Zgodnie z ustawą[1] za posiadanie marihuany grozi kara więzienia do lat 3. Czas pozbawienia wolności rośnie do 10 lat, jeżeli osoba uznana jest za winną posiadania znacznej ilości narkotyku. Co jednak w przypadku, kiedy zatrzymany jest nieletni?

Poznaj nasz cykl artykułów poświęconych aspektom prawnym:


Artykuł ma charakter informacyjny. W żaden sposób nie zachęcamy do uprawy, handlu czy spożycia marihuany w krajach, gdzie jest to nielegalne.


W tej sytuacji ważne będzie, czy osoba taka ukończyła 17 rok życia – taka osoba może odpowiadać jak dorosły. Inaczej sprawa wygląda w przedziale wiekowym 13-17, a jeszcze inaczej w przypadku dzieci poniżej 13 roku życia. Liczy się wiek w momencie popełnienia przestępstwa.

Sankcje prawne za posiadanie i sprzedaż przez nieletnich

Oskarżony powyżej 17 roku życia

W przypadku, kiedy oskarżony skończył 17 rok życia, najczęściej traktowany będzie przez sąd jak dorosły. W niektórych przypadkach może jednak zastosować środki wychowawcze, lecznicze lub poprawcze, zamiast karnych. Możliwość taka istnieje, jeżeli czyn został uznany za występek, a okoliczności sprawy i sytuacja osobista sprawcy przemawiają za zastosowaniem środków przewidzianych dla nieletnich. Warto przy tym pamiętać, że posiadanie narkotyków w Polsce jest właśnie występkiem[2].

Oskarżony w wieku 13-17 lat

Sprawa osoby pomiędzy 13 a 17 rokiem życia nie toczy się przed sądem karnym, a rodzinnym. Ten może zastosować środki wychowawcze i poprawcze. Wybrane z ustawy możliwości, to:[3]

  • udzielić upomnienia
  • zobowiązać do określonego postępowania, zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz (…) społeczności lokalnej, (…) do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania (…) środków w celu wprowadzania się w stan odurzenia
  • ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna
  • ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania – udzielających poręczenia za nieletniego
  • zastosować nadzór kuratora
  • skierować do ośrodka kuratorskiego lub do innej instytucji zajmującej się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym
  • orzec umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w rodzinie zastępczej zawodowej
  • orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym
  • zastosować inne środki opisane w ustawie oraz w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym

Poza wymienionymi wyżej środkami, sąd może nałożyć pewne obowiązki na rodziców lub opiekunów, a także poprosić o pomoc inne podmioty. Zobowiązanie może obejmować poprawę warunków wychowawczych, obowiązek ścisłej współpracy ze szkołą, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną. Sąd może zwrócić się do instytucji państwowych lub społecznych o udzielenie niezbędnej pomocy w poprawie warunków zdrowotnych nieletniego.[4] Część z opisanych wyżej rozwiązań ma oczywiście zastosowanie jedynie w przypadku, gdy nieletni jest uzależniony od marihuany.

Głównym zadaniem państwa w takich przypadkach nie jest ukaranie, a pomoc młodemu człowiekowi w powrocie na właściwą ścieżkę.

Oskarżony w wieku poniżej 13 lat

W przypadku, kiedy nieletni dopuszcza się czynu zabronionego nie mając ukończonych 13 lat, sąd traktuje to jako przejaw demoralizacji i stosuje środki opisane powyżej. Zgodnie z ustawą, w postępowaniach wobec nieletnich należy kierować się przede wszystkim ich dobrem.

Podsumowując, najbardziej prawdopodobnym scenariuszem w przypadku posiadania marihuany przez osobę niepełnoletnią jest zastosowanie środków wychowawczych, nie karnych. W przypadku nieznacznej ilości narkotyku, a także pozytywnej opinii, szanse na to istnieją także w przypadku osób powyżej 17, a poniżej 18 roku życia.

Czy nieletni może iść do więzienia? Jakie są środki wychowawcze dla osób nieletnich?

Nieletnim, uznanym winnym posiadania marihuany, najczęściej zostaje orzeczony nadzór kuratora. Zdarza się skierowanie do ośrodka pracy z młodzieżą, w skrajnych przypadkach do placówki opiekuńczo-wychowawczej lub resocjalizacyjnej.

Warto też pamiętać, że w przypadku nieletnich nie można liczyć na wyłączenie przestępczości czynu ze względu na znikomą szkodliwość społeczną – w takich sprawach stosowany jest bowiem nie kodeks karny, a ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. W efekcie miały miejsce w Polsce sytuacje, gdzie dziecko poniosło konsekwencję posiadania 0,007 g suszu w znalezionym woreczku. Nieletni został zakuty w kajdanki, a sąd skierował go do ośrodka zwalczania uzależnień.[5]

Konsekwencje dla rodziców

Pozostaje kwestia odpowiedzialności rodziców. W powszechnym rozumieniu utarło się przekonanie, że za czyny dzieci konsekwencje ponoszą rodzice. Jest to jedynie półprawda. Owszem, pewne konsekwencje ponoszą – z kodeksu cywilnego są zobowiązani do naprawienia szkody wyrządzonej przez dziecko.[6] Nie ma to jednak szczególnego zastosowania w przypadku marihuany.

W kodeksie wykroczeń istnieje kara dla rodzica za naruszenie obowiązków wynikających z władzy rodzicielskiej, czym dopuszcza do popełnienia przestępstwa przez dziecko. Jest ona naganą lub grzywną do 5000 złotych. Warunkiem jest jednak wykazanie rażącego naruszenia powinności rodziców oraz zdemoralizowanie nieletniego.


§ 1. Kto przez rażące naruszenie obowiązków wynikających z władzy rodzicielskiej dopuszcza do popełnienia przez nieletniego czynu zabronionego przez ustawę jako przestępstwo, w tym i przestępstwo skarbowe, wykroczenie lub wykroczenie skarbowe i wskazującego na demoralizację nieletniego, podlega karze grzywny albo karze nagany.
§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 popełnia osoba, pod której nadzór odpowiedzialny oddano nieletniego, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany.
§ 3. W wypadkach określonych w § 1 i 2, jeżeli nieletni czynem swym wyrządził szkodę, można orzec nawiązkę do wysokości 1.000 złotych.

Art. 105. Kodeksu wykroczeń

Sprzedaż marihuany przez nieletniego

W przypadku, kiedy marihuanę sprzedaje osoba pomiędzy 13 a 17 rokiem życia lub 17 latek osobie dorosłej, sprawa wygląda analogicznie, jak w przypadku posiadania.

Różnice można zaobserwować jedynie w sytuacji sprzedaży marihuany nieletnim przez osobę powyżej 17 roku życia. Polski kodeks karny za udzielanie narkotyków osobie małoletniej przewiduje karę nie krótszą niż 3 lata pozbawienia wolności. Nie jest to już więc klasyfikowane jako występek, a jako zbrodnia. Oznacza to, że każdy 17 latek, który dokona takiej sprzedaży, będzie sądzony jak osoba dorosła.

Sprzedaż marihuany nieletniemu

Udostępnienie narkotyku małoletniemu lub nakłanianie go do użycia takiego środka podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.[7] Natomiast sprzedaż narkotyków osobie, która nie ukończyła 18 lat, stanowi już zbrodnię – grozi za to nie mniej niż 3 lata pozbawienia wolności.[8] Warto przy tym pamiętać, że warunkowe umorzenie postępowania jest możliwe tylko w przypadku przestępstw zagrożonych karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą lat 3. W związku z tym, osoby sprzedające narkotyki dzieciom zawsze czeka proces sądowy.


Źródła

[1]Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.
[2]Art. 7. KK
[3]Art. 6. Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich
[4]Art. 7. Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich
[5]https://bezprawnik.pl/marihuana-u-nieletniego-z-koszalina/
[6]Art. 427. Kodeksu cywilnego
[7]Art. 58. Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.
[8]Art. 59 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.

Tekst zawiera treści ogólne i nie jest poradą prawną. Jeżeli potrzebujesz porady prawnej, skontaktuj się z adwokatem lub radcą prawnym.