Jak stosować marihuanę w leczeniu? Palenie, waporyzacja, dawkowanie

Pacjent, który pierwszy raz dostał receptę na medyczną marihuanę może się czuć nieco zagubiony. Wprawdzie wszelkie jego wątpliwości powinien rozjaśnić lekarz na wizycie, ale czasem pod wpływem emocji zapominamy zadawać pytania lub zwyczajnie zapominamy, co nam powiedziano. Nasz poradnik przybliża temat stosowania marihuany w leczeniu. Pamiętaj jednak, żeby w miarę możliwości weryfikować informacje pozyskane w internecie ze swoim lekarzem prowadzącym – terapia medyczną marihuaną działa najlepiej, gdy jest dobrana indywidualnie do danego pacjenta i niektóre porady mogą nie być uniwersalne.

Sposoby zażywania medycznej marihuany

Istnieje co najmniej kilka metod stosowania medycznej marihuany. Część z nich zależy od formy danego leku, ale najczęściej to wybór sposobu inhalacji suszu. W tym przypadku waporyzacja jest zdecydowanie lepszym wyborem od palenia.

Palenie marihuany

Najpopularniejszą opcją, zakorzenioną w społecznej świadomości, jest palenie medycznej marihuany. Nie jest to jednak najlepsza opcja, gdyż w procesie spalania powstają szkodliwe produkty uboczne, które mogą prowadzić do groźnych chorób układu oddechowego, w tym płuc.

Jak palić marihuanę?

Marihuanę najczęściej pali się w formie tzw. jointów, czyli pokruszonego suszu zawiniętego w bibułkę z filtrem. Alternatywnie stosuje się różnego rodzaju lufki, fifki czy bonga, do których wkłada się susz i pali.

Palona marihuana działa po około 15 minutach, efekt utrzymuje się przez około 2, maksymalnie do 4 godzin.

Waporyzacja marihuany

Ta forma wdychania jest zdecydowanie najbezpieczniejsza dla organizmu. Z tego powodu jest najczęściej zalecaną przez lekarzy metodą stosowania medycznej marihuany. Do tego celu potrzebne jest urządzenie – waporyzator do suszu konopi.

Podgrzewa on susz do bardzo wysokiej temperatury, dzięki czemu zaczynają się uwalniać związki aktywne, które na drodze inhalacji dostają się do organizmu człowieka. Nie zachodzi jednak przy tym proces spalania, co ogranicza ilość szkodliwych substancji dostających się do organizmu pacjenta. Przy waporyzacji czas działania jest podobny do palenia, zaczyna działać dość szybko, a efekt leczniczy utrzymuje się przez około 2-4 godziny.

Inne metody stosowania medycznej marihuany

Poza waporyzacją i paleniem są także inne metody, często zależne od formy danego leku. W aptekach dostępny jest bowiem lek Sativex, który występuje w formie sprayu, do aplikacji poprzez rozpylanie na błony śluzowe w jamie ustnej. Dostępne są także ekstrakty w formie olejków, które aplikuje się pod język.

Istnieją jeszcze inne formy, choć te nie są na ten moment dostępne w Polsce. Mowa o różnego rodzaju maściach, kroplach czy plastrach z kannabinoidami. Różnorodność tych produktów sprawia, że nie da się w kilku zdaniach opisać metody ich użycia – pomogą w tym ulotki leków.

Susz również teoretycznie można przyjmować w inny sposób, niż opisany powyżej. Może to być jednak potencjalnie… nielegalne, gdyż ustawa mówi:

Kto, wbrew przepisom (…) przetwarza albo przerabia środki odurzające lub substancje psychotropowe (…) podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii

Niestety w ustawie nie jest sprecyzowany wyjątek dla przypadku medycznej marihuany, dlatego ciężko obiecać, że ktoś nie podciągnie pod to np. ciasteczek z marihuaną. Teoretycznie zakaz przetwarzania legalnego suszu medycznej marihuany jest sprzeczny z logiką, gdyż podanie jej w jedzeniu może być lepiej przyswajane w niektórych dolegliwościach, ale warto mieć pełen obraz sytuacji.

Jedną z najpopularniejszych alternatywnych metod, wymagających przetworzenia suszu, jest właśnie podanie go w posiłku, np. jako dodatek w składzie pieczonych ciastek. W tym przypadku działanie medycznej marihuany jest opóźnione, ponieważ kannabinoidy są wchłaniane z układu pokarmowego. Lek przyjęty w ten sposób działa dłużej i nieco w inny sposób.

Sposób stosowania a wpływ na zdrowie pacjenta

Największą różnicę we wpływie na zdrowie możemy dostrzec pomiędzy paleniem a waporyzacją.

W trakcie waporyzacji nie dochodzi do spalania suszu, jest on jedynie podgrzewany do bardzo wysokiej temperatury. Natomiast w trakcie spalania powstają szkodliwe dla zdrowia człowieka substancje smoliste i toksyny. Pacjent wdycha wówczas nie tylko tlenek węgla i sadzę, ale także m.in. naftalen, akrylamid i akrylonitryl^[1]. Są to potencjalne czynniki rakotwórcze dla ludzi.

Dla kontrastu, waporyzacja oferuje czystą parę z aktywnymi cząsteczkami, znacznie mniej szkodliwą dla zdrowia. Waporyzacja wytwarza najczystszy (ze wszystkich znanych nam na ten moment metod) strumień kannabinoidów i terpenów, przy czym zawiera mniej niż 1/1000 niebezpiecznych substancji powstających przy spalaniu^[2]. Temat wpływu waporyzowania suszu konopnego na zdrowie szerzej opisaliśmy w osobnym opracowaniu.

W przypadku leku Sativex, który jest jedynym w Polsce lekiem na bazie marihuany innym niż susz lub ekstrakt, nie stwierdzono wpływów na zdrowie psychiczne lub długoterminowe problemy poznawcze. Nie ma również dowodów na to, że lek może uzależniać.

Olejki, koncentraty, czy olejek RSO to ograniczone działanie odurzające, choć całkiem nie można go wykluczyć – ostatecznie to wciąż THC w dużym stężeniu. Omijają one natomiast układ oddechowy, co może być cenne dla pacjentów, którzy chorują na schorzenia obejmujące te obszary.

Plastry transdermalne z THC (niedostępne obecnie w Polsce) również omijają układ oddechowy i pokarmowy, wchłaniając się do krwi przez skórę. Dzięki temu nie grożą schorzenia układu oddechowego, które może powodować palenie, a środek nie odurza.

Sposób przyjmowania a efekty lecznicze

Zarówno palenie, jak i waporyzacja suszu działa dość szybko, jednak utrzymuje się stosunkowo krótko. Pierwsze efekty widać już po 5 minutach od zastosowania, ale mijają one po 2-4 godzinach.

W przypadku waporyzacji zaletą jest wydajność. Pozwala ona bowiem na kilkukrotne podgrzanie i wykorzystanie suszu z konopi medycznych, podczas gdy przy spaleniu jest to czynność jednorazowa. Przekłada się to więc na wykorzystanie całego potencjału leczniczego kwiatów konopi. Ponadto dzięki temu, że susz nie ulega spaleniu, pacjent nie traci cennych kannabinoidów. Efekt jest więc silniejszy, co powinno przełożyć się na wyższą skuteczność leczenia.

Jedyny dostępny w Polsce aerozol, czyli Sativex, zarejestrowany jest do leczenia spastyczności mięśni o umiarkowanym lub ciężkim przebiegu, u pacjentów chorujących na stwardnienie rozsiane. Działa w tym przypadku znacznie lepiej niż palenie czy waporyzacja. Istnieją dowody medyczne wskazujące, że palenie marihuany może być szkodliwe dla osób cierpiących na stwardnienie rozsiane, zwłaszcza gdy jest ona mieszana z tytoniem. Przy paleniu pacjenci doświadczają częstszych nawrotów i większej liczby zmian chorobowych (obszary uszkodzeń w mózgu lub rdzeniu kręgowym) niż przy stosowaniu leku Sativex.

Różnego rodzaju koncentraty, w tym olejek RSO, są stworzone by maksymalizować działanie lecznicze. Działają dłużej niż palenie czy waporyzacja, jednak potrzebują więcej czasu, by efekty były odczuwalne.

Plastry transdermalne z THC (niedostępne obecnie w Polsce) i inne środki miejscowe nie wykazują działania ogólnego, uwalniają się powoli i oferują dzięki temu stosunkowo długotrwałe działanie. Dodatkowo substancja nie odurza, a całość jest łatwa w dawkowaniu i stosowaniu. Zewnętrzne stosowanie marihuany leczniczej, w formie plastrów czy np. maści jest skuteczne w łagodzeniu lokalnych objawów, ale działanie może być słabsze niż w przypadku innych metod.

Niezbędne akcesoria do suszu

1. Susz konopi – dobrej jakości medyczny susz konopny.
2. Urządzenie do waporyzacji – można wybrać różne rodzaje urządzeń, takie jak waporyzatory ręczne lub automatyczne, w zależności od preferencji i potrzeb.
   • W przypadku waporyzatorów ręcznych potrzebny jest dostęp do źródła ciepła, np. zapalniczki.
   • W przypadku waporyzatorów automatycznych mogą być potrzebne baterie lub akumulatorki – niektóre modele mogą mieć je wbudowane.
3. Akcesoria do czyszczenia i konserwacji – ważne jest regularne czyszczenie i konserwacja urządzenia do waporyzacji, dlatego warto mieć pod ręką odpowiednie akcesoria, takie jak szczoteczki, ściereczki czy pojemniki do przechowywania.
4. Precyzyjna waga – do dokładnego odmierzenia dawki suszu.
5. Młynek do rozdrabniania suszu – rozdrabnianie pozwala na lepsze rozprowadzenie suszu w urządzeniu do waporyzacji, co umożliwia równomierne wdychanie pary i skuteczne działanie marihuany leczniczej.

Jak i gdzie waporyzować marihuanę? Wpływ na otoczenie, dzieci i domowników

Najlepszym miejscem do stosowania medycznej marihuany jest własne mieszkanie. Najlepiej czynić to samotnie lub w towarzystwie innych pacjentów. Zjawisko biernego wdychania dymu, znane w przypadku tytoniu, jest obecne także w przypadku medycznej marihuany. Jest to szczególnie ważne, gdy rzeczywiście jest palona, nie waporyzowana. Należy wówczas uważać szczególnie na dzieci i kobiety w ciąży, które mogą znaleźć się w okolicy pacjenta.

Marihuana zażywana drogą wziewną działa około 2 godzin. Co jeśli pacjent potrzebuje jej do prawidłowego funkcjonowania, a spędza czas poza domem?

Pacjent, który legalnie używa medycznej marihuany medycznej może ją przy sobie posiadać w miejscach publicznych. Co więcej, przepisy nie zabraniają także zażywania jej w miejscach publicznych. Oczywiście wciąż obowiązują przepisy danego miejsca np. zakaz palenia wewnątrz restauracji czy na przystankach autobusowych.

Warto pamiętać, że przyjmowanie medycznej marihuany w miejscach publicznych może przyciągnąć uwagę funkcjonariuszy policji. Z tego powodu pacjent powinien mieć przy sobie dokument potwierdzający legalny zakup leku, skan recepty, certyfikat leczenia wydawany przez niektóre kliniki konopne, czy też innego rodzaju zaświadczenie lekarskie o leczeniu konopiami. Lek powinien być przy tym w oryginalnym opakowaniu. W przeciwnym razie narażamy się na sankcje wynikające z Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, która przewiduje nawet 3 lata więzienia za nielegalne posiadanie marihuany. Więcej o posiadaniu i noszeniu medycznej marihuany poruszyliśmy w osobnym opracowaniu.

Jak przygotować susz do waporyzacji?

Przygotowanie medycznej marihuany do użycia jest banalnie proste. Należy odmierzyć odpowiednią dawkę, umieścić ją w specjalnym młynku i rozdrobnić. Rozdrobniony susz trzeba umieścić w odpowiednim miejscu waporyzatora (zależnie od modelu) i można przystąpić do inhalacji.

Należy pamiętać, by nie rozdrabniać suszu palcami, gdyż zostanie na nich cenna żywica, która jest bogata w kannabinoidy, kluczowe w leczniczym działaniu marihuany.

Dawkowanie marihuany leczniczej

Dawkowanie marihuany leczniczej powinno być dobrane indywidualnie dla każdego pacjenta w zależności od jego potrzeb i indywidualnych czynników, takich jak wiek, masa ciała, stan zdrowia i objawy. Odpowiednią dawkę i częstotliwość stosowania dobierze lekarz. Zazwyczaj jednorazowa dawka to około 0,2 grama. W przypadku niektórych schorzeń, jak np. bezsenności, może być stosowana niższa (0,1 grama), natomiast w przypadku bardzo poważnych chorób, np. nowotworów, dawka to nawet cały gram.

Dawkowanie marihuany leczniczej powinno się zaczynać od niskich dawek i stopniowo je zwiększać, aż do osiągnięcia efektu terapeutycznego, przy możliwym uniknięciu efektów ubocznych. Ważne jest również, by regularnie monitorować swój stan zdrowia i regularnie odbywać wizyty kontrolne, w celu dostosowania dawkowania i utrzymania efektywności terapii.

Środki ostrożności dla początkujących pacjentów

Warto zwrócić szczególną uwagę na kilka rzeczy, by każdy początkujący mógł z powodzeniem leczyć się medyczną marihuaną.

• Upewnij się, że stosujesz marihuanę leczniczą zgodnie z zaleceniami lekarza lub specjalisty. Nie należy samodzielnie (bez konsultacji z lekarzem) zmieniać dawki lub sposobu stosowania.
• Pamiętaj, że marihuana lecznicza może wchodzić w interakcje z innymi lekami, dlatego ważne jest, aby poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach.
• Uważaj na efekty uboczne stosowania marihuany leczniczej, takie jak zawroty głowy, zmęczenie, suchość w ustach i inne. Jeśli wystąpią jakiekolwiek niepokojące objawy, skonsultuj się z lekarzem.
• Nie prowadź pojazdów ani nie angażuj się w inne potencjalnie niebezpieczne (wymagające wysokiego refleksu lub koordynacji ruchowej) czynności pod wpływem marihuany leczniczej.
• Pamiętaj, że medyczna marihuana jest dostępna wyłącznie dla osób posiadających odpowiednie zalecenia lekarskie, na podstawie recepty. Nie należy kupować lub używać nielegalnej marihuany od nieznanych dostawców – za posiadanie nielegalnej marihuany grożą 3 lata więzienia..

Najczęściej zadawane pytania

Czego się spodziewać pierwszym razem?

Przy pierwszym użyciu medycznej marihuany można spodziewać się różnych efektów, w zależności od indywidualnych czynników: dawka, sposób stosowania i wrażliwość na marihuanę. Niektóre osoby mogą odczuwać efekty natychmiast. Najczęściej są to: zmniejszenie bólu, lęku lub podobnych objawów. Inni za pierwszym razem mogą nie odczuwać żadnych zmian – najprawdopodobniej dawka jest wówczas zbyt niska. W przypadku wystąpienia efektów ubocznych, takich jak stany lękowe czy tachykardia, winna może być zbyt wysoka dawka. Należy się wówczas skontaktować z lekarzem, celem modyfikacji leczenia.

Czy może wystąpić kac po marihuanie?

Tak, może wystąpić stan, który potocznie nazwalibyśmy kacem po marihuanie. W przypadku mniejszych dawek medycznej marihuany, jest to jednak mało prawdopodobne. Kac po marihuanie może wystąpić głównie u osób, które często i regularnie używają dużych dawek marihuany. Objawia się on zazwyczaj bólem głowy, mdłościami, brakiem apetytu i ogólnym osłabieniem, może także wpływać na spowolnienie procesów myślowych. Kac po marihuanie jest przejściowy, można go złagodzić poprzez picie dużej ilości wody i jedzenie lekkostrawnych posiłków. Pomoże unikanie stresu i bodźców zewnętrznych.

Jakie są skutki uboczne medycznej marihuany?

Skutki uboczne stosowania medycznej marihuany mogą różnić się w zależności od indywidualnych predyspozycji, a także wieku, masy ciała, ogólnego stanu zdrowia i leczonej choroby. Najczęściej wymienia się:

• zaburzenia apetytu,
• suchość w ustach,
• zmęczenie, senność,
• zawroty głowy,
• zaburzenia koordynacji ruchowej,
• pogorszenie zdolności skupienia uwagi.

Jeśli podczas stosowania medycznej marihuany wystąpią jakiekolwiek niepokojące objawy, skonsultuj się z lekarzem.

Czy medyczna marihuana wchodzi w interakcje z lekami?

Tak! Z tego powodu poinformuj lekarza o wszystkich zażywanych lekach i suplementach diety. Zapoznaj się z naszym artykułem na temat interakcji marihuany z lekami.

Czy mogę stosować medyczną marihuanę w trakcie antybiotykoterapii?

Na pytanie o stosowanie medycznej marihuany w trakcie antybiotykoterapii może odpowiedzieć jedynie lekarz lub farmaceuta. Jednak interakcje, które zostały zidentyfikowane, są z zasady łagodne, a na dodatek prowadzone są badania, czy niektóre antybiotyki mogą działać lepiej właśnie w połączeniu z marihuaną^[3][4]. W razie wszelkich wątpliwości skonsultuj się z lekarzem

Czy mogę pić alkohol w trakcie terapii medyczną marihuaną?

Nie jest to zalecane. Alkohol w trakcie terapii marihuaną przyspiesza wchłanianie THC, a połączenie tych dwóch substancji może powodować nasilone efekty uboczne, zwłaszcza zawroty głowy, nudności i wymioty. Może także wywoływać stany lękowe, zaburzenia psychotyczne i innego rodzaju nieprzyjemne doznania. Niektóre badania^[5] wskazują na zwiększone ryzyko uzależnienia przy łączeniu obu tych substancji.

Źródła

1. https://edition.cnn.com/2021/01/11/health/weed-marijuana-smokers-toxins-wellness/index.html
2. Meehan-Atrash J, Luo W, McWhirter KJ, Strongin RM. Aerosol Gas-Phase Components from Cannabis E-Cigarettes and Dabbing: Mechanistic Insight and Quantitative Risk Analysis. ACS Omega. 2019 Sep 16;4(14):16111-16120. doi: 10.1021/acsomega.9b02301. PMID: 31592479; PMCID: PMC6777088.
3. University of Southern Denmark. „Cannabis compound helps fight resistant bacteria.” ScienceDaily. www.sciencedaily.com/releases/2020/03/200324131833.htm 
4. Blaskovich, M.A.T., Kavanagh, A.M., Elliott, A.G. et al. The antimicrobial potential of cannabidiol. Commun Biol 4, 7 (2021). https://doi.org/10.1038/s42003-020-01530-y
5. Yurasek, A.M., Aston, E.R. & Metrik, J. Co-use of Alcohol and Cannabis: A Review. Curr Addict Rep 4, 184–193 (2017). https://doi.org/10.1007/s40429-017-0149-8