W Polsce zakazane jest m.in. posiadanie, uprawianie i sprzedaż konopi zawierających więcej niż 0,2% THC. Nie jest natomiast zakazane ich spożywanie, wobec czego samo bycie pod wpływem nie jest podstawą do skazania. Co jednak w przypadku, gdy osoba porusza się w takim stanie samochodem? Czy obowiązują podobne przepisy, jak w wypadku alkoholu? Jaka kara grozi za jazdę samochodem po marihuanie?

Poznaj nasz cykl artykułów poświęconych aspektom prawnym:

Artykuł ma charakter informacyjny. W żaden sposób nie zachęcamy do uprawy, handlu czy spożycia marihuany w krajach, gdzie jest to nielegalne.

Wpływ marihuany na zdolność prowadzenia pojazdów

Według najnowszych badań[1], wpływ marihuany na zdolność prowadzenia pojazdów w dużej mierze zależy od jej odmiany. Część z nich może wywoływać nawet pozytywne efekty u niektórych osób. Skutki zależą również od wypalonej ilości i czasu, który upłynął od spożycia.

Inne badania, tym razem przeprowadzane w Szwajcarii i dotykające konopi o przeważającej zawartości CBD (w badaniu 16,6% przy 0,9% THC), nie wykazały żadnego znaczącego ich wpływu na zdolności za kierownicą.[2]

Badania z Uniwersytetu w Maastricht stwierdziły, że negatywny efekt THC mija po około czterech godzinach od zażycia[3]. We krwi i ślinie pozostaje możliwe do wykrycia o wiele dłużej.

Nie ma wątpliwości, że w większości przypadków wypalenie jointa spowoduje pewne obniżenie sprawności za kierownicą. Nie zawsze jednak efekty będą takie same i potrzebne jest prawo, które będzie to uwzględniać. Zwłaszcza w sytuacji, w której alkohol ma wyznaczone pewne wartości graniczne. Nie karze się także za jazdę niewyspanym – a badania wskazują, że osoba po 20 godzinach na nogach zachowuje się za kierownicą jakby miała 0,08 promila alkoholu we krwi. Ponadto metabolity konopi mogą pozostawać w ludzkim organizmie długo po tym, jak przestaną działać. Sztywne karanie w przypadku wykrycia jakichkolwiek ilości marihuany wydaje się więc niesprawiedliwe.

Prowadzenie pojazdu pod wpływem marihuany a prawo

Prowadzenie pojazdów pod wpływem THC jest zabronione. Stosowanie marihuany w celach medycznych nie stanowi obecnie żadnego wyjątku od tej reguły. W obecnym porządku prawnym kara za jazdę samochodem po marihuanie grozi więc zawsze.

Inaczej niż w przypadku alkoholu, prawo nie określa dopuszczalnych stężeń marihuany, które zwalniają z odpowiedzialności lub ją zmniejszają. W kodeksie nie istnieje żadna definicja „jazdy po użyciu narkotyków” i „jazdy pod wpływem narkotyków”. Na pierwszym posiedzeniu Sejmu w 2022 roku Parlamentarny Zespół ds. Legalizacji Marihuany zaproponował wprowadzenie takich pojęć, na wzór prawa stosowanego w przypadku jazdy po alkoholu. Projekt został jednak odrzucony.

Pomimo tych braków prawnych, jazda pod wpływem THC może być zakwalifikowana zarówno jako przestępstwo, jak i wykroczenie. Kodeks wykroczeń mówi bowiem:

Kto, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 2500 złotych.

Art. 87. Kodeksu wykroczeń

Istotny jest tu fragment „podobnie działającego środka”, co w ocenie sądów spełnia marihuana. Jest to korzystne dla sprawcy, ze względu na znacznie niższy wymiar kary. Kluczem jest ocena, czy w danym przypadku, dana ilość środka odurzającego miała wpływ na sprawność kierowcy. Często przyjmowaną wartością graniczną jest stężenie THC we krwi wynoszące 2,5 ng/ml. Ilość ta ma wywoływać obniżenie sprawności porównywalne do połowy promila alkoholu. Przy klasyfikowaniu czynu sądy mogą posiłkować się także opiniami biegłych z zakresu toksykologii.

Kara za jazdę samochodem po marihuanie

Co w przypadku, jeżeli czyn zostanie zakwalifikowany jednak jako przestępstwo? Osoba prowadząca samochód po spożyciu marihuany podlega wówczas karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 2 lat. W przypadku, kiedy już wcześniej była prawomocnie skazana za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub ma orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. W obu przypadkach musi się także liczyć z zakazem prowadzenia pojazdów – w przypadku recydywy nawet potencjalnie dożywotnim.

§ 1. Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego (…) albo dopuścił się czynu określonego w § 1 w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Art. 178a. Kodeksu karnego

Jeżeli kierowca pod wpływem marihuany spowoduje wypadek lub katastrofę w ruchu lądowym, najniższa kara, jaką może orzec sąd, stanowi o połowę więcej niż minimalna kara przewidziana za dane przestępstwo, gdyby było popełnione w stanie trzeźwości. Wyjątkiem jest spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu bądź śmierci – w takim przypadku kara wynosi od 2 do 12 lat.[4]

Ubezpieczenie OC a jazda pod wpływem marihuany

Jazda pod wpływem marihuany jest nielegalna i stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa drogowego. Ubezpieczenia OC (odpowiedzialności cywilnej) samochodu obejmują zazwyczaj odszkodowania w przypadku wypadków, w których jesteś winny i wyrządzasz szkody innym osobom lub mieniu. Jednakże, jeśli doszło do wypadku pod wpływem marihuany, może to skomplikować sprawę z punktu widzenia ubezpieczenia.

Ubezpieczyciele mogą odmówić wypłaty odszkodowania lub zastosować wyższą składkę dla kierowców, którzy byli pod wpływem środków odurzających podczas wypadku. Ponadto, jazda pod wpływem narkotyków może prowadzić do konsekwencji prawnych, takich jak grzywny, utrata prawa jazdy, a nawet kara pozbawienia wolności, w zależności od lokalnych przepisów.

W każdym przypadku ważne jest przestrzeganie przepisów drogowych i unikanie jazdy pod wpływem substancji psychoaktywnych. Odpowiedzialność cywilna w ubezpieczeniu samochodu obejmuje przypadki, w których kierowca działa zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa. Naruszanie prawa, takie jak jazda pod wpływem narkotyków, może skutkować utratą ochrony ubezpieczeniowej.

Szukasz dobrej polisy OC? Sprawdź!

Sprawdź ofertę na dobre OC i AC

Wykrywalność THC w praktyce

W przypadku kontroli policyjnej, podstawowym rodzajem testów są jednorazowe zestawy do badania śliny. Coraz częściej funkcjonariusze dysponują też urządzeniami elektronicznymi. Ich wspólną wadą jest to, że nie określają stężenia THC w organizmie, a jedynie czy w ogóle zostało wykryte. Zaletą jest natomiast fakt, że THC w ślinie może być wykryte przez ok. 14 godzin po wypaleniu marihuany. Na tym etapie 14 godzin może wydawać się dość długim okresem. Jednak w przypadku pozytywnego wyniku, kierowca jest przewożony na badanie krwi, a w niej THC utrzymuje się nawet przez wiele dni od użycia.

W zależności od tempa metabolizmu, nawet po jednorazowym użyciu, THC może utrzymywać się we krwi aż do 6 dni. Nie daje wtedy żadnych objawów, nie upośledza zdolności kierowania pojazdami, a wykrywane jest przez testy i może być podstawą ukarania.

Co więcej, używający marihuany częściej mogą mieć ten kannabinoid we krwi do dwóch tygodni po użyciu, a regularni palacze nawet przez miesiąc.

Dla bezpieczeństwa swojego i innych, warto więc przed wsiadaniem za kółko badać się samodzielnie za pomocą aptecznych testów narkotykowy ze śliny. Dostępne są one w większości punktów i kosztują od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych.

Przykładowe wyroki za jazdę pod wpływem marihuany

Jak duża będzie więc w praktyce kara za jazdę samochodem po marihuanie? Żeby się o tym przekonać, prześledźmy przykładowe wyroki sądów.

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe, 2 czerwca 2017, sygn. akt III K 848/16

Policjanci w trakcie kontroli wyczuli woń marihuany i znaleźli 1,1 grama suszu w samochodzie oskarżonego. Przeprowadzone badania chemiczno-toksykologiczne pobranej próbki krwi wykazały obecność ∆9-THC w stężeniu 4,1 ng/ml. Sąd uznał go za winnego prowadzenia pojazdu pod wpływem środka działającego podobnie do alkoholu i po zaklasyfikowaniu czynu jako wykroczenie, wymierzył mu karę grzywny w wysokości 1500 zł. Ponadto wydał trzyletni zakaz prowadzenia pojazdów. W zakresie posiadania marihuany postępowanie umorzył.

Wyrok Sądu Okręgowego w Koninie, 23 czerwca 2017, sygn. akt II Ka 143/17

Oskarżony prowadził samochód mając we krwi THC o stężeniu 2.0 ng/ml. Czyn ten został sklasyfikowany jako wykroczenie, a oskarżony dostał 500 zł grzywny i zakaz prowadzenia pojazdów na rok.

Wyrok Sądu Rejonowego w Sopocie, 19.04.2017, sygn. akt II K 14/17/L

Oskarżony poruszał się samochodem pod wpływem THC w ilości 80 ng/ml. Zostało to uznane za przestępstwo, a stan za porównywalny z prawnym stanem nietrzeźwości. Kara wyniosła 10 miesięcy prac społecznych oraz 3 letni zakaz prowadzenia pojazdów.

Wyrok Sądu Rejonowego w Piszu, 26 czerwca 2018, sygn. akt II K 63/18

Oskarżenie dotyczyło prowadzenia samochodu pod wpływem marihuany w stężeniu 1,9 ng/ml we krwi. Oskarżony tłumaczył, że palił dzień wcześniej i nie spodziewał się, że wciąż zostało coś w organizmie. Sąd przychylając się do tych wyjaśnień uznał, że przy tak śladowej ilości nie ma podstaw do uznania go za winnego popełnienia zarzucanego mu występku z art. 178a § 1 kk i w związku z tym uniewinnił go od popełnienia zarzucanego czynu.

Wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach, 10 lipca 2018, sygn. akt VI Ka 397/18

Oskarżony prowadził samochód pod wpływem THC w stężeniu 4,26 ng/ml we krwi. Sąd uznał to za przestępstwo i skazał go na karę grzywny w wysokości 4000 zł. Dodatkowo orzekł zakaz prowadzenia pojazdów przez trzy lata oraz 5000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Źródła

[1]Thomas S. Burt, Timothy L. Brown, Rose Schmitt, Daniel McGehee, Gary Milavetz, Gary R. Gaffney & Chris Berka (2021) Perceived effects of cannabis and changes in driving performance under the influence of cannabis, Traffic Injury Prevention, 22:sup1, S8-S13, DOI: 10.1080/15389588.2021.1933459
[2]Tim J. Gelmi, Wolfgang Weinmann & Matthias Pfäffli (2021) Impact of smoking cannabidiol (CBD)-rich marijuana on driving ability, Forensic Sciences Research, 6:3, 195-207, https://doi.org/10.1080/20961790.2021.1946924
[3]Arkell TR, Vinckenbosch F, Kevin RC, Theunissen EL, McGregor IS, Ramaekers JG. Effect of Cannabidiol and Δ9-Tetrahydrocannabinol on Driving Performance: A Randomized Clinical Trial. JAMA. 2020;324(21):2177–2186. doi:10.1001/jama.2020.21218
[4]Art. 178 kodeksu karnego

Tekst zawiera treści ogólne i nie jest poradą prawną. Jeżeli potrzebujesz porady prawnej, skontaktuj się z adwokatem lub radcą prawnym.