Zmęczenie i stres towarzyszą każdemu z nas, częściej lub rzadziej. Niestety niektórym codziennie – taki stan jest patologiczny. Czym jest zespół przewlekłego zmęczenia? Czy przy pomocy konopnych kannabinoidów można złagodzić objawy tego schorzenia? Wyjaśniamy to w naszym opracowaniu.

Przewlekłe zmęczenie i jego objawy

Zastanawiasz się, czy zmęczenie, które odczuwasz jest chwilowym stanem, czy wymaga już konsultacji lekarskiej? Poniżej przedstawiamy opis zespołu przewlekłego zmęczenia.

Charakterystyka choroby

  • Zespół przewlekłego zmęczenia (CFS, Chronic fatigue syndrome) to jednostka chorobowa o nieznanej przyczynie. Syndrom ten wcześniej diagnozowano/definiowano jako neurastenię. CFS pojawił się w rejestrze chorób w 1983 roku.

*neurastenia – zaburzenie nerwicowe objawiające się przewlekłym zmęczeniem, nawet po niewielkim wysiłku

Zdiagnozowanie tego schorzenia jest trudne, ponieważ objawy CFS towarzyszą wielu innym chorobom. Diagnozuje się zespół przewlekłego zmęczenia poprzez eliminację innych schorzeń.

Zmęczenie, stres, bezsenność itp. towarzyszą wielu osobom każdego dnia. Ale w przypadku zespołu przewlekłego zmęczenia wygląda to inaczej. Zmęczenie, objawy choroby są tak intensywne, że uniemożliwiają pacjentowi normalne funkcjonowanie – zawodowe, rodzinne, społeczne.

Co jeszcze charakteryzuje CFS?

zespół przewlekłego zmęczenia
OPRACOWANIE WŁASNE HEMPLO

Przyczyny choroby

Postawienie diagnozy nie zawsze jest proste, często pacjenci odsyłani są od lekarza do lekarza, z podejrzeniem wielu innych schorzeń. Przyczyny zespołu przewlekłego zmęczenia nie są do końca poznane. Jako jedną z możliwych podaje się zaburzone funkcjonowanie ze strony układu odpornościowego lub zaburzenia hormonalne (niski poziom kortyzolu). Możliwe, że przyczyną są przebyte infekcje wirusowe. U pacjentów z CFS obserwuje się również zaburzenia w zakresie neuroprzekaźnictwa, tzn. pacjenci mają niższy poziom serotoniny, dopaminy. Niektóre dane podają, że CFS częściej dotyka kobiety z epizodem depresyjnym w wywiadzie. Ostatnie dane podają jako przyczynę zespołu przewlekłego zmęczenia zaburzenia w zakresie działania autonomicznego układu nerwowego.

Diagnostyka

Diagnostyka obejmuje wywiad lekarski w pierwszej kolejności. By postawić prawidłową diagnozę, lekarz wyklucza inne choroby z podobnym przebiegiem. Stosowane są kryteria rozpoznawania zespołu przewlekłego zmęczenia (np. występowanie przez min. 6 m-cy zmęczenia nie ustępującego po nocnym odpoczynku). Nie ma natomiast badań obrazowych pomagających w diagnozowaniu pacjentów.

Konwencjonalne metody leczenia

W leczeniu tej choroby stosuje się psychoterapię i rehabilitację. Poza tym wdrażane są np. leki SSRI (czyli selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny), a także niesteroidowe leki przeciwzapalne i preparaty witaminowe. O metodzie leczenia i lekach zawsze decyduje lekarz.

Leczenie przewlekłego zmęczenia medyczną marihuaną

Biorąc pod uwagę dotychczasowe dane i badania, kannabinoidy mogłyby wesprzeć proces leczenia i łagodzić objawy CFS.

CBD

W przypadku przewlekłego zmęczenia mówimy jednak głównie o CBD, czyli kannabidiolu. Jest to związek niepsychoaktywny, pozyskiwany głównie z konopi siewnych. Prezentuje następujące właściwości:

  • przeciwzapalne,
  • przeciwbólowe,
  • przeciwlękowe,
  • wspierające układ odpornościowy,
  • ułatwiające zasypianie i spokojny sen,
  • uspokajające,
  • poprawiające koncentrację.

Właściwości te znajdą zastosowanie w polepszaniu jakości snu, niwelowaniu stanów niepokoju, lęku. Działanie CBD może pomóc w łagodzeniu odczuwanego bólu – mięśni, głowy.

Częstym i dotkliwym objawem zespołu przewlekłego zmęczenia są problemy ze snem. Zaburzenia snu to brak odprężenia i właściwej regeneracji organizmu. Jedno z badań pokazuje skuteczność kannabidiolu w niwelowaniu lęku i poprawy snu – pacjenci, po miesięcznym zażywaniu kannabidiolu, zaobserwowali skuteczność w zakresie zmniejszenia lęku (79%) oraz poprawy snu (66%) – opis badania znajdziesz tutaj Cannabidiol in Anxiety and Sleep: A Large Case Series www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6326553/. Więcej o leczeniu bezsenności CBD dowiesz się z osobnego artykułu.

Kannabidiol oddziałuje również na receptor serotoninowy 5HT1A. Badania wykazały, że kannabidiol uczestniczy w przekaźnictwie serotoninergicznym. Receptor 5HT1A odgrywa rolę w procesie powstawania stanów lękowych. CBD podawane w dużych stężeniach i dawkach działa właśnie na wspomniany receptor, zmniejsza stany lękowe i poprawia stan, samopoczucie pacjenta.

Kilka badań wskazało na CBD jako związek mogący np. niwelować stany lękowe, bólowe, zmęczenie, napięcie mięśniowe. Mówi o tym np. raport WHO ws. kannabidiolu (badania głównie prowadzone na gryzoniach). Dlatego zaznaczyć należy, że część badań prowadzono właśnie na modelach zwierzęcych, zatem wymagają one potwierdzenia w badaniach na ludziach.

Pozostałe kannabinoidy

Podsumowując, medyczna marihuana (THC-CBD) jako synergia dwóch wymienionych kannabinoidów (w ściśle określonych proporcjach) oraz innych obecnych w konopiach związków (pozostałe kannabinoidy, flawonoidy, terpeny) wykazuje zwykle najlepsze efekty terapeutyczne. Ponadto zespół przewlekłego zmęczenia obserwuje się również u np. pacjentów onkologicznych, w trakcie leczenia których zastosowanie medycznej marihuany wykazuje skuteczne działanie przeciwbólowe czy ułatwiające zasypianie. Nie ma jednak obecnie wiarygodnych badań na innych kannabinoidach niż CBD w kontekście przewlekłego zmęczenia.

Potencjalne skutki uboczne medycznej marihuany w przewlekłym zmęczeniu

W przypadku zespołu przewlekłego zmęczenia zażywanie medycznej marihuany może dawać działania niepożądane, jednak są one takie same, jak u każdego innego użytkownika marihuany.

Warto pamiętać, że używanie konopi indyjskich regularnie przez długi czas może ostatecznie wywoływać efekty odwrotne do zamierzonych. W dłuższym okresie THC prowadzi do krótszego snu, skrócenia fazy głębokiego snu (odwrotnie niż przy stosowaniu sporadycznym) i częstych wybudzeń w nocy, co ostatecznie wzmaga zmęczenie. Marihuana może także uspokajać, powodować senność i problemy ze skupieniem bezpośrednio po jednostkowym zażyciu, co również może być przeciwne do tego, co pacjent chciał uzyskać. Aby uniknąć takiej sytuacji, leczenie powinno odbywać się pod kontrolą lekarza.

Interakcje medycznej marihuany z lekami stosowanymi w leczeniu przewlekłego zmęczenia

Medyczna marihuana może wchodzić w interakcję z lekami przeciwdepresyjnymi (nasilenie działania i ryzyko zespołu serotoninowego) oraz lekami przeciwzapalnymi stosowanymi w leczeniu CFS. Ostrożnie należy stosować również leki dostępne bez recepty.

Medyczna marihuana wchodzi w reakcję z lekami, m.in. z grupy leków przeciwdepresyjnych, stosowanych także i w tym schorzeniu. Interakcje te mogą być potencjalnie bardzo niebezpieczne, gdyż kannabinoidy wpływają na metabolizm niektórych grup leków, co może doprowadzić do zwiększenia ich stężenia w organizmie, co w tym przypadku może spowodować wystąpienie zespołu serotoninowego – jest to stan wymagający hospitalizacji.

Reakcje stwierdzono także pomiędzy kannabinoidami a lekami nasennymi i uspokajającymi (np. zolpidem, ramelteon), stymulantami (metylofenidat, lisdeksamfetamina), a także wieloma innymi – lista interakcji liczy kilka tysięcy pozycji. Najbezpieczniejszy sposób, by uniknąć niebezpiecznych komplikacji, to skonsultować się z lekarzem i przedstawić mu listę zażywanych leków.

Odczuwasz długotrwałe zmęczenie? Skonsultuj się z lekarzem i kliniką specjalizującą się w leczeniu medyczną marihuaną. Być może możliwe będzie włączenie do leczenia kannabinoidów.

Źródła

  1. Etiologia zespołu przewlekłego zmęczenia z uwzględnieniem zaburzeń funkcjonowania autonomicznego układu nerwowego – Anna Bitner, Jacek J. Klawe, Paweł Zalewski, Małgorzata Tafil-Klawe
  2. https://podyplomie.pl/psychiatria/17201,wyniszczajacy-zespol-przewleklego-zmeczenia
  3. Zespół przewlekłego zmęczenia u chorych na nowotwory poddawanych chemioterapii – Marek Z. Wojtukiewicz, Zbigniew Sawicki1, Ewa Sierko, Anna Kieszkowska-Grudny
  4. Konopie i kannabinoidy – Paweł Siudem, Iwona Wawer, Katarzyna Paradowska
  5. Cannabidiol in Anxiety and Sleep: A Large Case Series