dzień 04.07.2023
Legalność w poszczególnych stanach USA
Niestety, dla części stanów konopie indyjskie pozostają całkowicie nielegalne. W większości jednak zostały dopuszczone przynajmniej do użytku medycznego. Z roku na rok kolejne decydują się dołączyć użytek rekreacyjny. Istnieją także miejsca, w których jest jedynie zdekryminalizowana. Podstawowy podział przedstawiają tabela oraz mapka poniżej.
Legalna do użytku rekreacyjnego | Legalna do użytku medycznego | Nielegalna |
---|---|---|
Alaska, Arizona, Connecticut, Delaware, Illinois, Kalifornia, Kolorado, Maine, Maryland, Massachusetts, Michigan, Minnesota, Missouri, Montana, Nevada, New Jersey, Nowy Meksyk, Nowy Jork, Ohio, Oregon, Rhode Island, Vermont, Wirginia, Waszyngton | Alabama, Arkansas, Dakota Południowa, Dakota Północna, Floryda, Hawaje, Luizjana, Missisipi, New Hampshire, Oklahoma, Pensylwania, Utah, Wirginia Zachodnia | Georgia, Idaho, Indiana, Iowa, Kansas, Kentucky, Nebraska, Karolina Północna, Karolina Południowa, Tennessee, Teksas, Wisconsin, Wyoming |
łącznie: 24 (48% wszystkich stanów) | łącznie: 13 (26% wszystkich stanów) | łącznie: 13 (26% wszystkich stanów) |
Mimo to, w większości stanów, w których marihuana pozostaje nielegalna lub dopuszczona jest jedynie do obrotu w celach medycznych, jest ona zdekryminalizowana lub jej posiadanie stanowi jedynie wykroczenie. Całkowicie zakazana jest jedynie w pięciu stanach: Arkansas, Floryda, Iowa, Oklahoma i Teksas oraz częściowo w Georgii i Pensylwanii (gdzie sytuacja jest różna w zależności od miasta).
Sprzedaż, uprawa i posiadanie
Ze względu na fakt, że prawa związane z konopiami zostały ustanowione przez poszczególne stany, istnieje różnice w konkretnych zakazach i nakazach. W niektórych stanach legalna jest uprawa roślin na użytek własny, w innych można hodować tylko do celów medycznych, gdzie indziej wymagane są specjalne licencje. Różni się także ilość, którą można posiadać. Aby lepiej zgłębić panujące tam zwyczaje, trzeba poznać każdy stan z osobna. Dane przedstawione w kolejnym akapicie zostały w dalszej części artykułu zebrane i streszczone w formie tabeli.
Oś czasu amerykańskich konopi
Waszyngton – 2012
Pierwszym stanem który zalegalizował rekreacyjne użycie marihuany był Waszyngton. Prawo zezwoliło na posiadanie uncji (28 gramów) towaru każdemu powyżej 21. roku życia. Wymagane są specjalne licencje dla hodowców, dystrybutorów i sprzedawców. Prywatne zbiory legalne są tylko do użytku medycznego. Obchodziliśmy właśnie dziewięciolecie legalizacji – miała ona miejsce 6 grudnia 2012 roku, choć z początku dotyczyła jedynie posiadania. Pozostałe aspekty dołączono rok później, a pierwsze legalne sklepy otwarto 8 lipca 2014.
Kolorado – 2012
Cztery dni później w ślad Waszyngtonu poszło Kolorado. Stan zezwolił na sprzedaż i posiadanie (do jednej uncji, a od maja 2021 – do dwóch), a także uprawę do sześciu roślin bez licencji.
Alaska – 2014
Alaska zalegalizowała jako trzeci stan, w listopadzie 2014. Prawo weszło w życie 24 lutego 2015. Legalne są: posiadanie uncji oraz uprawa sześciu roślin. Sprzedaż dokonywana jest w licencjonowanych sklepach, z których pierwszy otworzył się 29 października 2016 roku.
Oregon – 2014
W tym samym czasie nad takim samem prawem pracowało Oregon. Prawo z listopada 2014 zaczęło w pełni obowiązywać w październiku 2015. Legalne jest posiadanie do jednej uncji, a uprawą mogą zajmować się licencjonowani growerzy. Dorośli powyżej 21 roku życia mogą uprawiać do czterech roślin na domostwo bez zezwoleń.
Nevada – 2016
Nevadzie zalegalizowała użycie rekreacyjne w listopadzie 2016. Prawo zaczęło obowiązywać od początku następującego roku. Podobnie jak w wielu innych stanach, uprawa bez licencji jest ograniczona do sześciu roślin. Limity posiadania zostały podniesione w czerwcu 2023 do 2,5 uncji (71 g) suszu i 1/4 uncji (8 g) koncentratu.
Massachusetts – 2016
W Massachusetts prawo z grudnia 2016, zezwalające na prywatny użytek i uprawę, weszło w życie w lipcu 2017 roku. Uprawa bez licencji jest możliwa, jeżeli liczba krzaków nie przekracza 6 lub 12 w przypadku domostwa zamieszkałego przez więcej niż jedną osobę dorosłą. Legalne jest kupowanie i posiadanie przy sobie do jednej uncji. W mieszkaniu można posiadać do 10 uncji (280 g). Przekroczenie tego limitu jest dozwolone, pod warunkiem że marihuana pochodzi z domowej uprawy.
Kalifornia – 2016
Kolejnym stanem była Kalifornia, w której nowe prawo zaczęło obowiązywać od początku 2018 roku. Konopie cieszyły się tam popularnością od dawna. Senat już w 1975 obniżył status przewinienia za posiadanie uncji marihuany jedynie do rangi wykroczenia. W 1996 była pierwszym stanem, który zalegalizował medyczną marihuanę. Od 2018 roku legalne jest tam posiadanie do uncji na użytek rekreacyjny, a uprawa bez licencji może obejmować maksymalnie sześć roślin.
Maine – 2016
Maine rozpoczęło proces legalizacji w listopadzie 2016. Sukces odniosło w maju 2018. Rozpoczęcie sprzedaży było przewidywane na wiosnę 2020, jednak pandemia COVID-19 utrudniła to zadanie. Ostatecznie sprzedaż zaczęła się 9 października 2020 roku. Dziś dozwolone jest posiadanie do 2,5 uncji (71 gramów). Bez licencji można hodować maksymalnie trzy dorosłe rośliny lub 12 niedojrzałych. Nie ma ograniczeń w posiadanej liczbie sadzonek.
Michigan – 2018
Michigan zezwoliło na użytek rekreacyjny w listopadzie 2018 roku. Limity posiadania ustanowiono podobnie jak w Massachusetts, wobec czego w domu można posiadać do 10 uncji, natomiast przy sobie do 2,5. Stosunkowo dużo można hodować bez zezwoleń, bo aż do 12 roślin.
Vermont – 2018
W Vermont legalne jest posiadanie uncji marihuany oraz uprawa dwóch roślin. Obowiązuje to od 2018 roku. W oryginalnych przepisach nie było mowy o sprzedaży. Ich regulacja miała miejsce dopiero w październiku 2020 roku. Sprzedaż zacznie się pod koniec 2022 roku.
Illinois – 2019
Illinois dokonało liberalizacji przepisów w maju 2019. Legalny użytek marihuany jest dozwolony od początku 2020 roku, zezwalając dorosłym na posiadanie 1,1 uncji (30 gramów). Niedozwolona jest jakakolwiek uprawa bez licencji – za wyjątkiem użytku medycznego. W tym przypadku maksimum to pięć roślin.
Arizona – 2020
Prawo Arizony dopuszcza posiadanie i konsumpcję od listopada 2020. Licencjonowana sprzedaż rozpoczęła się w styczniu 2021. W ten sposób stała się ona stanem, który najszybciej przeprowadził cały proces legalizacji. Podobnie jak w Massachusetts, posiadać można jedną uncję, a uprawiać bez licencji do sześciu krzaków lub do dwunastu, jeżeli domostwo obejmuje przynajmniej dwie osoby dorosłe.
Montana – 2020
W Montanie od początku 2021 roku obowiązuje prawo, które tworzenie zajęło cały poprzedni rok. Zgodnie z nim osoby powyżej 21. roku życia mogą posiadać do uncji marihuany. Sprzedaż stanie się legalna od 2022 roku, lecz będzie to uzależnione od decyzji poszczególnych hrabstw znajdujących się na terenie stanu. Uprawy staną się legalne 1 lipca 2023. Możliwe będzie posiadanie do czterech krzaków na dom. Do tego czasu jedynymi dostawcami będą obecni producenci medycznej marihuany.
New Jersey – 2020
New Jersey to kolejny stan który dokonał legalizacji użytku rekreacyjnego w listopadzie 2020 roku. W 2021 powstały dodatkowe prawa, dotyczące transportu i uprawy. Posiadać można do 6 uncji (170 gramów), a uprawy możliwe są jedynie z licencją.
Nowy Jork – 2021
„Stolica świata” prowadziła proces legislacji od 2018 roku. W 2019 marihuana została zdekryminalizowana. Jest całkowicie legalna od marca 2021 roku. Posiadać można do 3 uncji (85 gramów), a uprawiać do trzech dojrzałych i trzech niedojrzałych roślin na osobę (maksymalnie dwanaście na domostwo).
Virginia – 2021
Virginia zdekryminalizowała marihuanę w 2020 roku. Rok później przeszło prawo całkowicie ją legalizujące. Legalna sprzedaż detaliczna zacznie się 1 stycznia 2024 roku. Już teraz można posiadać do uncji i uprawiać do czterech krzaków na dom.
Nowy Meksyk – 2021
W Nowym Meksyku marihuana jest legalna od 29 czerwca. Sprzedaż rozpocznie się 1 kwietnia 2022. Posiadać można do dwóch uncji, a uprawiać do sześciu dojrzałych roślin, maksymalnie dwanaście na domostwo.
Connecticut – 2021
Connecticut jest na dzień dzisiejszy ostatnim stanem, który zalegalizował marihuanę. Prawo obowiązuje od 1 lipca. Można posiadać przy sobie do 1,5 uncji (43 gramy) lub do 5 uncji (140 gramów) schowanych w domu lub bagażniku samochodu. Od października można uprawiać do trzech krzaków dla celów medycznych. Od lipca 2023 będzie to możliwe dla wszystkich powyżej 21 roku życia. Osoby pomiędzy 18 a 20 rokiem życia posiadające marihuanę będą zagrożone karą grzywny do 150 dolarów. Dla niepełnoletnich pozostanie to przestępstwem zagrożonym aresztem.
Rhode Island – 2022
Od czerwca 2022 roku na Rhode Island każdy powyżej 21 roku życia może mieć w domu nawet 10 uncji marihuany. Przy sobie dozwolone jest nosić do 28 gramów, czyli 1 uncji. Ponadto można uprawiać w domu (maksymalnie 3 dojrzałe rośliny). Względem osób, które uprzednio były skazane za posiadanie marihuany, do 2024 będą usuwane informacje z rejestru skazanych.
Maryland – 2023
Maryland zagłosowało za legalizacją w trakcie wyborów połówkowych. Prawo zakłada legalizację marihuany, a także oczyszczenie kartotek karnych osób wcześniej skazanych za posiadanie. Wejdzie w życie od lipca 2023 roku
Missouri – 2023
Missouri również zagłosowało „za”, w tym samym czasie co Maryland. Zalegalizowano zakup, posiadanie, konsumpcję, produkcję i sprzedaż marihuany do użytku rekreacyjnego dla osób dorosłych powyżej dwudziestego pierwszego roku życia. W przeciwieństwie do Maryland oczyszczenie kartotek nie nastąpi automatycznie, a więźniowie będą musieli złożyć specjalny wniosek. Stan nałożył 6% podatek od sprzedaży detalicznej marihuany.
Delaware – 2023
Legalizacja w Delaware weszła w życie 23 kwietnia 2023 roku. Od 2015 marihuana była tam zdekryminalizowana, a jej posiadanie groziło jedynie studolarową grzywną. Limit to uncja – 28 gramów. Minimalny wiek użytkownika to 21 lat. Legalne jest posiadanie, używane i dzielenie się marihuaną, natomiast sprzedaż odpłatna lub barterowa pozostaje nielegalna, podobnie jak uprawa.
Zakup jest legalny za pośrednictwem regulowanego rynku dla dorosłych, nadzorowanego przez Agencję ds. Alkoholu i Wyrobów Tytoniowych. W ciągu 16 miesięcy planują oni wydać 30 licencji na sprzedaż detaliczną, tyle samo na produkcję, a także 60 pozwoleń na uprawę.
Część podatków zostanie przeznaczona na wymiar sprawiedliwości i będą z nich finansowane projekty służące poprawie jakości życia społeczności dotkniętych penalizacją marihuany.
Minnesota – 2023
Minnesota zalegalizowała marihuanę w maju 2023. Prawo wejdzie w życie z 1 sierpnia tego samego roku.
Zgodnie z nowo obowiązującym prawem wszyscy obywatele powyżej 21 roku życia będą mogli legalnie kupować i posiadać w miejscach publicznych do dwóch uncji (nieco ponad 56 gramów) marihuany. W domu dużo więcej, bo aż prawie kilogram – dwa funty. Prawo dopuszcza także uprawę – do ośmiu roślin na gospodarstwo domowe, w tym cztery w fazie kwitnienia.
Od sprzedaży konopi indyjskich obowiązywać ma podatek w wysokości 10%, który będzie nakładany dodatkowo, poza standardowym stanowym podatkiem od sprzedaży w wysokości 6,875%.
Osiemdziesiąt procent przychodów trafi do budżetu stanu. Ten zamierza je wykorzystać m.in na wsparcie firm zajmujących się konopiami indyjskimi, finansowanie działań związanych z leczeniem uzależnień i innych programów prozdrowotnych. 20 procent trafi do samorządów lokalnych.
Ohio – 2023
Ohio zalegalizowało marihuanę we wtorek 8 listopada 2023 roku. Nowe prawo dopuszcza uprawę i sprzedaży rekreacyjnej marihuany, w zamyśle otwierając drogę do stworzenia wielomiliardowego rynku na Środkowym Zachodzie. Obserwatorzy polityczni zwracają uwagę, że legalizacja odbyła się w historycznie konserwatywnym stanie i to nie w roku wyborczym, co wskazuje na ogromne poparcie społeczne dla marihuany.
Od teraz mieszkańcy Ohio mogą posiadać do 2,5 uncji marihuany i uprawiać do sześciu roślin. W domu może być ich maksymalnie 12, pod warunkiem że mieszkają tam minimum dwie dorosłe osoby. Kolejne osoby nie zwiększają tego limitu – zawsze na jeden dom może przypadać maksymalnie 12 krzaków. Prawo wejdzie w życie 7 grudnia 2023 roku, a pierwsze licencje dla sklepów detalicznych będą wydawane około 9 miesięcy później.
Legalność marihuany wg stanu – zestawienie
Nazwa stanu | Data legalizacji | Dozwolone posiadanie | Dozwolona uprawa bez licencji | Wysokość podatku od sprzedaży |
---|---|---|---|---|
Waszyngton | 2012 | 1 uncja / 28 gramów | Nie | 37% podatku akcyzowego |
Kolorado | 2012 | 2 uncje / 56 gramów | 6 krzaków | 15% podatku akcyzowego |
Alaska | 2014 | 1 uncja / 28 gramów | 6 krzaków | Nie ma stałego stanowego podatku od sprzedaży detalicznej Władze lokalne mogą ustanawiać podatki akcyzowe i sprzedażowe na konopie Podatek w hurcie: Pąki/kwiaty – $50/uncję Trim – $15/uncję |
Oregon | 2014 | 1 uncja / 28 gramów | 4 krzaki | 17% |
Nevada | 2016 | 2,5 uncji (71 g) suszu 1/4 uncji (8 g) koncentratu | 6 krzaków | 4,6% 10% akcyzowego |
Massachusetts | 2016 | 1 uncja / 28 gramów do 10 uncji (280 g) w domu bez ograniczeń jeżeli pochodzi z własnej uprawy | 6 krzaków/os. do 12/domostwo | 6,25% + możliwość zwiększenia o 3 p.p. wedle decyzji miast 10,75% akcyzowego |
Kalifornia | 2016 | 1 uncja / 28 gramów | 6 krzaków | 7,25% 15% akcyzowego |
Maine | 2016 | 2,5 uncji / 71 gramów | 3 krzaki | 5,5% 10% akcyzowego |
Michigan | 2018 | 2,5 uncji / 71 gramów do 10 uncji (280 g) w domu | 12 krzaków | 6% 10% podatku akcyzowego |
Vermont | 2018 | 1 uncja / 28 gramów | 2 krzaki | 6% 14% podatku akcyzowego |
Illinois | 2019 | 1,1 uncji / 30 gramów | Nie | 6,25% + możliwość zwiększenia o 3 p.p. wedle decyzji Wysokość podatku akcyzowego uzależniona od zawartości THC od – stawka podatku od 10 do 25% |
Arizona | 2020 | 1 uncja / 28 gramów | 6 krzaków/os. 12/domostwo | 5,6% 16% podatku akcyzowego |
Montana | 2020 | 1 uncja / 28 gramów | 4 krzaki od 1.07.2023 | 20% (4% medyczna) |
New Jersey | 2020 | 6 uncji / 170 gramów | Nie | 6,625% Podatek akcyzowy jest uzależniony od ceny za uncje od 0 do 60 USD |
Nowy Jork | 2021 | 3 uncje / 85 gramów | 3 krzaki/os do 12/domostwo | 13% |
Virginia | 2021 | 1 uncja / 28 gramów | 4 krzaki | Sprzedaż od 2024: 5,3% 21% podatku akcyzowego |
Nowy Meksyk | 2021 | 2 uncje / 56 gramów | 6 krzaków/os. do 12/domostwo | Akcyza: 12%, ostatecznie ma wzrosnąć do 18% Stanowy podatek od sprzedaży: 5-9%. |
Connecticut | 2021 | 1,5 uncji / 43 gramów do 5 uncji (140 g) w domu | 3 krzaki od lipca 2023 | Medyczna: 6,35% |
Rhode Island | 2022 | 1 uncja (28 gramów) / 10 uncji w domu | 6 krzaków w domu, z czego 3 dojrzałe | 20% |
Maryland | 2023 | 1,5 uncji (43 gramy) / dekryminalizacja do 2,5 uncji (71 gramów) | 2 krzaki | – |
Missouri | 2023 | 3 uncje (84 gramy) | 6 roślin w fazie kwitnienia, 6 bez kwiatów i 6 klonów | 6% podatek od sprzedaży, możliwe nałożenie dodatkowego przez władze lokalne, do 3% |
Delaware | 2023 | 1 uncja (28 gramów) | Nie | 15% |
Minnesota | 2023 | 2 uncje (56 gramów) publicznie / 2 funty w domu (ok. 0,9 kg) | 8 roślin, w tym maksymalnie 4 dojrzałe | 10% |
Ohio | 2023 | 2,5 uncji (ok. 70 gramów) | 6 roślin na osobę / 12 na domostwo | 5,75% podatku od sprzedaży + 10% podatku akcyzowego |
Patrząc na tabelę można zauważyć kilka trendów. Najczęściej dozwolone posiadanie ograniczone jest do okolicy jednej uncji (w 12 stanach). Nawet gdy limit jest wyższy i tak za dwoma wyjątkami nie przekracza trzech uncji. Zdecydowana większość stanów dopuszcza uprawę na własny użytek. Wyjątkami są tu jedynie Waszyngton, Illinois i New Jersey. Limity są zróżnicowane i często uzależnione od liczby osób zamieszkujących gospodarstwo. Wahają się od 3 do 12 krzaków na własny użytek.
Opodatkowanie marihuany w USA
Opodatkowanie marihuany również nie jest jednorodne. W znacznej większości przypadków obciążenia podatkowe składają się z:
- podatku od sprzedaży detalicznej (retail sales tax) – większość stanów ma taki podatek, o stałej wysokości na większość towarów. Część stanów pozostawia tutaj furtkę do podnoszenia go przez władze lokalne, nieliczne nie posiadają wcale odgórnie ustalonego tego rodzaju podatku.
- podatku od sprzedaży hurtowej (wholesale sales tax) – doliczanego do ceny hurtowej
- podatku akcyzowego (excise tax) – doliczanego do ceny detalicznej
Są one płacone na różnych etapach dystrybucji, ale ostatecznie każdy z nich składa się na cenę końcową jednostki marihuany. Warto zwrócić uwagę, że w większości przypadków zwalnia się od niektórych podatków sprzedaż marihuany do celów medycznych. Za przykład można wskazać chociażby Nevadę, gdzie w takim przypadku nie nalicza się podatku akcyzowego.
Ile wpływa do budżetu z podatków?
Mając na uwadze, że stany różnią się zarówno populacją, stawkami podatkowymi, tym jak długo legalne są w nich konopie, a w efekcie poziomem rozwoju infrastruktury uprawy i sprzedaży – różne są także kwoty wpływów podatkowych z tytułu ich sprzedaży. Nie są to jednak małe liczby.
Raport z maja 2021 wskazuje na łącznie 7,9 miliarda dolarów od czasu pierwszej legalnej sprzedaży do celów rekreacyjnych, w 2014 roku. W całym USA, w samym tylko 2020 roku, łącznie zebrano 2,7 miliarda dolarów. Rozwarstwienie jest spore – na 18 stanów sama Kalifornia już teraz odpowiada za jedną trzecią tej liczby, a przykładowo Nevada zarobiła „jedynie” sto milionów.
Na podium wpływów podatkowych po Kalifornii uplasowały się najbardziej doświadczone Waszyngton i Kolorado, które w 2020 zebrały kolejno: niecałe pół miliarda i prawie 400 milionów dolarów. Oczekuje się, że w przyszłości powalczy z nimi Nowy Jork, którego roczne przychody podatkowe z tytułu sprzedaży konopi są estymowane na ponad 431 milionów dolarów.
Najmniejsze wpływy, wynoszące 23 miliony dolarów, odnotowała Alaska, a zaraz przed nią znalazło się Illinois z 52 milionami dolarów. Co ciekawe, w tej pierwszej żyje jedynie ponad 700 tysięcy osób, podczas gdy Illinois zamieszkuje grubo ponad 12 milionów. W Alasce jest to więc dużo większa kwota per capita. Wskazuje to jasno na fakt, który jest dla rządzących USA jasny i wliczony w projekcje. Alaska zalegalizowała bowiem marihuanę lata przed Illinois, a każdy kolejny rok od legalizacji to rosnące wpływy z podatków. Dlatego też warto prowadzić do legalizacji jak najszybciej.
Między innymi we wspomnianym właśnie Illinois już w zeszłym roku po raz pierwszy wpływy podatkowe z marihuany przewyższyły te z alkoholu. Jest to więc niewątpliwie używka, która cieszy się rosnącą popularnością i ma duży potencjał na przyszłość, zarówno dla użytkowników jak i gospodarki
Na co wydawane są podatki z konopi?
Więc konkretnie – co może takiego marihuana zaoferować gospodarce? Przyjrzyjmy się, jak stany pożytkują zebrane na konopiach środki. Ponownie różni się to dla każdego stanu, więc warto poznać kilka przypadków z osobna.
Ważna dla rynku Kalifornia dzieli wpływy następująco: najpierw pokrywa koszty badań i regulacji. Pozostała kwota idzie w 60% na programy antynarkotykowe dla dzieci, 20% na programy środowiskowe i 20% na bezpieczeństwo publiczne.
Waszyngton zajmuje się głównie zdrowiem, działalnością edukacyjną i badaniami.
W Kolorado 10% trafia do budżetów lokalnych, a 90% do budżetu stanowego. Z tych 90% część trafia na szkoły publiczne, część do budżetu ogólnego, a część do specjalnego funduszu, z którego szkoły i inne instytucje edukacyjne mogą ubiegać się o granty na remonty i budowy placówek.
Illinois wspiera programy odwykowe, przeznacza środki na zdrowie psychiczne, edukacje publiczną, budżety lokalne i wydatki stanowe.
Oregon finansuje szkoły, wydatki związane ze zdrowiem psychicznym i uzależnieniami oraz część wydatków policji.
I choć najczęściej pojawiają się wydatki edukacyjne, zdrowotne lub infrastrukturalne, nie każdy stan podchodzi do tego w ten sposób. Przykładem jest Nevada, która odkłada całość na „czarną godzinę”.
Najwięksi przegrani
Najwięcej tracą ci, którzy z legalizacją zwlekają. Zakładając średnie wysokości podatków oraz liczbę entuzjastów konopi w każdym stanie amerykańska agencja non-profit Tax Foundation oszacowała potencjalne wpływy budżetowe dla stanów, które wciąż nie zezwalają na sprzedaż marihuany.
Największymi przegranymi są tutaj Floryda i Teksas, która rezygnuje z połowy miliarda dolarów rocznie. Jednak nie tylko oni, należy powiedzieć wprost – to są setki tysięcy milionów dolarów dla każdego ze stanów.
Dodatkowo w tych liczbach nie są zawarte oszczędności poczynione na zaniechaniu ścigania i karania ludzi, których jedynym przewinieniem jest posiadanie kilku gram rośliny. To są kolejne miliony przeznaczane na pracę policji i wymiaru sprawiedliwości. Instytucje te w niektórych stanach z legalną marihuaną nie dość, że nie są obciążone kosztami ścigania, to jeszcze otrzymują dofinansowanie z podatków konopnych. W danych nie uwzględnia się także kosztów społecznych: opieki zdrowotnej (legalny towar zawsze jest bezpieczniejszy), konsekwencji prawnych które ponoszą jednostki skazywane za posiadanie, braku ochrony dzieci i młodzieży, którym uliczny diler nie sprawdzi dowodu przy zakupie. Wszystkie te czynniki, a także wiele innych da się wyrazić ilościowo w pieniądzu, bo wszystko niesie za sobą konsekwencje.
Ceny marihuany w USA
Średnia cena za uncję wysokiej jakości marihuany w Stanach Zjednoczonych wynosiła w 2020 roku 326,06 dolary. Wiedząc, że jest to 28 gramów, możemy obliczyć, że cena za gram to 11,64 dolara. Przy kursie dolara na 7 grudnia 2021 jest to około 47 zł. Trzeba więc zauważyć, że mimo obłożenia podatkami, są to ceny zbliżone do tych na polskim czarnym rynku.
Dodatkowo, średnia jest znacznie zawyżona przez wysoką wartość w Dystrykcie Kolumbii, gdzie uncja kosztuje 597 dolarów (prawie 87 zł za gram). Dla porównania, w Kalifornii cena ta wynosi $257, co daje $9,17 za gram – czyli w przeliczeniu jedynie niecałe 38 złotych.
Najtaniej płaci się za marihuanę w Oregon i Waszyngtonie (odpowiednio $210,75 i $232,90 za uncję, ok. 30-33 zł za gram). Najdrożej jest we wspomnianym Dystrykcie Kolumbia oraz Illinois, gdzie cena przekracza 354 dolary (ponad 51 zł/gram).
Społeczne poparcie dla konopi
Zgodnie z rządowym badaniem przeprowadzonym w 2018 roku, głównymi użytkownikami marihuany w USA (tj. osobami, które zażywały w przeciągu ostatniego miesiąca) są osoby w wieku 18-25. Również wśród nich najłatwiej spotkać osobę, która jest entuzjastą tej używki – statystycznie w Stanach jest to co czwarta lub co piąta osoba (22,1% osób w tej grupie wiekowej). Jest to znacznie więcej, niż wśród ludzi w pozostałym wieku. W populacji powyżej 26 roku życia marihuanę zażywa 8,6% amerykanów, a wśród dzieci (12-17 lat) – 6,7%. Łącznie wśród ludzi powyżej 12 roku życia jest to 10,1%. Szacuje się, że stanowi to ok. 27,7 milionów amerykanów.
Przez 15 lat marihuana znacząco zyskała na popularności. W 2003 roku ostatnia wymieniona statystyka wynosiła jedynie 6,2%. Oznacza to wzrost o około 63% do dnia dzisiejszego. Zmianie uległ też społeczny stosunek do marihuany. Jak pokazują badania, na przestrzeni obecnego stulecia podwoiła się liczba osób popierających legalizację. Podczas gdy w 2001 roku było to ok. 31% dorosłych amerykanów, w 2019 wartość ta wzrosła do 66%. Poprzednio zmiana tego kalibru zajęła ponad 30 lat – w 1969 roku „za” było jedynie 12% społeczeństwa USA.
Godnym uwagi jest fakt, że poparcie dla legalizacji współcześnie jest obecne we wszystkich opcjach politycznych i grupach wiekowych. Naturalnie w mniejszym stopniu u konserwatystów i osób powyżej 65 roku życia. Mimo to, nawet tam obecnie około połowa deklaruje się jako wspierający ruchy legalizacyjne.
Kto produkuje marihuanę w USA
No dobrze, wiemy już kto i za ile spożywa. Teraz warto zastanowić się na tym, skąd legalna marihuana bierze się w sklepach. Produkcja na większą skalę wymaga licencji. Wydają je różne organy, w zależności od stanu.
W 2019 roku najwięcej z nich było wydanych w Nevadzie – 5921. Na drugim miejscu znajduje się Oklahoma z 3852 licencjami, a podium zamyka Kalifornia, która wydała ich 2681. Reszta produkcji rozkłada się głównie pomiędzy Waszyngton, Kolorado, Oregon i Alaskę. W pozostałych stanach wydanych było kilkanaście do kilkudziesięciu licencji.
Na rynku konopi indyjskich działa wiele firm, w tym firmy stricte konopne, a także firmy farmaceutyczne. Są obecne zarówno mniejsze przedsiębiorstwa, jak i ogromne korporacje. Wiele z nich jest już notowanych na amerykańskiej giełdzie. Wśród nich można wymienić: Curaleaf, Green Thumb Industries, Trulieve, Cresco Labs. Sundial Growers Inc. czy GW Pharma. Część z nich cechuje się szybkimi i dynamicznymi wzrostami, a akcje tych firm są obecnie przez wielu postrzegane jako atrakcyjna inwestycja. Wskazuje to zarówno na zainteresowanie wielkich korporacji w rynku konopnym, ale także dostrzeżenie w nich potencjału przez inwestorów.
Pięciu największych amerykańskich producentów
Obecnie największe uprawy posiadają:
- Ultra Health – Nowy Meksyk – 9 213 000 stóp kwadratowych (ponad 85 ha)
- Mammoth Farms – Kolorado – 3 484 800 stóp kwadratowych (ponad 32 ha)
- Palo Verde Center – Kalifornia – 2 400 000 stóp kwadratowych (ponad 22 ha)
- Copperstate Farms – Arizona – 1 700 000 stóp kwadratowych (ponad 15 ha)
- Los Suenos Farms – Kolorado – 1 428 000 stóp kwadratowych (ponad 13 ha)
Kontrola nad wprowadzaniem marihuany na rynek
Kontrolę sprawują różne organizacje. Za najważniejsze należy przyjąć amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA) oraz DEA (Drug Enforcement Administration) – agencję rządową mającą za zadanie egzekwowanie prawa zawartego w „Controlled Substances Act”.
Ta pierwsza ma szczególne znaczenie przy wprowadzaniu na rynek produktów leczniczych pochodzących z konopi, ale zajmuje się także badaniami nad potencjalnymi wpływami zażywania na zdrowie.
Ta druga jest jedną z jednostek, która ma prawo rejestrować producentów. Do tego roku wydała jedynie jedno zezwolenie. W maju zapowiedziała jednak, że zamierza zezwolić na kolejne uprawy w celach badawczych. Agencja ta zajmuje się również identyfikacją i ściganiem nielegalnych producentów i sprzedawców.
Są to organizacje działające na poziomie federalnym. Pozostałe organy kontroli pozostają w jurysdykcji konkretnych stanów. Najczęściej tworzą one specjalne działy kontroli konopi, jak np. w Kalifornii czy Nowym Jorku.
Za i przeciw legalizacji
Wobec tego jakie są zalety i wady legalizacji konopi?
Do zalet należy zaliczyć:
- Wzrost przychodów budżetowych. Ten temat szerzej został omówiony w poprzedniej części artykułu. Sprzedaż konopi obłożona jest szeregiem podatków, które zasilają budżety stanów. Pieniądze te w innym przypadku trafiałyby do zorganizowanej przestępczości.
- Nowe miejsca pracy. Legalizacja marihuany generuje nowe miejsca pracy przy uprawie, dystrybucji i sprzedaży produktów konopnych.
- Odciążenie policji i sądownictwa – czas i zasoby zaoszczędzone na ściganiu użytkowników marihuany można przeznaczyć na inne przestępstwa.
- Mniej pieniędzy trafia do zorganizowanej przestępczości – część rynku przejmują legalne podmioty.
- Większe bezpieczeństwo użytkowania – legalny produkt jest objęty normami, standardami i badaniami. Zakup nielegalnego na ulicy zawsze jest obarczony ryzykiem zanieczyszczenia.
- Szerszy dostęp do medycznej marihuany – nowe metody leczenia (w tym paliatywnego) dla wielu potrzebujących pacjentów.
Aby zachować obiektywizm należy przytoczyć kilka argumentów przeciwników konopi.
- Potencjał uzależnień – choć wprawdzie mniej uzależniająca od twardych narkotyków, długotrwałe użytkowanie marihuany może prowadzić do uzależnień. Badania wskazują że do 10% stosujących długoterminowo, padnie jego ofiarą. Niemniej jednak na rynku dostępne są już teraz legalne substancje uzależniające, takie jak alkohol czy nikotyna – nie jest to precedens.
- Narkotyk od którego się zaczyna – przeciwnicy legalizacji wskazują, że jest to narkotyk od którego często rozpoczyna się przygodę z mocniejszymi substancjami. Wskazują na koszty leczenia osób, które zostały wprowadzone w świat narkotyków przez trawkę. Warto jednak pamiętać, że nielegalne substancje wciąż są dostępne na rynku i możliwe do nabycia, a jak pokazują dane empiryczne, przychody z podatków po legalizacji wydają się przechylać szalę ekonomicznej racjonalności.
- Zdrowie – marihuana wpływa na szereg organów. Badania wskazują, że palacze marihuany mają gorszą pamięć. Ponadto, do trzech godzin po spożyciu podnosi akcję serca o 20-100%. Efektem tego mogą być arytmie, a nawet ataki serca, zwłaszcza u osób z niezdiagnozowanymi chorobami kardiologicznymi. W środowisku naukowym istnieją podejrzenia co do wpływu marihuany na rozwój takich chorób jak depresja i schizofrenia. Na chwilę obecną pewna zależność nie jest jednak stwierdzona. Palenie, podobnie jak w przypadku papierosów, czy dowolnej substancji, powoduje szkody w płucach. Warto jednak pamiętać, że substancja z legalnej dystrybucji zawsze będzie bezpieczniejsza niż z czarnego rynku. Spożywanie nielegalnych, często zanieczyszczonych, stanowi znacznie większe ryzyko.
Przyszłość marihuany w stanach i na świecie
Co dalej dla marihuany w Stanach Zjednoczonych i na świecie? Amerykańscy komentatorzy oczekują, że w 2022 kolejne stany opowiedzą się za legalizacją.
Największe oczekiwania są w stanie Maryland, gdzie 2/3 populacji popiera pełną legalizację. Lokalne władze zapowiedziały referendum w tej sprawie na przyszły rok. [Aktualizacja 09.11.2022]: Oczekiwania zostały spełnione, Maryland przegłosowało legalizację marihuany.
Wśród pozostałych stanów, ze względu na trwające prace, największe szanse wydają się mieć: Oklahoma, Ohio, Arkansas, Pensylwania i Floryda.
Wśród amerykańskiego społeczeństwa nie bledną też nadzieje na legalizację na poziomie federalnym. Wsparcie tego pomysłu deklaruje ponad 60% dorosłych – co jest najwyższym wynikiem w historii. Z ponad pięćdziesięcioprocentowym poparciem nawet wśród republikanów wydaje się to już siłą nie do powstrzymania. Właściwym pytaniem zdaje się być „kiedy?” a nie „czy?”. Zwłaszcza mając na uwadze prognozy.
A według nich do 2025 roku w USA będzie 50 milionów użytkowników marihuany. Już rok wcześniej wartość rynku konopi ma osiągnąć 7,2 mld dolarów w samej tylko Kalifornii. Rynek Stanów Zjednoczonych ma być największym w całej Ameryce Północnej do 2027 roku. Projekcje na ten rok zakładają sprzedaż sięgającą 21,65 miliarda USD.
W ślad Ameryki ruszyła też Europa. Legalizację zapowiedzieli już Niemcy. Na przyszły rok planowane są także prace w Luksemburgu i Szwajcarii. Największe gospodarki świata dostrzegły wartość w konopiach indyjskich. Teraz czas na resztę świata.
Czy Polska spółka zoo może starać się o licencję na uprawę rekreacyjnej marihuany?
Witam. Tutaj nie chodzi o formę prawną, ale o podmiotowość. Po ostatniej zmianie prawa, wytwarzanie leków na bazie marihuany (medyczna marihuana) będzie możliwe jedynie przez instytuty badawcze. Są to państwowe placówki naukowe, np. te zrzeszone w Łukasiewiczu. (one działają jako sp. z o.o.) Są to np.:
https://iw.lukasiewicz.gov.pl/
http://ins.pulawy.pl/index.php/pl/
Ogólnie przymierzać się do tego mogą placówki naukowe powiązane z rolnictwem, uprawami, nawozami, itp. Raczej nie będą zajmować się tym instytuty pracujące nad wodorem czy polimerami 🙂